21ος αιώνας, έτος 2009. Ο Δαρβίνος γίνεται 200 χρονών και «Η Καταγωγή των Ειδών», 150. Το 2009 έχει οριστεί ως διεθνές Έτος Δαρβίνου, και είναι αφιερωμένο στη μνήμη του μεγάλου Βρετανού φυσιοδίφη, που άνοιξε το δρόμο για την κατανόηση του βιολογικού μας εαυτού και της πραγματικής θέσης μας στον κόσμο. Και όμως, 150 χρόνια μετά την διατύπωση της θεωρίας για την εξέλιξη των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής και ενώ υπάρχει πληθώρα αποδεικτικών στοιχείων για την επιστημονική ορθότητα και αρτιότητα της, η Ελλάδα, (όπως και πολλές άλλες χώρες) γυρίζει τη πλάτη στο Δαρβίνο.
Ο σημαντικότερος λόγος της άρνησης εκ μέρους μιας μεγάλης μερίδας ανθρώπων να αποδεχτούν την εξελικτική θεωρία, έγκειται στην έλλειψη στοιχειώδους εκπαίδευσης πάνω στο ζήτημα. Πως να αποδεχτείς μια θεωρία όταν αφενός δε ξέρεις τι λέει, και αφετέρου έρχεται σε αντίθεση με όσα από παιδί διδάχτηκες για το ρόλο του Θεού στη δημιουργία του κόσμου; Πέραν τούτου, η θεωρία της εξέλιξης των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής κατεβάζει τον άνθρωπο από το ‘βάθρο’ της τελειότητας και της μοναδικότητας ως πλάσμα κατ’ εικόνα Θεού και καθ’ ομοίωσιν, ‘πληγώνοντας’ έτσι την ματαιοδοξία του.
Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα (όπως και σε άλλες χώρες, επαναλαμβάνω) καλλιεργεί, το δίχως άλλο, αυτόν τον «εξελικτικό αναλφαβητισμό». Η θεωρία της εξέλιξης περιλαμβάνεται στο βιβλίο της Γ΄ Γυμνασίου, αλλά επειδή βρίσκεται στα τελευταία κεφάλαια, κατά κανόνα, δεν διδάσκεται. Υπάρχει και στο βιβλίο της Γ΄ Λυκείου Γενικής Παιδείας, όμως επίσης είναι εκτός διδακτέας ύλης. Η επίσημη δικαιολογία για αυτό το εκπαιδευτικό ‘έγκλημα’ (ας μου επιτραπεί η έκφραση) είναι ο φόρτος εργασίας των μαθητών και ο περιορισμένος χρόνος. Έτσι, η διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης επαφίεται στις καλές προθέσεις των καθηγητών, οι οποίοι σημειωτέον συχνά διδάσκουν Βιολογία ενώ έχουν άλλο γνωστικό αντικείμενο (Φυσική ή Χημεία συνήθως), και δεν έχουν την κατάλληλη προς τούτο κατάρτιση. Για τον εξοβελισμό της δαρβινικής θεωρίας από τα σχολεία, σημαντικό ρόλο παίζουν και θρησκευτικές σκοπιμότητες που δυστυχώς εξυπηρετούνται από το πολιτικό σύστημα, το οποίο αγνοεί την επιστημονική κοινότητα σε αυτό το θέμα.
Ποιος ο λόγος όμως για να γίνεται τόση φασαρία για ένα κεφάλαιο Βιολογίας;
Αρκετά δε μαθαίνουν ήδη οι έρμοι μαθητές; Πρέπει σώνει και καλά να ‘παπαγαλίσουν’ και τη θεωρία της εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής;
Σε μία κοινωνία ‘παπαγάλων’, δεν κρίνεται απαραίτητο. Αρκετά παπαγαλίζουν και τώρα οι μαθητές. Αν όμως σκοπός του εκπαιδευτικού συστήματος είναι να τους μεταδώσει πέρα από στείρα γνώση, εργαλεία και μεθόδους που θα τους καταστήσουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες με άποψη και κριτική σκέψη, τότε ναι, κρίνεται απολύτως απαραίτητη η διδασκαλία αυτού του κεφαλαίου της Βιολογίας.
Πώς αλλιώς θα αντιληφθούν τον κόσμο όπως είναι στην πραγματικότητα; Πως θα κατανοήσουν τη θέση του ανθρώπου μέσα στο οικοσύστημα και το λόγο ύπαρξης της ζωής; Πως θα ενδιαφερθούν για το περιβάλλον και την οικολογία αν δεν καταλάβουν πρωτίστως τη σημασία τους για την επιβίωση; Πως θα έχουν δική τους γνώμη για τους κινδύνους που προκαλεί η απελευθέρωση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών; Αλλά και για θέματα όπως η κλωνοποίηση, τα βλαστοκύτταρα, η ισότητα των φύλων και των φυλών.. Σήμερα η εξελικτική λογική, επιστημονικά τεκμηριωμένη από την σύγχρονη βιολογία αλλά και από άλλες επιστήμες, διαπερνά κάθε φαινόμενο της ζωής και «τίποτα πλέον δεν είναι κατανοητό στην ζωή παρά μόνο κάτω από το φως της εξέλιξης» ( «Nothing in biology make sense exept in the light of evolution”, ρήση του Theodosius Dobzhanky). Η κατανόηση της εξελικτικής αυτής λογικής που διέπει τον κόσμο μας, ανοίγει ορίζοντες και μυαλά και μπορεί να αποτελέσει βάση και σημείο αναφοράς για κάθε φιλοσοφημένο άνθρωπο..
Με την ευκαιρία των εορτασμών για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Δαρβίνου, πρέπει να αναρωτηθούμε: δεν είναι κρίμα να στερούμε επιστημονική γνώση τέτοιου διαμετρήματος από τους απογόνους μας, στερώντας τους ταυτόχρονα ένα παράθυρο στην κριτική σκέψη και την ελευθερία;..
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
