Πρώτα εμείς οι θεωρητικοί οικονομολόγοι είναι που δεν πρέπει να αισιοδοξούμε υπερβολικά για την πορεία της χώρας επειδή τα δημοσιονομικά και μακροοικονομικά μεγέθη ”γύρισαν”. Όλοι ξέρουμε οτι τα υπερπλεονάσματα του 2016 και του 2017 προήλθαν απο την υπερβολική φορολόγηση αλλά και την μή πληρωμή όλων των υποχρεώσεων του Κράτους έγκαιρα. Άλλωστε η κυβέρνηση αυτή ενώ είχε πείσει τους δανειστές το 2015 να πέσει ο στόχος των πλεονασμάτων αυτώντων δυο ετών η ίδια ”κατάφερε” να τα ….υπερδιπλασιάσει (!), σε βάρος της ανάπτυξης, μέσω υπερφορολόγησης και μερικώς ανορθολογικής μείωσης δημοσίων δαπανών. Το θετικό είναι οτι επι δύο χρόνια γράφουμε και δημοσιονομικό πλεόνασμα (0,6 και 0,8%).
ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ
Ας μην χαθούμε στους ορισμούς επειδή η κοινωνία παραπληροφορείται συστηματικά εδώ και πολλά χρόνια, έχοντας φυσικά και μια έμφυτη αλλεργία στην ετυμολογία των όρων που ξαφνικά μπήκαν στην ζωή όλων μας. Η ουσία είναι να κατανοούμε τα βασικά: πχ. ότι η επιδοματική πολιτική (κοινωνικό μέρισμα) είναι χρήσιμη μεν αλλά ενίοτε μετατρέπεται και σε αντιπαραγωγική. Δουλειές χρειαζόμαστε, εισόδημα δηλαδή απο εργασία και όχι επιστροφή ”δικού” μας μόχθου απο έναν δήθεν φιλεύσπλαχνο Κράτος.
Η αναδιανομή πλούτου δεν πρέπει να έχει ταξικό πρόσημο και ούτε να στηρίζεται σε υπερπλεονάσματα αλλά σε αύξηση του εθνικού εισοδήματος. Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να μας τυφλώνει η ιδεολογία όταν ακούμε για θετικούς αριθμούς που απέχουν απο την καθημερινότητα μας.
Τι εννοώ ; Δεν θα αρνηθώ το αυτονόητο, δηλαδή ότι τέλη του 2014 η χώρα ”γυρνούσε” στην σταθερότητα και η κυβέρνηση του 2015 όχι απλά φρέναρε την ανάκαμψη αλλά την επιβράδυνε με κόστος για όλους μας .Κόστος όχι φυσικά 100 ή 200 δις όπως με ευκολία λένε διάφορες αυθεντίες των Βρυξελλών αλλά και των εγχώριων ΜΜΕ. Το Varoufakis effect είναι σαφέστατα αρνητικό, όμως κάποια στιγμή πρέπει να μάθουμε ότι τα μαθηματικά διαφέρουν απο την απλή αριθμητική. Και όταν προσθέτουμε ανόμοια μεγέθη τότε σίγουρα τα αποτελέσματα θα είναι ψευδή. Μας βολεύει όμως ενίοτε να πιστεύουμε αυτό που ταιριάζει με την επιθυμία μας. Π.χ. δεν μπορεί κάποιος να κινείται με υποθέσεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης που ”χάθηκαν”. Γιατί αυτό έκαναν οι ξένοι αξιωματούχοι και μετά επαναλαμβάνουμε εμείς συνεχώς.Στην οικονομία χάνεις ”αυτό που είχες” όχι αυτό που πιθανολογούσες ότι θα είχες.Τα ”διαφυγόντα έσοδα” μιας οικονομίας δεν είναι απλά αθροίσματα εναλλακτικού οφέλους. Η δε ανάπτυξη δεν διατάσσεται με …emails και προσδοκίες. Είναι μέγεθος πολυπαραγοντικό και είναι αστείο να βαφτίζουμε την προσδοκία ώς δεδομένο για τους υπολογισμούς που μας βολεύουν.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΗΦΑΝΗΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ
Τι θέλω να πώ: το πραγματικό κόστος απο την πολύμηνη διαπραγμάτευση με τους δανειστές το 2015 δεν μπορεί να αποτιμηθεί εύκολα. Κάπως κοντά στην αλήθεια, κατά την ταπεινή μου γνώμη, φθάνουν με την ανάλυση τους τόσο ο οικονομολόγος Β. Παζόπουλος στο έγκριτο Euro2day (βλ.http://www.euro2day.gr/specials/opinions/article/1565866/poso-pragmatika-stoihise-h-periodos-varoyfakh.html) όσο και ο πρώην υπουργός Οικονομίας Δ.Παπαδημητρίου σε άρθρο του στην Καθημερινή ( http://www.kathimerini.gr/ 959103/article/ oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-h-my8ologia-twn-100-h-200-dis-kostoys-diaxeirishs-syriza ).Και αυτοί όμως ”ξεχνάνε” κατά την άποψη μου, να μετρήσουν κάποια απο τα λεγόμενα ”παράπλευρα κόστη” του γ’ μνημονίου και κυρίως τις αφανείς ζημιές στην αγορά απο τα capital controls και την μείωση των καταθέσεων εντός του 2015.
