Η Μελίνα Κριτσωτάκη συνομιλεί για το ελαιόλαδο και την παραγωγή του με τον Νίκο Διαμαντίδη, Γενικό Διευθυντή της εταιρείας Simbiosis. Πως θα οργανωθούν οι παραγωγοί; Πως θα γίνουν επενδύσεις; Υπάρχει επιδότηση; Απαντήσεις από εταιρεία που υποστηρίζει επιχειρήσεις στον αγροτοδιατροφικό κλάδο.
Η Κρήτη έχει από τις μεγαλύτερες παραγωγές ελαιολάδου στη χώρα με το ενδιαφέρον όλων να στρέφεται, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών του Covid-19, στη φετινή παραγωγή. Δυνατότητες εξέλιξης υπάρχουν; Πρέπει να οργανωθούν, πια, οι παραγωγοί σε συλλογικά σχήματα για καλύτερη αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων προκύπτουν; Υπάρχουν χρηματοδοτούμενες δράσεις που αφορούν την ελιά; Όλα αυτά αποτελούν ερωτήματα που θέσαμε στον κύριο Νίκο Διαμαντίδη, Γενικό Διευθυντή της εταιρείας Simbiosis. Η εταιρεία αναπτύσσει συστήματα υποστήριξης (project management, κλαδικές αναλύσεις, οργάνωση πληροφοριακών συστημάτων, κά.) για επιχειρήσεις ή οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα.
Πως προέκυψε, κύριε Διαμαντίδη, η ενασχόληση σας με τις ΟΕΦ (Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων;
Εντελώς τυχαία από μια επαγγελματική γνωριμία. Το 2009, λόγω προηγούμενης εμπειρίας μου στη διαχείριση συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, μου ζητήθηκε να υποστηρίξω τη διαχείριση του επιχειρησιακού προγράμματος μιας ΟΕΦ σε μια περιοχή της Ελλάδας που φημίζεται για διάφορα άλλα προϊόντα αλλά όχι για το λάδι της.
Η Simbiosis και οι Οργανώσεις Ελαιουργικών Φορέων
Η ουσιαστική ενασχόληση της Simbiosis με τις ΟΕΦ ξεκίνησε το 2012. Από τότε μέχρι και σήμερα έχουμε αναλάβει τη διαχείριση περισσοτέρων από 20 τέτοιων προγραμμάτων συνολικού προϋπολογισμού άνω των 15 εκ €. Για την τρέχουσα περίοδο (2018 – 2021) το μέσο μέγεθος των προγραμμάτων που διαχειριζόμαστε είναι περίπου 580.000 € έναντι 490.000 € που είναι το μέσο μέγεθος σε εθνικό επίπεδο και συνολικά κατέχουμε το 11,5% της συγκεκριμένης αγοράς.
Είμαι στην ευχάριστη θέση να σου δηλώσω πως όλα αυτά τα χρόνια έχουμε δημιουργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης όχι μόνο με τους πελάτες μας αλλά και με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς όπως το Τμήμα Ελαιολάδου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τις κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής σε όλη τη χώρα.
Επενδύσεις στο ελαιόλαδο με 80% επιδότηση!
Υπάρχει ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο πρόγραμμα; Πως κατανέμονται οι προϋπολογισμοί ανά έργο;
Ο τομέας του ελαιολάδου έχει μεγάλες ανάγκες σε επενδύσεις, κυρίως εκσυγχρονισμού, όχι μόνο εξοπλισμού αλλά και πρακτικών σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Η ανάγκη αυτή και μόνο, προφανώς, δημιουργεί μια έντονη ζήτηση η οποία αυξάνεται ακόμη περισσότερο καθώς πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο έχει εξαιρετικά υψηλό ποσοστό επιδότησης (το οποίο υπερβαίνει το 80% των επιλέξιμων δαπανών) και σαφές χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση των δράσεων και την αποπληρωμή αυτών.
Να σου επισημάνω στο σημείο αυτό πως είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει η κάθε Οργάνωση, όπως και κάθε επενδυτής που υλοποιεί συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, ότι η ενίσχυση καταβάλλεται στον τραπεζικό του λογαριασμό εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος. Αυτό ποτέ δεν υπερβαίνει τους 3 μήνες (σχετικά σύντομα θα παρατηρούσε κάποιος) από την ημερομηνία που καταθέτει στην αρμόδια αρχή το αίτημα πληρωμής του.
