Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι ξεκάθαρος. Επανεκκίνηση (restart) για την οικονομία δεν γίνεται χωρίς χρήματα. Και αυτά που υποτίθεται θα μοιράσει η ΕΕ είναι δάνεια, όχι καθαρές επιχορηγήσεις. Άρα αυτό που θα συμβεί πιθανόν είναι να ακούς την φράση: Κορωνοϊός, δεν έχω να σε πληρώσω…
Για να προσλάβει ξανά ένας εργοδότης τα στελέχη που έβγαλε σε αναστολή λόγω της πανδημίας πρέπει καταρχήν να έχει ρευστότητα να τους ξαναπληρώσει. Όμως, με την αγορά κλειστή και με τους πελάτες να μην πληρώνουν, γιατί φυσικά ούτε αυτοί εισπράττουν, που θα βρει ρευστότητα;
Το ίδιο εννοείται ότι ισχύει και για το μεγάλο μαγαζί, το Δημόσιο. Με κλειστές τις επιχειρήσεις και με τις αναβολές πληρωμών στις εφορίες, τα δημόσια έσοδα θα πάθουν καθίζηση. Και φυσικά το Κράτος δεν θα μπορεί σύντομα ή κάποια στιγμή να επιδοτεί μέρος των μισθών, αλλά και τους μικροεργοδότες. Οι αναλύσεις για μαξιλάρια και πλεονάσματα δεν είναι για τον εργαζόμενο και τον εργοδότη…
Η αλήθεια είναι ότι οι παρεμβάσεις των οικονομικών υπουργείων ήταν άμεσες. Και πολλές συνάμα, για να πάρει μπρος η οικονομία. Μπροστά στην δημόσια υγεία οι κυβερνήσεις σωστά προτίμησαν – ειδικά η δική μας έδρασε γρήγορα – να περιορίσουν τον συνωστισμό. Επέλεξαν να επιβάλλουν lockdown σε μεγάλο μέρος της αγοράς. Με πακέτα διάσωσης και συντονισμένες παρεμβάσεις να στηρίξουν εργαζόμενους και κάποιες επιχειρήσεις.
Δάνεια ή επιχορηγήσεις
Το ερώτημα είναι αν θα είναι αρκετές και αποδοτικές οι παρεμβάσεις. Όταν π.χ. λες ότι θα δοθούν 7 δισ. δάνεια σε επιχειρήσεις από την Αναπτυξιακή Τράπεζα άραγε αυτός που έχει ένα μικρό εστιατόριο σε ένα νησάκι που θα απευθυνθεί; Και τι δάνειο θα του εγκριθεί, αφού τα κριτήρια είναι οι τζίροι και η μισθοδοσία του, όταν αυτά έχουν καταρρεύσει ή στην καλύτερη περίπτωση θα είναι οριακά;
Είναι καλό να ακούμε για τρισ. από την Ευρώπη και για δισ. από το Κράτος που θα στηρίξουν την αγορά. Το θέμα είναι πως βγαίνουν τα εμπόδια από την μέση. Για να πάρει ο μικρομεσαίος ανάσα με κεφάλαιο επανεκκίνησης κάποιων λίγων χιλιάδων ευρώ. Εκτός και αν άνοιξε – σε χωριά και νησιά – η Αναπτυξιακή Τράπεζα καταστήματα και δεν το ξέρω. Ή θα επιβληθεί δια νόμου στις εμπορικές τράπεζες να χορηγούν δάνεια!
Και πάμε στο πιο σημαντικό.
Πως θα γίνει η επανεκκίνηση (restart) για την οικονομία;
Θα αντέξει να δανειστεί ξανά ο υπερχρεωμένος μικρομαγαζάτορας και να βάλει ξανά υποθήκη τον μόχθο του; Διότι μπορεί το κράτος να βάζει εγγύηση για τον δανεισμό. Αλλά η εξόφληση του κάθε δανείου γίνεται από μελλοντική παραγωγή, δηλαδή από μελλοντικούς τζίρους. Κοινώς, από τον ιδρώτα αυτού που βάζει την υπογραφή στο δάνειο. Με την αβεβαιότητα, και την υπολειτουργία στο ξεκίνημα, των μαγαζιών και των γραφείων, με δεδομένη την μη έλευση του περυσινού αριθμού τουριστών που μας έφεραν 18,5 δισ. στη χώρα, άραγε ποιοι τζίροι θα ξεπληρώνουν τις δόσεις;
Τόσο ο πρωθυπουργός μας όσο και ο Γάλλος πρόεδρος είπαν τα πράγματα με το όνομα τους στη Σύνοδο Κορυφής: “Όχι δάνεια αλλά επιχορηγήσεις χρειάζονται οι μικρομεσαίοι”. Και εδώ βρίσκεται ο συνδετικός κρίκος μεταξύ πανευρωπαϊκής πολιτικής στήριξης και μικροοικονομικής πραγματικότητας. Ο ελληνικός τουριστικός κλάδος – που δέχεται στην αλυσίδα του τις πρώτες παύσεις πληρωμών από τους μεγάλους tour operators – πρέπει να στηριχθεί έμπρακτα. Όπως συμβαίνει σε όλα τα μεσογειακά κράτη.
Χωρίς χρήμα…
Το μικρό πρακτορείο κρατήσεων που κλείνει στο νησί του Αιγαίου. Το μικρό οικογενειακό ξενοδοχειακό συγκρότημα που δεν θα έχει καθόλου επισκέπτες. Το καφέ μπαρ και η ταβέρνα στα τουριστικά θέρετρα, δεν μπορούν έτσι εύκολα να δανειστούν. Ούτε να υπακούσουν στην προτεσταντική ηθική της γερμανικής οικονομικής σχολής που λέει ότι δεν υπάρχει δωρεάν χρήμα ποτέ.