Πάμε ξανά στο σήμερα. Η χώρα έχει μια κυβέρνηση που εθίστηκε στην αθροιστική λογική των φόρων και μερικώς στις ιδεοληπτικές απόψεις κάποιων στελεχών της για τις ιδιωτικές επενδύσεις. Παρ όλα αυτά και παρά την προφανή έλλειψη εδώ και τρία χρόνια αναπτυξιακού προγράμματος (σημ: άσχετα αν γίνονται συνέδρια-φιέστες με γενικόλογες διακηρύξεις) γράφτηκε δημοσιονομικό αποτέλεσμα (υπερπλεονάσματα και έστω οριακή ανάπτυξη). Αποτέλεσμα που πρέπει να αξιοποιηθεί ώστε να μην ισχύσουν πρόωρα οι περικοπές των συντάξεων και η πτώση του αφορολόγητου, είτε μείνει είτε οχι το ΔΝΤ στο σκηνικό. Εννοείται φυσικά ότι μόνο ”καθαρή” δεν θα είναι η έξοδος απο το πρόγραμμα. Πρέπει επίσης να αξιοποιήσουμε το γεγονός οτι δεν χρειάστηκαν ξανά πολλά κεφάλαια οι τράπεζες ( 5 δις αντί πρόβλεψης 25 δις) και ότι παρά την μή ρύθμιση των κόκκινων δανείων και παρά την υπολειτουργία τους με τα capital controls, πέρασαν τα πρόσφατα τεστ αντοχής της ΕΚΤ.
ΟΡΘΙΟΙ ΜΕ ΠΉΛΙΝΑ ΠΌΔΙΑ
Αλλά πρέπει εδώ να πούμε το προφανές για την κατάσταση της χώρας: αυτά τα αχρείαστα υπερπλεονάσματα συν την έλλειψη επενδυτικών κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα και φυσικά συν τις στρεβλώσεις που δημιουργούν οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, έκαναν την οικονομία να αναπτύσσεται χαμηλότερα απο τον ευρωπαικό μέσο όρο. Και αυτό είναι ένα μείζον πρόβλημα καθ οτι χρειαζόμαστε ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους του φυσιολογικού ώστε να ξεφύγουμε απο το χάσμα μεταξύ μακροοικονομικής ισορροπίας και μικροοικονομικής ανισορροπίας. Τι σημαίνει ακριβώς αυτό το χάσμα; Ότι κλείσαμε τις χρόνιες ”τρύπες” στο ταμείο του Κράτους και ανοίξαμε τρύπες στα σπίτια και στις δουλειές μας. Δεν παραθέτω νούμερα καθ οτι το ιδιωτικό χρέος σε δημόσιο και τράπεζες είναι πλέον ασύλληπτο. Ένα μέρος του όμως είναι πλέον ”ρυθμισμένο” και εξυπηρετείται. Και εδώ χρειάζεται μια ειδική μελέτη ώστε με ακρίβεια να δούμε αν οι ροές εξυπηρέτησης του συμβαδίζουν με την αναιμική ανάπτυξη ή έχουν δημιουργήσει ήδη μια επιβραδυντική τροχιά. Σε κάθε περίπτωση, ο καθένας εξ ημών ξέρει οτι οι δόσεις στο τέλος του μήνα ,για τα χρέη του, εξαφανίζουν το όποιο μειωμένο εισόδημα, σταθερό ή αβέβαιο.
Η Ελληνική οικονομία στέκεται σε πήλινα πόδια και κανείς νομίζω δεν αμφιβάλλει γι αυτό. Η συντριπτική πλειοψηφία των συμπολιτών μας δεν καταφέρνει να αποταμιεύσει ή να επενδύσει ενώ σχεδόν με το ζόρι ανταποκρίνεται σε στοιχειώδεις υποχρεώσεις και διακανονισμούς οφειλών.
Περιορίστηκαν οι δαπάνες ενώ ο μεγάλος εισπράκτορας, το σπάταλο Κράτος των χρόνιων ελλειμμάτων, εξυγιάνθηκε ”ταμειακά” επειδή ρουφάει την ελάχιστη ρευστότητα απο νοικοκυριά, επαγγελματίες και επιχειρήσεις. Η χώρα δεν θα παράγει πλούτο ικανό για αλλαγή του βιοτικού μας επιπέδου (δηλαδή για να αυξηθούν τα εισοδήματα των πολλών) αν δεν απαλλαγεί απο τα βαριά πλεονάσματα και αν δεν μετακυληθούν για το μέλλον κάποια βάρη αποπληρωμής του χρέους στην προσεχή πενταετία. Είναι μεγάλη η ζημιά των τελευταίων 8 ετών και κυρίως των τελευταίων 3 ετών. Τίποτα όμως δεν είναι ανεπανόρθωτο. Απλά θα αργήσει υπερβολικά να ”γυρίσει” η ζωή μας σε προ της κρίσης επίπεδα. Αρκεί φυσικά να μην ξεχάσουμε τα ατομικά και συλλογικά μας λάθη, όταν και όποτε βελτιωθεί το επίπεδο του βίου μας…
Διαβάστε το προηγούμενο άρθρο του Ηλία Καραβόλια στο new deal
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
