Η Μελίνα Κριτσωτάκη μας παρουσιάζει την Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία. Πρόκειται για ένα κοινωνικοοικονομικό μοντέλο παραγωγής και πώλησης αγροτικών προϊόντων που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 στην Γερμανία, την Ελβετία και την Ιαπωνία ως απάντηση στην αστικοποίηση της αγροτικής γης.
Γνωρίζουμε τι τρώμε; Πως ένα λαχανικό, για παράδειγμα, έφτασε στον πάγκο της λαϊκής αγοράς ή στο super – market; Πώς καλλιεργήθηκε και πόσα/ποια φυτοφάρμακα χρησιμοποιήθηκαν; Τελικά, ο καταναλωτής, μπορεί να καθορίσει τι θα φτάσει στο πιάτο του; Οι αγρότες, συχνά, παραπονιούνται για το ύψος των τιμών των προϊόντων τους. Για τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ τιμών καταναλωτή και παραγωγού, προς όφελος των ενδιάμεσων – χονδρεμπόρων. Επίσης, οι διάφορες πολυεθνικές εταιρείες τροφίμων, που μονοπωλούν τη διατροφή μας, ενδιαφέρονται περισσότερο για το κέρδος. Και λιγότερο για την υγεία των καταναλωτών.
Από την άλλη πλευρά, οι καταναλωτές θεωρούν υψηλές τις τιμές της αγοράς σε φρέσκα προϊόντα εποχής. Ενώ υπάρχει πολλές φορές και μία επιφύλαξη. Ή, ακόμη, και αρνητική στάση ως προς την ποιότητα και την ασφάλεια των αγροτικών προϊόντων. Ως απάντηση των παραπάνω, έχει αρχίσει με πιο έντονο ρυθμό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια να διαμορφώνεται στο εξωτερικό η, λεγόμενη, Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία (ΚΥΓΕω).
Τι σημαίνει κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία
Η Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία (ΚΥΓεω) είναι μια άμεση συνεργασία βασισμένη στην ανθρώπινη σχέση μεταξύ ατόμων και ενός (ή περισσότερων) παραγωγού/ών, όπου οι κίνδυνοι, οι ευθύνες και οι απολαβές της αγροτικής εργασίας μοιράζονται, μέσω μιας μακροπρόθεσμης δεσμευτικής συμφωνίας.
Η κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία είναι ένα κοινωνικοοικονομικό μοντέλο παραγωγής και πώλησης αγροτικών προϊόντων. Αποτελεί, στην ουσία, μία σύμπραξη μεταξύ καταναλωτή/ών και παραγωγού/γών. Ο καταναλωτής υποστηρίζει οικονομικά τον παραγωγό, προκαταβάλλοντας ένα ποσό, με αντάλλαγμα τη λήψη σε τακτική βάση ενός καλαθιού προϊόντων. Ο καταναλωτής χρηματοδοτεί με αυτό τον τρόπο την εκμετάλλευση. Ενώ, παράλληλα, αναλαμβάνει και μέρος του κινδύνου ζημιάς της παραγωγής από καιρικά και άλλα έκτακτα φαινόμενα. Τα περιεχόμενα του καλαθιού προϊόντων, όπως και το τίμημα συναποφασίζονται ώστε να διαμορφωθεί μία δίκαιη τιμή και για τα δυο μέρη. Φυσικά, ο καταναλωτής δεν θα μπει στη διαδικασία αυτή για να προμηθευτεί προϊόντα τα οποία μπορεί να βρει σε διάφορα σημεία λιανικής πώλησης. Αντίθετα, ζητάει αποκλειστικά από παραγωγούς της εμπιστοσύνης του μία ευρεία γκάμα αγροτικών προϊόντων με ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αυτά συνδέονται, κυρίως, με τον τρόπο παραγωγής (βιολογική, βιοδυναμική, φυσική, περμακουλτούρα).
Στο μοντέλο της κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας οι καταναλωτές, μπορούν να μιλάνε σε τακτικά διαστήματα με τους παραγωγούς. Ακόκα και να επισκέπτονται το χωράφι συμμετέχοντας και σε κάποιες καλλιεργητικές εργασίες. Ανάλογα με τις ανάγκες τους, είναι δυνατό ακόμη και να ζητούν συγκεκριμένα είδη που θα καλλιεργηθούν την επόμενη χρονιά. Έτσι, οι καταναλωτές έχουν στη διάθεσή τους, και εντός εποχής, φρέσκα και ντόπια είδη λαχανικών. Γνωρίζουν πως παράχθηκαν σύμφωνα με τα πρότυπα ασφάλειας και με μεθόδους που σέβονται το περιβάλλον αλλά και την υγεία τους.
