ΤΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Μοίρασε το

Μια θετική επίπτωση της κρίσης είναι ότι οι εκλογές σ’ άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε., όπως η Γερμανία, μας ενδιαφέρουν. Όμως, δικαιολογημένα ίσως, περιορίζουμε κάπως απλοϊκά την προσοχή μας σε ζητήματα άμεσου «εθνικού ενδιαφέροντος». Χαρακτηριστικά, στην πρόσφατη τηλεμαχία Μέρκελ-Στάινμπρουκ μετρούσαμε αναφορές στην Ελλάδα και το «κόστος διάσωσης», επιδοκιμάζοντας τη θαρραλέα τοποθέτηση Στάινμπρουκ ότι η Γερμανία έχει «ιστορικό χρέος» να υποστηρίξει ένα πρόγραμμα Μάρσαλ για την Ελλάδα. Όμως, τα ευρωπαϊκά διλήμματα αγγίζουν τη γερμανική πολιτική σκηνή πολύ βαθύτερα.

Η Γερμανία, όπως και κάθε χώρα, είναι πολιτικά διαιρεμένη. Μεταξύ άλλων, έχουμε ένα νότο (Βαυαρία) με ρυθμό ανάπτυξης 6,8% το έτος και 3,8% ανεργία. Και έχουμε ένα βορρά αποβιομηχάνισης, mini-jobs και ελλειμματικών κρατιδίων. Πρόκειται για ιστορική ειρωνεία, δεδομένου ότι ο νότος είναι το αποπαίδι της «γερμανικής ολοκλήρωσης». Στον πόλεμο των Πρώσων με το Ναπολέοντα του 1871, η Βαυαρία πολέμησε στο πλευρό των Γάλλων Καθολικών ενάντια στους Πρώσους Προτεστάντες. Οι Πρώσοι νίκησαν και ιδρύθηκε η πρώτη γερμανική αυτοκρατορία, αλλά η Βαυαρία διατήρησε μια διακριτή ταυτότητα. Ακολούθησε κυνήγι μαγισσών ενάντια στους Καθολικούς, τόσο επί Μπίσμαρκ όσο και επί Χίτλερ, γεγονός που τους προσέδωσε και μια διακριτή πολιτική ταυτότητα.

Η Βαυαρική πολιτική τακτική ήταν διαχρονικά «διακριτή συμμετοχή, διακριτή επιρροή». Καθολικής αναφοράς κόμματα έπαιζαν ρόλο ρυθμιστή σε συντηρητικές κυβερνήσεις από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης έως σήμερα. Ήταν το 5% στο οποίο οι Φιλελεύθεροι και, αργότερα, οι Χριστιανοδημοκράτες μπορούσαν να υπολογίζουν ως «κοινοβουλευτικό συμπλήρωμα», αλλά ήταν μια βεβαιότητα που έπρεπε να «φροντίζουν». Έτσι, οι Βαυαροί ήταν και είναι μια πάντα διακριτή και πάντα συντηρητική μεταβλητή της γερμανικής κεντροδεξιάς. Το πρόβλημα σήμερα είναι ότι οι Βαυαροί δε θέλουν να μοιραστούν τα πλεονάσματά τους.

Το 2011 ο νότος συνεισέφερε 7,3 δισεκατομμύρια ευρώ στη χρηματοδότηση των βόρειων ελλειμματικών κρατιδίων, εκ των οποίων τα μισά ήταν Βαυαρικό κεφάλαιο (3,7 δις ευρώ). Ο Υπουργός Οικονομικών του κρατιδίου, Μάρκους Σόντερ, δήλωνε πριν ένα χρόνο ότι το 15% των φόρων κάθε Βαυαρού ταΐζει ελλείμματα άλλων πόλεων και κρατιδίων, όπως το Βερολίνο. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ήθελε πίσω τα λεφτά του. Το ζήτημα έχει ήδη φτάσει ως υπαρξιακής φύσης πρόκληση στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης.

Αν και κόρη Προτεστάντη πάστορα και Aνατολικογερμανίδα, η κα Μέρκελ έχει ταχθεί υπέρ μιας «Καθολικής γραμμής» στην Ευρώπη, με Υπουργό Οικονομικών τον Βαυαρό κύριο Σόιμπλε. Αλλά κάθε επιχείρημα είναι μια δέσμευση. Η κα Μέρκελ βρίσκεται στη δύσκολη θέση να μη μπορεί να υπερασπιστεί την αρχή της αναδιανομής αφού, επί της αρχής, ισχύει ο στόχος-σημαία του «χρυσού κανόνα», που οι Γερμανοί αδυνατούν να εφαρμόσουν στο ίδιο το Βερολίνο. Πώς να είσαι Καθολικός στις Βρυξέλλες και Προτεστάντης στο Βερολίνο;

Προς το παρόν, η «λύση στην κρίση» εμφανίζεται να είναι ένας γερμανικός Καλλικράτης, με τη συνένωση των 13 σήμερα κρατιδίων σε 9. Άραγε η ένωση ενός εύπορου κρατιδίου μ’ ένα φτωχότερο θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένα ισοσκελισμένο, λιγότερο ελλειμματικό ή πλεονασματικό προϋπολογισμό; Άγνωστο. Το σίγουρο είναι ότι τα σύνορα είναι πάντα «ιστορικά φορτισμένα» και δεν πρόκειται για μια απλή «λογιστική εξίσωση».

Πρέπει να προσέχει κανείς τι εύχεται. Η ανάπτυξη με όρους «νοικοκυριού» υποσκελίζει κάθε έννοια μακρόπνοης ισόρροπης ανάπτυξης, γεγονός ηλίου φαεινότερο σε κάθε Έλληνα, αλλά και σε κάθε Γερμανό, εάν αυτή η θέση διατυπωθεί σωστά. Είναι άλλο πράγμα να υποστηρίζει κανείς ότι η Ελλάδα χρήζει βοήθειας στα πλαίσια της Ε.Ε., όπως το Βερολίνο στα πλαίσια μιας Ομοσπονδίας. Και είναι άλλο να μιλά κανείς αποκλειστικά για ναζιστικές ενοχές, ιστορικές υποχρεώσεις και συστολικούς εκβιασμούς.

Για να είναι «κοινή» μια λογική, πρέπει να είναι ανάλογα ενδεδυμένη. Ερώτημα: αποδεχόμαστε επί της αρχής ότι αντί να «χαρίζει» χρήματα ο Βαυαρός θα έπρεπε να «δανείζει» τον Πρώσο συμπατριώτη του; Πριν επικαλεστούμε την αρχή της «πατριωτικής αλληλεγγύης», ίσως θα έπρεπε να ελέγξουμε το πραγματικό αίσθημα αλληλεγγύης μεταξύ ενός Βαυαρού και ενός Πρώσου. Μια δημοσκόπηση, που μάλλον δε θα γίνει, ίσως να επιφύλασσε εκπλήξεις ελληνικού ενδιαφέροντος.

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP

Download on the App Store

Μοίρασε το

του αρθρογράφου

ideas change society

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Αφήστε μια απάντηση

Σχόλια

Μπες στη συζήτηση

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου