Τα τελευταία χρόνια με την φίλη μου από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, την γεωργο-οικονομολόγο Παναγιώτα Κόκκαλη, έχουμε καθιερώσει να πηγαίνουμε το Σεπτέμβριο ένα τριήμερο χαλάρωσης και κοριτσίστικης ανεμελιάς. Πέρυσι ήταν στην Ύδρα … φέτος το τηλεφώνημα που μου έγινε από την Παναγιώτα είχε μέσα 2 λέξεις μόνο: “Σπέτσες, Αρμάτα”. Χωρίς πολύ σκέψη, λοιπόν, αφού κανονίσαμε τα της διαμονής μας γεμίσαμε βαλίτσες με οτιδήποτε ρούχο και αξεσουάρ είχαμε σε ναυτικό στυλ και σαλπάραμε από τον Πειραιά, με “δελφίνι”, για το μαγευτικό αυτό νησί του Αργοσαρωνικού. Μετά από περίπου 2 ώρες πατούσαμε ξανά στεριά, μιας και στο νησί δεν επιτρέπονται τα αυτοκίνητα (κυκλοφορούν μόνο δίτροχα και “γουρούνες”).
Οι Σπέτσες πρωτοκατοικήθηκαν σύμφωνα με ευρήματα από το 2.300 π.Χ. περίπου, με την μεγάλη ανάπτυξή τους να σημειώνεται το 18ο αιώνα εξαιτίας της ναυτιλίας. Ο στόλος του νησιού αποτελούμενος από διαφόρων μεγεθών πλοία έπλεε σε όλη τη Μεσόγειο μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα. Στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης οι Σπετσιώτες θα “σπάσουν” πολλές φορές τον αποκλεισμό των λιμανιών της Μεσογείου που είχαν επιβάλλει οι Άγγλοι αποκτώντας όχι μόνο μεγάλη Εμπορική ισχύ αλλά και πολλά κέρδη. Το 1821, οι Σπέτσες είναι το πρώτο από τα τρία μεγάλα ναυτικά νησιά μας (Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά) που υψώνει το λάβαρο της Επανάστασης στις 3 Απριλίου. Με αυτοθυσία και γενναιότητα οι Σπετσιώτες είναι πάντα παρόντες στις ναυμαχίες που ακολουθούν είτε μεταφέροντας πολεμοφόδια είτε πυρπολώντας τουρκικά πλοία.
Μετά την Ελληνική Επανάσταση και στις αρχές του 20ου αιώνα οι Σπέτσες αρχίζουν να παρακμάζουν και πολλοί κάτοικοι αναγκάζονται να ξενιτευτούν. Αυτή την περίοδο όμως η προσωπικότητα του Σωτήριου Ανάργυρου θα λάβει πρωτοβουλίες για την μετέπειτα συνολική ανάπτυξη του νησιού. Ο Ανάργυρος κατασκευάζει με δικά του έξοδα το πρώτο υδραγωγείο του νησιού, αναδασώνει (πάλι με δικά του έξοδα) μια μεγάλη έκταση δημιουργώντας ξανά το πευκοδάσος των Σπετσών και παίρνει μέτρα για την οικολογική προστασία του ώστε να το προστατέψει από την αλόγιστη υλοτόμηση και την επερχόμενη οικιστική δόμηση. Θα δημιουργήσει τις υποδομές για την τουριστική ανάπτυξη του μέρους ανοίγοντας περιφερειακούς δρόμους ενώ ίδρυσε, επίσης, ένα πρότυπο κολλέγιο, την Αναργύρειο – Κοργιαλένειο Σχολή που διαπαιδαγώγησε πλήθος λογίων, επιστημόνων και πολιτικών. Στα χρόνια του κατασκευάστηκε και το γνωστό επιβλητικό ξενοδοχείο “Ποσειδώνιο”, αντίγραφο των πολυτελών Grands Hotels της Κυανής Ακτής, καθιστώντας τις Σπέτσες παραθεριστικό κέντρο ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων.