Η ιστορία της Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας
Η κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 στην Γερμανία, την Ελβετία και την Ιαπωνία. Ήταν η απάντηση στην αστικοποίηση της αγροτικής γης. Το 1965, στην Ιαπωνία, διάφορες ομάδες μητέρων ξεκίνησαν να εφαρμόζουν κάποιες αρχές της, τα “teikei”. Αιτία η αύξηση της εισαγώμενης τροφής και της απώλειας καλλιεργήσιμης γης. Στις ΗΠΑ, για την ακρίβεια στις Βόρειες Πολιτείες της Αμερικής, ήταν ο Jan Vander Tuin το 1984, που έφερε αυτή την ιδέα από την Ευρώπη. Στη χώρα μας, έχουν ξεκινήσει πρωτοβουλίες ενημέρωσης του αγροτικού κόσμου. Ενημερωτικές εκδηλώσεις, σεμινάρια, επισκέψεις σε αγροκτήματα που λειτουργούν με αυτές τις αρχές σε άλλες χώρες από τον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων – ΔΗΩ.
Τα χαρακτηριστικά της κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας
Η κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία προσαρμόζεται στον κάθε τόπο και τους ανθρώπους του. Ωστόσο, παντού παρατηρούνται τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
Από κοινού διαμόρφωση παραγωγής & τιμής (εμφανής προϋπολογισμός της σεζόν).
Συμφωνία “μοιρασμένου κινδύνου και κέρδους”.
Τακτικές διανομές σε κεντρικά σημεία.
Τακτική επαφή και συνεργασία μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών.
Ποιοτικά τρόφιμα, παραγόμενα με οικολογικές μεθόδους.
Τοπική κλίμακα (κοντινές αποστάσεις, τοπικά προϊόντα).
Ελεγχόμενα μεγέθη (δίκαιο εμπόριο, στήριξη μικρών παραγωγών από μικρές ομάδες καταναλωτών).
Κάποιο τυποποιημένο μοντέλο (παγκοσμίως) λειτουργίας της κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας δεν υπάρχει. Γενικά όμως, παρατηρούνται α) αγροκτήματα που ανήκουν σε μια κοινότητα, β) αγροκτήματα από κοινού διαχείρισης και γ) αγροκτήματα που ανήκουν σε αγρότη (-ες). Γενικά, πάντως, οι φάρμες είναι συνήθως μικρές και οικογενειακές.
Το πιο σημαντικό στοιχείο της κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας είναι η εμπιστοσύνη που αναπτύσσεται μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή. Αυτή επιτυγχάνεται με τη διαφάνεια στον τρόπο παραγωγής και τη συμμετοχή του καταναλωτή στην όλη διαδικασία. Βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Διακήρυξης της κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας είναι η φροντίδα για τη γη. Το νερό, τους σπόρους και τα υπόλοιπα κοινά αγαθά μέσω των αγροοικολογικών αρχών και ο σεβασμός για το περιβάλλον και την ευημερία των ζώων.
Η κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία στον κόσμο
Με βάση στοιχεία της ΔΗΩ, υπάρχουν περίπου γύρω στα 1700 αγροκτήματα στις ΗΠΑ (κυρίως Βορειοανατολική Αμερική), την ακτή του Ειρηνικού και τον Καναδά. Στην Ευρώπη (κυρίως Ολλανδία και Γαλλία), υπάρχουν αρκετά αγροκτήματα και οργανώσεις. Πανευρωπαϊκά καταγράφονται πάνω από 4.000 ομάδες, με 465.000 μέλη και 6.300 παραγωγούς. Στη χώρα μας, έχει έρθει τα τελευταία 3 χρόνια (περίπου) με λίγες ομάδες να την εφαρμόζουν σε Κοζάνη και Θεσσαλονίκη.
Οι υποστηρικτές της θεωρούν πως μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για την επίλυση προβλημάτων της σύγχρονης γεωργίας, την ενίσχυση της απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές αλλά και τη διατήρηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο. Και όπως αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή Διακήρυξή της, “…είμαστε πολλοί, ποικίλοι και ενωμένοι. Είμαστε ένα κίνημα “από τα κάτω”: Πιστεύουμε ότι η δύναμη της κοινωνικά υποστηριζόμενης γεωργίας βρίσκεται στην ουσιαστική, καθημερινή δράση και στις σχέσεις “πρόσωπο με πρόσωπο”. Συνδεόμαστε μεταξύ μας, με τους παραγωγούς στις κοινότητές μας και με το ζωντανό χώμα κάτω από τα πόδια μας”.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