Και γιατί δεν μπορούν να δανειστούν; Μα πολύ απλά γιατί στην πλειονότητα τους πληρώνουν παλιότερα χρέη (καλά να είναι τα μνημόνια). Και επίσης δεν εισπράττουν έσοδα δύο μήνες τώρα… Και ένας Θεός ξέρει για πόσο ακόμα!
Βλέπετε, στην οικονομική των επιχειρήσεων υπάρχει το περίφημο νεκρό σημείο στους προϋπολογισμούς πάσης φύσεως. Είναι το σημείο εκείνο όπου ισοφαρίζονται έσοδα με έξοδα. Οπότε ο ιδιοκτήτης αποφασίζει αν συμφέρει να κρατάει το μαγαζί ή το γραφείο ανοιχτό. Ο λογαριασμός ρεύματος, ο ΕΝΦΙΑ, ο ΕΦΚΑ, οι μισθοί προσωπικού, το ενοίκιο και τα πάγια έξοδα, δεν πληρώνονται μόνα τους όταν δεν κάνεις τζίρους. Φανταστείτε να χρωστάς κιόλας και να ξαναδανειστείς. Ναι, απλή αριθμητική είναι μερικές φορές η χρηματοοικονομική πραγματικότητα.
Τα λεφτά είναι δανεικά, όχι από το ελικόπτερο
Η δε επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Λάιεν είπε με έμφαση, ώστε να δείξει ότι η Ευρώπη είναι παρούσα και σε αυτή την κοινωνική κρίση που έρχεται, το εξής. “Μα εδώ μιλάμε για τρισ.!” Σύμφωνοι κα πρόεδρε. Αλλά τα περισσότερα από αυτά θα τα δανείσετε σε κυβερνήσεις και επιχειρήσεις. Δεν θα τα επιχορηγήσετε. Και σε κάποια από αυτά τα λεφτά θα μπουν επιτόκια δανεισμού. Δεν χαρίζετε λεφτά με το ελικόπτερο. Δεν στέλνετε επιταγή στον κάθε νοικοκύρη και στην κάθε οικογένεια ή επιχείρηση. Και αφήστε δε που πλέον ξέρουμε όλοι πόσο θα πληρώσουμε στο μέλλον τα 800άρια και τα 600άρια που δίνονται από τα δικά μας φορολογούμενα λεφτά του κάθε εθνικού ματωμένου πλεονάσματος.
Ξέρουμε όλοι πόσο θα υποχωρήσουν οι μισθοί παρά την επιδότηση απο το πρόγραμμα SURE των 100 δισ. Ξέρουμε τι σημαίνει αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων, μετακύλιση στο μέλλον τραπεζικών οφειλών. Ξέρουμε πολύ καλά τι συμβαίνει όταν το Δημόσιο στηρίζει την αγορά και το πλεόνασμα γίνεται έλλειμμα.Όταν το ΑΕΠ υποχωρεί και όταν ξαναδανειζόμαστε από τις αγορές και ανεβαίνει το χρέος. Ξέρουμε ποιός θα πληρώσει το μάρμαρο. Και ποιοί θα βγούν κερδισμένοι από την πτώση μισθών και την απαξίωση περιουσιών μέσα στην μεγάλη ύφεση που έρχεται.
Κορωνοϊός, δεν έχω να σε πληρώσω
Η οικονομία δεν κάνει restart μόνη της. Οι αυτοματισμοί και οι θεωρίες με αισιόδοξα μηνύματα του τύπου “όλοι μαζί θα τα καταφέρουμε” είναι δυστυχώς για τους αφελείς.
Σε κάθε χώρα, σε κάθε κοινωνία, κατά την διάρκεια μιας κρίσης, υπάρχουν αυτοί που έχουν πολλά λεφτά στην άκρη για τους δύσκολους καιρούς (και μερικοί εξ αυτών βρίσκουν ευκαιρίες επένδυσης). Αυτοί που έχουν όσα χρειάζονται για να επιβιώνουν. Και αυτοί που δεν έχουν καθόλου λεφτά και συνήθως έχουν χρέη. Αυτή είναι η πραγματικότητα στην οικονομία.
Επίσης, υπάρχουν αυτοί που έχουν σίγουρους μισθούς. Αυτοί που θα πάρουν μισούς μισθούς. Αυτοί που θα μείνουν άνεργοι και αυτοί που είναι ήδη άνεργοι. Αυτή είναι η ανθρωπογεωγραφία της απασχόλησης στην ελληνική οικονομία και στην κάθε οικονομία φυσικά. Το να λέμε ότι θα επανεκκινηθούν οι οικονομίες με τα 2 τρισ. που θα ρίξει η ΕΕ μάλλον δεν γίνεται πολύ κατανοητό. Ή μοιάζει κάτι πολύ μακρινό για τον ελεύθερο επαγγελματία. Αυτός απλά χρειάζεται ένα μικρό κεφάλαιο ώστε να ξαναμπεί στην πραγματική οικονομία αφού οι πελάτες του θα του λένε το γνωστό ρητό που μάλλον θα ακούμε για πολύ καιρό:
“Δεν έχω να σε πληρώσω λόγω του κορωνοιού…”
Το σκίτσο είναι του Θοδωρή Μακρή
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
