ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

c

Μοίρασε το

Είναι ένα “κοινωνικό” έντομο το οποίο ζει κατά οικογένειες και αγωνίζεται κάθε μέρα για το καλό της φωλιάς του. Τα ατελή θηλυκά του κάνουν πάρα πολλές δουλειές αφού είναι οι ακούραστες “Εργάτριες” της φωλιάς όπως εκτροφή γόνου, καθάρισμα φωλιάς, συλλογή νερού και τροφών, κλπ. Τα αρσενικά ως “Κηφήνες” απλά υπάρχουν για να γονιμοποιούν το κυρίαρχο θηλυκό, το οποίο είναι ένα και μοναδικό και είναι το μόνο θηλυκό της φωλιάς που γεννά. Αυτή δεν είναι άλλη από την “Βασίλισσα” και μητέρα όλης της κυψέλης και τα έντομα στα οποία αναφερόμαστε είναι οι μέλισσες.

Για πολλούς ανθρώπους είναι ένα φοβιστικό έντομο λόγω του επίπονου τσιμπήματος που μπορεί να προκαλέσει. Η αλήθεια είναι πως οι μέλισσες πετάνε μακριά από την κυψέλη τους με θερμοκρασίες άνω των 13°C και τσιμπούν όταν νιώσουν πως απειλούνται. Το κάνουν, όμως, ως άμυνα για να προστατέψουν την φωλιά τους και όχι τις ίδες. Κατά το τσίμπημα, το κεντρί τους μένει μέσα στην πληγή και στην προσπάθειά τους να αποκολληθούν από το δέρμα χάνουν, μαζί με το κεντρί, τον αδένα που περιέχει το δηλητήριο και ένα τμήμα του πεπτικού τους συστήματος με αποτέλεσμα να πεθάνουν μέσα σε λίγα λεπτά.

Οι μέλισσες είναι ένα σημαντικό από οικονομικής άποψης έντομο για τον άνθρωπο. Υπάρχουν περίπου εδώ και 15 εματομμύρια χρόνια στη Γη και εκτός από το μέλι μας εφοδιάζουν με την πρόπολη, τον βασιλικό πολτό, τη γύρη και το κερί. Το βασικότερο, όμως, από όλα είναι πως αποτελούν μια κατηγορία επικονιαστών της φύσης. H επικονίαση είναι στην ουσία η μεταφορά της γύρης από το ένα άνθος στο άλλο και πρόκειται για την σπουδαιότερη αναπαραγωγική δραστηριότητα. Γονιμοποιούν όχι μόνο λουλούδια αλλά και δέντρα, σιτηρά και διάφορα καλλιεργούμενα φυτά.

Σε έκθεση του FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών), για τον ρόλο των μελισσών στα οικοσυστήματα, αναφέρεται πως μια κυψέλη με 25.000 εργάτριες στην Ευρώπη μπορεί να γονιμοποιήσει 250 εκατομμύρια άνθη. Στην Ελλάδα η φυλή μέλισσας που συναντάται είναι η Cecropia η οποία οφείλει το όνομά της στον βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα. Αν σκεφτούμε πως μία στις τρεις μπουκιές φαγητό που τρώμε το οφείλουμε στις μέλισσες, τότε αντιλαμβανόμαστε την αξία της διατήρησής τους στα οικοσυστήματα. Το τελευταίο διάστημα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την Greenpeace για την προστασία των μελισσοσμηνών καθώς θεωρεί η οργάνωση πως έχει μειωθεί σημαντικά ο αριθμός τους και ελλοχεύει, μελλοντικά, ο κίνδυνος εξαφάνισής τους.

Η έκθεση της Greenpeace με τίτλο “Αντίο Μέλισσες – Γιατί οι μέλισσες αφανίζονται και η διατροφή μας κινδυνεύει;” σηματοδότησε την έναρξη μιας πανευρωπαϊκής εκστρατείας για να προωθηθεί η βιώσιμη γεωργία. Σε αυτήν τονίζεται η μεγάλη περιβαλλοντική και οικονομική σημασία των υγιών πληθυσμών μελισσών και η επείγουσα ανάγκη να απαγορευθεί η χρήση των φυτοφαρμάκων που τους βλάπτουν. Στην πρώτη ψηφοφορία για την απαγόρευση, που έγινε το Μάρτιο του 2013, εννέα χώρες (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα), καταψήφισαν την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μη κυκλοφορία στην ΕΕ τριών νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων.

