Παρόλες τις αδυναμίες και τα χρόνια προβλήματα στη δομή της ελληνικής γεωργίας (μέγεθος εκμεταλλεύσεων, αποδόσεις και κόστη παραγωγής), το ενδιαφέρον των νέων στρέφεται ολοένα και περισσότερο σε νέες καλλιέργειες. Το κομμάτι του πρωτογενή τομέα που αφορά τα τρόφιμα είναι σημαντικό να ανταποκριθεί στις σημερινές προσδοκίες των καταναλωτών για προϊόντα ποιοτικά. Άλλωστε, το 1/5 των ελληνικών εξαγωγών αφορά αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα. Η βιομηχανία τροφίμων και ποτών είναι ένας από τους εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής οικονομίας με συμμετοχή κατά το 1/4 στην απασχόληση.
Αιτήματα των καταναλωτών αποτελούν η διάθεση ποιοτικής, “ασφαλούς” τροφής, με τοπική ταυτότητα, σε προσιτές τιμές αλλά και με καλλιεργητικές τεχνικές φιλικές προς το περιβάλλον. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων η ζήτηση για αγροτικά προϊόντα αναμένεται να αυξηθεί κατά 60% μέχρι το 2050 λόγω της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού και των αλλαγών στις διατροφικές ανάγκες. Η γεωργία στην Ελλάδα μέχρι σήμερα βασιζόταν στο παραγωγικό πρότυπο των λεγόμενων ομοειδών προϊόντων. Προϊόντα, δηλαδή, μαζικής παραγωγής, όμοια μεταξύ τους χωρίς διαφοροποίηση όπως είναι π.χ. τα δημητριακά, ο καπνός και το βαμβάκι. Για παράδειγμα, αυτό το μοντέλο ταιριάζει στη Θεσσαλία με τις μεγάλες αρδευόμενες εκτάσεις και την εντατικοποίηση παραγωγής. Όμως, μειονέκτημα των ομοειδών προϊόντων είναι ότι η αγορά τους χαρακτηρίζεται από ενιαίες τιμές. Επίσης, συνολικά σαν χώρα δεν μπορούσαμε να είμαστε ανταγωνιστικοί λόγω των βασικών διαρθρωτικών αδυναμιών της ελληνικής γεωργίας.
Τα προϊόντα ποιότητας και με ξεχωριστή τοπική ταυτότητα είναι ένα άλλο πρότυπο στο οποίο θα μπορούσαμε να στραφούμε (συμπληρωματικά με το πρώτο) σε κάποιες Περιφέρειες της χώρας. Διότι, “ταιριάζει” περισσότερο από άποψη γεωμορφολογικών ιδιαιτεροτήτων-μικροκλίματος αλλά και διαρθρωτικών περιορισμών (π.χ. μικρές εκτάσεις γης) σε σχέση με το πρώτο πρότυπο. Για παράδειγμα, στην Κρήτη θα μπορούσε κάλλιστα να εφαρμοστεί καθώς έχουμε πληθώρα προϊόντων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει σε πρόσφατη έκθεσή της πως αναμένεται να διευρυνθεί η αγορά για τα ποιοτικά, διαφοροποιημένα, προϊόντα με ειδικά χαρακτηριστικά όπως είναι τα βιολογικά, τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης και Δίκαιου Εμπορίου τα οποία απαιτούν βέβαια σχετική πιστοποίηση.
[quote text_size=”small”]
Ο κόσμος, δεν “περιμένει” από την ελληνική γεωργία να τον θρέψει αλλά “περιμένει” να του “δώσει” τα ποιοτικά της προϊόντα. Είναι σημαντικό λοιπόν να βελτιώσουμε και να αξιοποιήσουμε τόσο την πιστοποίηση όσο και τη σήμανση για να πετύχουμε την ανταγωνιστικότητα τους στις διεθνείς αγορές.
[/quote]
Τα τοπικά συστήματα τροφίμων αφορούν προϊόντα που παράγονται στην περιοχή προέλευσης και συνιστούν ένα σύνολο διαδικασιών στο οποίο οι παραγωγοί συνδέονται με τους καταναλωτές. Απαρτίζονται από στοιχεία σε διάφορα επίπεδα από τη γεωργική εκμετάλλευση έως το διαπεριφερειακό επίπεδο (επεξεργασία τροφίμων, διάθεση και προώθησή τους στην αγορά, μέτρα υγιεινής, κ.ά). Σύμφωνα με το Σχέδιο της Επιτροπής των Περιφερειών για τα Τοπικά Συστήματα Τροφίμων “η παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια βασίζεται στη διατήρηση της δυνατότητας των βιομηχανικών χωρών να παράγουν τρόφιμα σε τοπική κλίμακα” με την κάλυψη των αναγκών των συνεχώς διογκούμενων μητροπολιτικών κέντρων να μπορεί να ικανοποιηθεί με την αύξηση της παραγωγής σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο.
Τα σημαντικά οικονομικά οφέλη των τοπικών συστημάτων είναι πως παρέχουν απασχόληση στον τοπικό πληθυσμό και το εισόδημα για την αγορά προϊόντων δαπανάται πρωτίστως σε τοπική κλίμακα. Επίσης, η πώληση των προϊόντων γίνεται μέσω μικρότερου και ορθολογικότερου δικτύου. Μεσάζοντες δεν μεσολαβούν εκτός από α) τον παραγωγό ή την ομάδα παραγωγών, β) τον φορέα ή τον συνεταιρισμό που είναι αρμόδιος για την αντιστοίχιση προσφοράς και ζήτησης και γ) τον καταναλωτή. Το αποτέλεσμα είναι πως ενώ ο εγχώριος καταναλωτής μπορεί να “απολαμβάνει” χαμηλότερες τιμές για αυτά ο εξωτερικός καταναλωτής, λόγω της μεγάλης προστιθέμενης αξίας τους (που προκύπτει από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους), υψηλότερες.
Εν κατακλείδι, κατάρτιση, καινοτομία και δικτύωση είναι απαραίτητες. Οι Περιφερειακές Αρχές οφείλουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό, την ενθάρρυνση και την υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης της αγροτικής οικονομίας αφού στη νέα ΚΑΠ 2014-2020 γίνεται εκχώρηση αρμοδιοτήτων πάνω από το 30% στις Περιφέρειες. Είναι ζητούμενο η ισχυρή επάρκεια των τελευταίων ώστε να υπάρξει άμεση ανταπόκριση σε όλα τα στάδια εφαρμογής των εκχωρούμενων μέτρων. Αυτές θα είναι και οι μόνες υπόλογες απέναντι στην κοινωνία για την πολιτική ευθύνη εφαρμογής των αποφάσεων.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