Σε πολύ γενικές γραμμές, τα προγράμματα ΟΕΦ ενισχύουν δράσεις που αφορούν στον εκσυγχρονισμό των παγίων της Οργάνωσης (όπως πχ. καλλιεργητικός εξοπλισμός, μηχανολογικός, κτιριακά, κλπ) και των πρακτικών που εφαρμόζει οι οποίες περιλαμβάνουν κυρίως τη γεωτεχνική υποστήριξη των παραγωγών για την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων καλλιέργειας. Στην πράξη έχει επικρατήσει μια σχεδόν ισόρροπη κατανομή του προϋπολογισμού των προγραμμάτων μεταξύ άυλων ενεργειών και παγίων. Ωστόσο κάθε Οργάνωση μπορεί, παρά τους επιμέρους περιορισμούς, να διαμορφώσει τον προϋπολογισμό του προγράμματός της σύμφωνα με τις πραγματικές της ανάγκες.
Παραγωγοί και συλλογικά σχήματα
Πόσο εύκολο είναι να πειστούν οι παραγωγοί/συνεταιρισμοί να συμμετέχουν σε μια ΟΕΦ;
Τα προγράμματα των ΟΕΦ δεν αποτελούν μόνο μια ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό των πρακτικών και των εγκαταστάσεων μιας Οργάνωσης. Το πιο σημαντικό είναι πως δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε παραγωγό – μέλος της Οργάνωσης να έχει στη διάθεσή του εξοπλισμό αλλά και ολοκληρωμένη γεωτεχνική υποστήριξη που υπό άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσε καν να αποκτήσει.
Επιπλέον, αποτελούν μια ευκαιρία για την ενίσχυση της συλλογικότητας η οποία προσδιορίζει πολλαπλά οφέλη που ξεκινούν από την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και φθάνουν μέχρι την αύξηση της διαπραγματευτικής ισχύος. Αναδεικνύοντας, λοιπόν, τα παραπάνω στοιχεία στις πραγματικές τους διαστάσεις δεν είναι καθόλου δύσκολο να πειστούν οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν.
Οι δράσεις, κύριε Διαμαντίδη, που κατατίθενται επιβάλλεται να πραγματοποιηθούν χωρίς τροποποιήσεις; Υπάρχουν “ποινές” σε περίπτωση μη υλοποίησης;
Δεδομένου ότι η επιλογή των προγραμμάτων βασίζεται σε μια ανταγωνιστική διαδικασία οι αρμόδιες αρχές έχουν την υποχρέωση να εξασφαλίσουν ότι το κάθε πρόγραμμα που εγκρίνουν θα υλοποιηθεί στο ακέραιο. Στο πλαίσιο αυτό οι κυριότερες ασφαλιστικές δικλείδες που έχουν καθιερωθεί είναι η δέσμευση εγγύησης καλής εκτέλεσης του προγράμματος, η υπογραφή σύμβασης με τον ΟΠΕΚΕΠΕ και η θέσπιση ρητρών για τη μη υλοποίηση δράσεων. Με βάση αυτά τα στοιχεία κάθε ΟΕΦ οφείλει να κάνει ένα σωστό προγραμματισμό δράσεων, σύμφωνα με τις πραγματικές της ανάγκες και τις πραγματικές της δυνατότητες προκειμένου να αποφύγει δυσάρεστες εκπλήξεις.
Ωστόσο, επειδή πρόκειται για προγράμματα που υλοποιούνται σε βάθος τριετίας υπάρχει πάντα η δυνατότητα τροποποίησης τους, σύμφωνα πάντα με συγκεκριμένους κανόνες. Από την εμπειρία μας, έχουμε διαπιστώσει ότι οι τροποποιήσεις εγκρίνονται εφόσον είναι ορθά τεκμηριωμένες ως προς την αναγκαιότητα, τη σκοπιμότητα και τη συμβατότητά τους με το κανονιστικό πλαίσιο.
Χρηματοδοτούμενες δράσεις
Πως κρίνετε τα προγράμματα μέχρι τώρα; Βοηθούν τους παραγωγούς πραγματικά;
Τα προγράμματα ΟΕΦ έχουν μια ιστορία που πλησιάζει τα είκοσι χρόνια. Ξεκίνησαν με δικαιούχους τις Διεπαγγελματικές Οργανώσεις και συνέχισαν με δικαιούχους τις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών. Από το 2015 μέχρι σήμερα, δικαιούχοι είναι οι πρωτοβάθμιοι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και άλλα ιδιωτικά συλλογικά σχήματα.
Κατά την άποψη μου και έχοντας υπόψη τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά του συστήματος παραγωγής ελαιολάδου στην Ελλάδα, η μεγάλη δυναμική των προγραμμάτων ΟΕΦ αναδείχθηκε μόνο όταν εφαρμόστηκαν από τους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς. Όσα σχεδιάστηκαν με γνώμονα τις πραγματικές ανάγκες τους, είχαν ένα έντονο αποτύπωμα σε τοπικό επίπεδο.
Ενδεικτικά, θα αναφέρω δύο παραδείγματα.
Η μία περίπτωση αφορά στη βελτίωση των υποδομών άρδευσης μιας Οργάνωσης μέσω της κατασκευής λιμνοδεξαμενής και σύνδεσής της με το δίκτυο άρδευσης.
Η δεύτερη περίπτωση αφορά στην επίλυση του χρόνιου προβλήματος διαχείρισης των αποβλήτων του ελαιουργείου μιας Οργάνωσης η οποία πραγματοποιήθηκε με την καινοτόμο μέθοδο της γεωχημικής επεξεργασίας τους. Από την αξιολόγηση των προγραμμάτων, που γίνεται κατά την ολοκλήρωσή τους, έχει διαπιστωθεί το πολλαπλασιαστικό όφελος που έχουν στην τοπική οικονομία καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι προμηθευτές επιλέγονται από την τοπική αγορά συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη διατήρηση ή ακόμα και στην αύξηση των θέσεων εργασίας.
Προγράμματα pros & cons
Αδυναμίες ή αστοχίες του προγράμματος που έχετε να παρατηρήσετε;
Όπως όλα τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα έτσι και τα προγράμματα ΟΕΦ έχουν περιθώρια βελτίωσης. Θα μπορούσα να αναφέρω αρκετές αδυναμίες που έχουν, τις οποίες ήδη τις έχουμε επισημάνει στις αρμόδιες αρχές. Αυτό που πρέπει να τονιστεί, όμως, είναι ότι απαιτείται να υπάρξουν βελτιωμένα κριτήρια για την επιλογή των δικαιούχων και, σίγουρα, λιγότερη γραφειοκρατία. Ειδικά η αύξηση της γραφειοκρατίας είναι υπερβολική καθώς έχει ακολουθήσει μια εκθετική πορεία η οποία αν συνεχιστεί θα είναι δύσκολα διαχειρίσιμη ακόμα και από ειδικούς.
Η πιο “ιδιαίτερη” περίπτωση ΟΕΦ που θυμάστε?
Κάθε ΟΕΦ είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση.
Έχουμε υποστηρίξει ΟΕΦ οι οποίες είχαν την άποψη ότι “δικαιωματικά” τους ανήκε ένα σημαντικό μερίδιο από το συνολικό προϋπολογισμό των προγραμμάτων. Οι ΟΕΦ αυτές ουδέποτε κατανόησαν την αξία του προγράμματος που τους είχε εγκριθεί και κατ’επέκταση ούτε αναγνώρισαν το έργο μας. Με αυτές έχουμε πλέον διακόψει τη συνεργασία που είχαμε.
Από την άλλη πλευρά, έχουμε την τύχη να συνεργαζόμαστε με ΟΕΦ οι οποίες κατανοούν απόλυτα ότι κάθε ευρώ του προγράμματος που υλοποιούν πρέπει να αξιοποιηθεί στο ακέραιο και να αφήσει το αποτύπωμά του. Οι ΟΕΦ αυτές μας εμπνέουν. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είμαστε συνεχώς δίπλα τους, πραγματοποιώντας πάντα περισσότερα από τα όσα απορρέουν από τις συμβατικές μας δεσμεύσεις.
Τι κάνει το deligate.gr
Το μελλοντικό project, κύριε Διαμαντίδη, της Simbiosis;
Το γεγονός πως σχεδόν όλα τα προγράμματα ΟΕΦ υλοποιούνται από Οργανώσεις που παράγουν ελαιόλαδο ΠΟΠ μας έδωσε το ερέθισμα. Εξετάσαμε γιατί τα προϊόντα ΠΟΠ της Ελλάδας δεν έχουν καταφέρει ακόμη να αποκτήσουν την αξία που τους αντιστοιχεί. Κι αυτό, όταν σε επίπεδο ΕΕ, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η αξία αγοράς των προϊόντων ΠΟΠ είναι διπλάσια από την αξία ομοειδών προϊόντων που δεν έχουν την ένδειξη αυτή.
Έτσι αποφασίσαμε να αναπτύξουμε μια πρωτοποριακή εφαρμογή για την ανάδειξη και προβολή όλων των ελληνικών προϊόντων ΠΟΠ. Αυτό γίνεται μέσω της ενημερωτικής πύλης www.deligate.gr που τέθηκε πρόσφατα σε λειτουργία. Η πύλη από τις πρώτες μέρες λειτουργίας της έχει συγκεντρώσει ιδιαίτερα θετικά σχόλια από τους χρήστες. Αυτοί δεν έχουν μόνο την δυνατότητα να γνωρίσουν τα προϊόντα ΠΟΠ της Ελλάδας και τους παραγωγούς τους. Αλλά και τα καταστήματα όπου τα προϊόντα αυτά πωλούνται.
Τον ευχαριστώ θερμά για τον χρόνο του!
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