Οι Σπέτσες αποτελούν ιδανικό προορισμό για τους λάτρεις του ποδήλατου και υπάρχουν πολλά γραφεία ενοικίασης δικύκλων. Οι περισσότεροι επισκέπτες όμως, όπως και εμείς, επιλέγουν να κάνουν τις βόλτες τους με τις παραδοσιακές άμαξες. Εκτός από το περίφημο πευκοδάσος, υπάρχουν οριοθετημένα μονοπάτια αν θελήσει κάποιος να περπατήσει στη φύση του νησιού. Επίσης, αξίζει να δει τα ερείπια παλιών ανεμόμυλων που υπήρχαν στο μέρος αλλά και μία από την πλειάδα των πηγών του νησιού όπως μεταξύ άλλων την Πηγή Βρέστιζα, Βρωμοκρόθι, Κιρκίλη, Λιγονέρι, Συκιά αλλά και την Βρύση Λεμπέση που βρίσκεται στην παραλία της περιοχής Ζάστανο. Εδώ γυρίστηκε η παλιά ελληνική ταινία “Τζένη – Τζένη” με τους Τζένη Καρέζη, Λάμπρο Κωνσταντάρα, Ανδρέα Μπάρκουλη και Διονύση Παπαγιαννόπουλο και πολλοί επισκέπτες πηγαίνουν να δουν από κοντά την σπηλιά του Μπεκίρη, δίπλα στην παραλία των Αγίων Αναργύρων, η οποία αποτελεί σκηνικό από το συγκεκριμένο έργο. Υπάρχουν πολλά μικρά εστιατόρια στις Σπέτσες για χαλάρωση και επίδοση σε γαστριμαργικές απολαύσεις (ιδίως για φρέσκο ψάρι) αλλά και καφετέριες.
Εκτός από τόπο για μαζικό τουρισμό, το νησί αποτελεί και προορισμό μορφών εναλλακτικού τουρισμού όπως για παράδειγμα του συνεδριακού καθώς διάφορα σεμινάρια πραγματοποιούνται στις αίθουσες του “Ποσειδώνιου” αλλά και άλλων κέντρων. Για θρησκευτικό τουρισμό, από την άλλη, οι επισκέπτες έχουν να θαυμάσουν ποικίλλες εκκλησίες και μονές χτισμένες με την παραδοσιακή νησιώτικη αρχιτεκτονική. Σε ότι αφορά τον θαλάσσιο τουρισμό, οι λάτρεις της ιστιοπλοϊας, τα τελευταία χρόνια έρχονται στο νησί για την Regatta της που περιλαμβάνει αγώνες ιστιοδρομίας με διαφόρων ειδών σκάφη.
Απαράμιλλης ομορφιάς το Μουσείο των Σπετσών το οποίο στεγάζεται στο Αρχοντικό Χατζηγιάννη – Μέξη, δωρεά από το 1938 στο κράτος από τις κληρονόμους Καλομοίρα Μέξη και Νικέτα Θερμισιώτη – Κατσίνα. Στο διώροφο κτίριο φιλοξενούνται εκθέματα από την Πρωτοελλαδική περίοδο (κεραμικά, αγγεία), επιτύμβιες στήλες και γλυπτά της Βυζαντινής περιόδου, Ρωσικά εκκλησιαστικά κειμήλια, τοπικές ενδυμασίες Σπετσιωτών και δείγματα λαογραφικής καθημερινής ζωής των κατοίκων, κ.ά. Ξεχωριστή θέση έχουν τα κειμήλια της Επανάστασης του 1821, μεταξύ των οποίων η σημαία της Επανάστασης, η οστεοθήκη της Μπουμπουλίνας, όπλα της ίδιας και άλλων αγωνιστών, ιστορικά έγγραφα, διάφορες προσωπογραφίες, υδατογραφίες και ελαιογραφίες πλοίων του Αγώνα και σπάνια ξύλινα ακρόπρωρα.
Αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο γνωστά πρόσωπα του νησιού είναι αυτό της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, η οποία θα εγκατασταθεί στις Σπέτσες μετά τον γάμο της μητέρας της με τον καπετάνιο Δημήτριο Λαζάρου ή Ορλώφ. Στα 30 της η Λασκαρίνα παντρεύεται για 2η φορά τον Σπετσιώτη καπετάνιο Δημήτριο Μπούμπουλη, μετά τον θάνατο του οποίου σε ναυμαχία, αρχίζει να δραστηριοποιείται στο εμπόριο. Θα μυηθεί στη “Φιλική Εταιρία” και θα ναυπηγήσει με ίδια κεφάλαια τον θρυλικό “Αγαμέμνων” καθώς και άλλα τρία μικρότερα πλοία με τα οποία θα συνδράμει στον αγώνα για την απελευθέρωση. Θα δολοφονηθεί στις Σπέτσες σε οικογενειακή διαμάχη και οι Ρώσοι, τιμής ενεκέν, θα της απονείμουν τον τίτλο της “Ναυάρχου”. Το αρχοντικό της, με το υπέροχο σκαλιστό ταβάνι στη μεγάλη σάλα του και τα προσωπικά της αντικείμενα, λειτουργεί πλέον ως μουσείο και αποτελεί πόλο έλξης των επισκεπτών.
Εμείς, όμως, βρισκόμασταν στις Σπέτσες για ένα ακόμη λόγο … για να συμμετέχουμε στους εορτασμούς της Αρμάτας. Πρόκειται για μια σειρά εβδομαδιαίων πολιτιστικών και θρησκευτικών εκδηλώσεων, αφιέρωμα στη νίκη των Ελλήνων απέναντι στους Τούρκους, με αποκορύφωμα την αναπαράσταση της πυρπόλησης ομοιώματος της τουρκικής ναυαρχίδας. Στις 8 Σεπτεμβρίου 1822 ο Υψηλάντης από την ξηρά και η Μπουμπουλίνα από τη θάλασσα πολιορκούσαν ένα από τα τελευταία σημεία αντίστασης των Τούρκων, το Παλαμήδι του Ναυπλίου. Οι Τούρκοι για αντιπερισπασμό έστειλαν μέρος του στόλου τους να καταστρέψει την Ύδρα και τις Σπέτσες. Οι Έλληνες δεν μετακίνησαν τις δυνάμεις τους από το Παλαμήδι και η αντιμετώπιση των Τούρκων έγινε από περίπου 60 άντρες που παρέμειναν στις Σπέτσες (οι κάτοικοι φυγαδεύτηκαν στην Ύδρα) με πλοιάρχους τους Τσούρπα, Λάμπρου, Κριεζή και Κούτση. Ύστερα από πολύωρη ναυμαχία στα νερά του νησιού, ο Σπετσιώτης πυρπολητής Κοσμάς Μπαρμπάτσης κατάφερε να φτάσει στην τουρκική ναυαρχίδα και να της βάλει φωτιά γεγονός που οδήγησε τους Τούρκους σε υποχώρηση. Οι Σπετσιώτες θεωρώντας ότι στη νίκη τους αυτή είχαν τη βοήθεια της Παναγίας ονόμασαν το εκκλησάκι που βρίσκεται στο λιμάνι “Παναγία η Αρμάτα” και το γιορτάζουν κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου. Κατά την αναπαράσταση στο λιμάνι, η ατμόσφαιρα είναι συγκινητική καθώς τα φώτα είναι όλα σβηστά και οι επισκέπτες περιμένουν να δουν το “Τουρκικό πλοίο” να τυλίγεται στις φλόγες και τελικά να βουλιάζει. Τα πυροτεχνήματα δε που ακολουθούν είναι φανταστικά και ακούγονται συνεχώς επιφωνήματα από τον κόσμο.
Αν δεν έχετε επισκεφθεί το νησί, βάλτε το στο πρόγραμμα για μια ολιγοήμερη εξόρμηση ή προσπαθήστε να παρακολουθήσετε από κοντά μια από τις ποικίλες εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα σε αυτό όλο το χρόνο. Θα αποζημιωθείτε από την ομορφιά του μέρους και δεν θα θέλετε να φύγετε. Και μην παραλείψετε, για μια πιο γλυκιά επιστροφή στην ρουτίνα της καθημερινότητας, να αγοράσετε ένα κουτάκι από τα ευωδιαστά με ροδόνερο και πασπαλισμένα με άχνη αμυγδαλωτά που αποτελούν το τοπικό γλύκισμα των Σπετσών.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