Στην έκθεση της Greenpeace αναφέρεται πως η μείωση του πληθυσμού των μελισσών οφείλεται κυρίως στα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα, τα οποία κυκλοφορούν στο εμπόριο με πολλές ονομασίες. Η απειλή, μάλιστα, μεγαλώνει καθώς πολλοί γεωργοί δεν τηρούν τις προειδοποιήσεις για τις ώρες ψεκασμάτων ούτε και μεριμνούν για τα μελίσσια της περιοχής τους. Ψεκάζουν αλόγιστα όλες τις ώρες της μέρας και όχι νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα που οι συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας το επιτρέπουν. Τελικά, από την 1η ∆εκεμβρίου 2013 και για 2 χρόνια, τα τρία νεονικοτινοειδή εντομοκτόνα υπόκεινταν σε μερική απαγόρευση χρήσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) με αιτιολογία τις αποδεδειγμένες επιβλαβείς επιπτώσεις τους στις μέλισσες.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλοί φορείς που υποστηρίζουν πως δεν τίθεται θέμα υπερβολικής μείωσης των μελισσοσμηνών σε σημείο ανησυχητικό. Σύμφωνα με έρευνα της ευρωπαϊκής εταιρίας Opera Research ενώ υπάρχει σημαντική μείωση σε κάποιες χώρες της Ευρώπης, σε άλλες οι πληθυσμοί των μελισσών ή μένουν ίδιοι ή αυξάνονται. Σε πολύ λίγες χώρες η μείωση έχει ξεπεράσει το επικίνδυνο ποσοστό του 20% (όριο ασφαλείας) και στο σύνολο της Ένωσης τα νούμερα έχουν μείνει, σχεδόν, σταθερά. Ακόμη, αυτό που τονίζεται είναι πως οι λόγοι για τη μείωση, όπου αυτή παρατηρείται, δεν είναι εύκολο να εξακριβωθούν. Μπορεί να είναι ο καιρός, τα εντομοκτόνα, τα παράσιτα, οι αρρώστιες ακόμα και οικονομικοί παράγοντες.

Οι αντίστοιχοι αριθμοί (Πίνακας 1) για την Αμερική όχι μόνο δεν δείχνουν μείωση αλλά μεγάλη σταθερότητα των πληθυσμών από το 1995 μέχρι και το 2013. Μάλιστα, όλα αυτά σε μια χώρα όπου η καλλιέργεια ΓΤΟ είναι διαδεδομένη. Συμφέροντα οικονομικά που “κουκουλώνουν” την πραγματικότητα; Όντως δεν υφίσταται πρόβλημα μείωσης των μελισσών στη χώρα αυτή; Θα φανεί στο μέλλον …

Πίνακας 1. Στατιστικά στοιχεία πληθυσμών μελισσών στις ΗΠΑ (1995-2013)

Το μόνο σίγουρο είναι πως η πλειονότητα των καλλιεργειών στην Ευρώπη γονιμοποιείται με μέλισσες. Η οικονομική αποτίμηση της “δουλειάς” τους είναι σημαντική και ανέρχεται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Δεν είναι υπερβολή να σημειώσουμε πως χωρίς τις μέλισσες είναι απίθανο ότι θα μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε την διατροφή μας και άρα την επιβίωσή μας. Σύμφωνα με τον Αϊνστάιν “αν οι μέλισσες εξαφανιστούν, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το ανθρώπινο είδος θα ακολουθήσει την τύχη τους”.

Εν κατακλείδι, όλα τα ερευνητικά δεδομένα συγκλίνουν πως δεν υπάρχει θέμα μείωσης των πληθυσμών των μελισσών σε βαθμό που να δημιουργεί προβλήματα στα οικοσυστήματα. Αυτό δεν σημαίνει, φυσικά, πως η επιστημονική κοινότητα εφησυχάζει. Παράλληλα, θα είναι θετικό να προβούν φορείς και ιδιώτες σε μέτρα προληπτικής αντιμετώπισης ώστε να μην έρθουμε στο μέλλον αντιμέτωποι με μια παγιωμένη και μη αναστρέψιμη κατάσταση. Έλεγχος, επομένως, στη χρήση εντομοκτόνων με απόσυρση παράλληλα των (επιβεβαιωμένων) επιβλαβών σκευασμάτων και τήρηση των όρων ψεκάσματος από τους παραγωγούς. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να εκτιμήσουμε πόσα υγιή μελίσσια υπάρχουν σε όλο τον κόσμο και πώς επηρεάζονται, για παράδειγμα, οι άγριες μέλισσες. Για τη ζωή αυτών υπάρχουν μέχρι σήμερα ελάχιστα στοιχεία που δεν επιτρέπουν να βγάλουμε σωστά συμπεράσματα.

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP

Download on the App Store

Μοίρασε το

του αρθρογράφου

ideas change society

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Αφήστε μια απάντηση

Σχόλια

Μπες στη συζήτηση

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου