Λένε πως το “χάρισμα” είναι ζωτικής σημασίας στην ηγεσία όσο είναι και για τους αστέρες της μουσικής και του θεάματος και, δυστυχώς, έχουν δίκιο. Στην εποχή της πολιτικής των “πολυμέσων” η ηγεσία έχει κοινώς μεταβληθεί/υποβαθμισθεί σε άλλη μια μορφή ψυχαγωγίας και το “χάρισμα” είναι απαραίτητο για να προσελκύσει και κρατήσει το κοινό σε ένταση.
Όμως, όπως έχω και παλαιότερα αναφέρει, έχουμε “πλεόνασμα Ηγετών” και “έλλειμμα Ηγεσίας” καθώς το “χάρισμα” δεν είναι ποτέ αρκετό αφού τα βραχυπρόθεσμα οφέλη συνήθως εξουδετερώνονται από τις μακροπρόθεσμες συνέπειες τους και κυρίως την έλλειψη άλλων σημαντικών συστατικών.
Πόσες φορές δεν έχει ακουστεί η φράση “κρίμα, είχε το χάρισμα αλλά τελικά δεν εξελίχθηκε γιατί έκανε κακή χρήση και δεν διέθετε τον χαρακτήρα”.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μηδενίζουν το “χάρισμα” και παρακάτω γίνεται αναφορά των κυριοτέρων:
1. Το Χάρισμα δηλητηριάζει την κρίση.
Υπάρχουν τρεις τρόποι επηρεασμού των άλλων, η επιβολή δια της ισχύος, ο ορθολογισμός και η γοητεία. Ενώ η επιβολή δια της ισχύος και ο ορθολογισμός έχουν μια λογική (ακόμα και όταν μας επιβάλλουν να κάνουμε κάτι, υπακούμε για κάποιο λόγο), η γοητεία δεν έχει (λογική). Βασίζεται στην συναισθηματική χειραγώγηση/επηρεασμό και με αυτό τον τρόπο μπορεί να παγιδεύσει κάθε λογικό συμπέρασμα και να επηρεάσει, σε βαθμό που να οδηγεί και σε προκατειλημμένη θεώρηση. Οι χαρισματικοί ηγέτες γοητεύουν αντί να προσφέρουν λογικά ερείσματα και όταν η γοητεία αρχίζει να “τελειώνει”, τότε τείνουν προς την επιβολή δια της ισχύος.
2. Το Χάρισμα δημιουργεί “εθισμό”.
Οι ηγέτες που έχουν την ικανότητα να γοητεύουν τους οπαδούς τους, εθίζονται στην “αγάπη” τους. Μετά τον 1ο “έρωτα” συνεχίζουν να επιζητούν υψηλά επίπεδα επιδοκιμασίας που τους κάνει να παρεκκλίνουν από τον στόχο τους. Από την άλλη και οι οπαδοί εθίζονται στο χάρισμα του ηγέτη και έτσι οδηγούνται σε εκδηλώσεις άκρατης λατρείας ενώ ταυτόχρονα, αρχίζουν να αντιλαμβάνονται κακές ή και ανέντιμες ακόμα αποφάσεις σαν κινήσεις επιτυχίας. Αποτέλεσμα ; Μια αρρωστημένη αλληλεξάρτηση που στρεβλώνει την πραγματικότητα και διευρύνει το πρόβλημα. Είναι επίσης γεγονός ότι οι ηγέτες αυτοί συνεχίζουν να ζουν στην πλάνη τους ακόμα και αφού οι οπαδοί τους έχουν πλέον αφυπνισθεί.
3. Το Χάρισμα πολλές φορές υποκρύπτει ψυχοπαθείς.
Δεν είναι βέβαια προϋπόθεση να είσαι ψυχοπαθής για να είσαι χαρισματικός. Όμως, πολύ συχνά οι ψυχοπαθείς είναι άτομα που μπορούν να γοητεύουν και αυτό συμβαίνει γιατί πίσω από την γοητεία τους κρύβουν τις αντικοινωνικές τους τάσεις ώστε να μην γίνονται αντιληπτοί. Ο “εγωκεντρισμός”, η “εξαπάτηση”, η “χειραγώγηση” και ο άκρατος “εγωισμός” είναι (δυστυχώς) γνωστά εφαλτήρια ανέλιξης.
4. Το Χάρισμα γίνεται πηγή άκρατου ναρκισσισμού και φανατισμού.
Αν κάποιος νομίζει (για παράδειγμα) πως ο Α. Τσίπρας είναι χαρισματικός, ας δοκιμάσει να ρωτήσει έναν ψηφοφόρο της Ν.Δ. ή του ΠΑΣΟΚ ή κάποιου άλλου κόμματος. Οι άνθρωποι γοητεύονται από τους άλλους, μόνο όταν μοιράζονται τις ίδιες αξίες και ιδέες. Όταν συμβαίνει αυτό, τότε το χάρισμα βοηθάει την ιδεολογική αυτο-βελτίωση. Με απλά λόγια, η εκδήλωση “λατρείας” προς κάποιον που εκφράζει τα ίδια “πιστεύω” (και συχνά πολύ καλύτερα από τις δικές μας ικανότητες), μετατρέπεται σε έναν “κοινωνικά” αποδεκτό τρόπο να “αγαπάμε” και να επαινούμε και τον εαυτό μας αλλά και την “κάστα” μας. Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει περίπτωση να θεωρήσουμε κάποιον χαρισματικό και να γοητευτούμε, εφόσον αυτά που πιστεύει (ή λέει ότι πιστεύει), δεν ευθυγραμμίζονται με τα δικά μας (“πιστεύω”). Έτσι, ο μόνος τρόπος να καταφέρουν να ενώσουν τους οπαδούς τους, επιτυγχάνεται με το να τους μετατρέψουν (τους οπαδούς), σε μια πιο “ακραία” εκδοχή του εαυτού τους (του ηγέτη), δηλαδή να τους κάνουν “φανατικούς”, γιατί μόνο τότε θα γίνουν “τυφλά” όργανα και απόλυτοι αντίπαλοι όλων όσων δεν είναι μαζί (με τον ηγέτη τους).
Παρά τις παραπάνω διαπιστώσεις, πολύ συχνά αυτά παραβλέπονται από όλους μας. Και όμως, ειδικά η πολιτική έχει απόλυτη ανάγκη αποτοξίνωσης εκ των “χαρισματικών”, ειδικά στον Δυτικό κόσμο.
Υπάρχουν όμως και τα χαρακτηριστικά που ενδυναμώνουν και συμπληρώνουν το χάρισμα.
Είναι χαρακτηριστικά που δεν έχουν καμία σχέση με φυσικά, εμφανισιακά, επικοινωνιακά κλπ χαρίσματα ή ταλέντα, αλλά με επιλογές !
Ας επιτραπεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα : Ας υποθέσουμε πως ένας νεαρός είναι 22 ετών, 2.08 ύψος και 105 κιλά, παίζει μπάσκετ αρκετά καλά σε ερασιτεχνικό επίπεδο και θέλει να παίξει επαγγελματικά σε μεγάλη ομάδα ακόμα και στο ΝΒΑ (Αμερικάνικο πρωτάθλημα). Περνάει ειδικές εξετάσεις από μεγάλους προπονητές και ειδικούς εύρεσης ταλέντων και του ανακοινώνουν πως έχει πολλές πιθανότητες να τα καταφέρει αν δεσμευτεί απέναντι στον εαυτό του, αν προπονηθεί σκληρά, αν κάνει σωστή διαβίωση, αν δεν υποκύψει σε πειρασμούς (φαγητού, διασκέδασης κλπ), αν αυτο-πειθαρχήσει, αν υπομείνει, αν επιμείνει, αν βελτιώσει τον απότομο και εριστικό του χαρακτήρα….
Προσέχουμε σε τι γίνεται αναφορά παραπάνω ; Σε πολλά “ΑΝ” !
Προφανώς λοιπόν είναι θέμα επιλογών και όχι μόνο χαρίσματος !
Το χάρισμα μπορεί να κάνει κάποιον να ξεχωρίσει και να του δώσει μια “ώθηση” αλλά, δεν θα τον διατηρήσει στην κορυφή.
Ποια είναι λοιπόν τα χαρακτηριστικά που πρέπει να συμπληρώνουν το χάρισμα ώστε τελικά να υπάρξει αυτό που πλέον η κοινωνία που έχει ωριμάσει, διακαώς θέλει, δηλαδή την ακέραιη, έντιμη και κοινωνικά δίκαιη και δημοκρατική ηγεσία ;
1. ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ. Ο χαρακτήρας «Προστατεύει» το χάρισμα.. Δεν μπορεί κανένας να ξεπεράσει τα όρια του χαρακτήρα του. Συχνά συμβαίνει ταλαντούχα άτομα να θέλουν τον σύντομο δρόμο. Ο χαρακτήρας (ο σωστός αρχών και ηθικής βέβαια), αποτρέπει από τέτοιες ενέργειες.
2. ΔΙΔΑΞΙΜΟΤΗΤΑ. Η διδαξιμότητα «Διευρύνει» το χάρισμα. Η διδαξιμότητα δεν έχει τόσο πολύ να κάνει με τις ικανότητες ή τη νοητική δυνατότητα. Είναι πολύ περισσότερο θέμα Νοοτροπίας. Είναι η επιθυμία να ακούσουμε! Να μάθουμε! Και να εφαρμόσουμε! Οι χαρισματικοί άνθρωποι μπορεί να είναι οι πιο δύσκολοι και δύστροποι μαθητές γιατί συνήθως νομίζουν πως τα ξέρουν όλα. Είναι ένα πρόβλημα που έχει να κάνει με τον (κακώς εννοούμενο) εγωισμό.
3. ΣΧΕΣΕΙΣ. Οι σχέσεις «Επηρεάζουν» το χάρισμα. Η ζωή είναι πολύ σύντομη για να την ξοδεύουμε με ανθρώπους που μας τραβάν σε λάθος κατευθύνσεις. Είναι επίσης σύντομη και γι’αυτό πρέπει να επενδύουμε και σε άλλους.
4. ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ. Η υπευθυνότητα «Ενδυναμώνει» το χάρισμα. Πρόκειται για την προσωπική υπευθυνότητα που βελτιώνει τη ζωή του χαρισματικού ηγέτη αλλά και τη ζωή αυτών που βρίσκονται γύρω του.
5. ΟΜΑΔΙΚΟΤΗΤΑ. Η ομαδικότητα προϋποθέτει όλα τα προηγούμενα και «Πολλαπλασιάζει». Πολύ σωστά έχει λεχθεί : Η Ομαδικότητα ΔΙΑΙΡΕΙ την προσπάθεια και ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΖΕΙ το αποτέλεσμα!
Υπάρχουν πολλά ακόμα χαρακτηριστικά αλλά ένα ακόμα, είναι το πιο σημαντικό, η “πλατφόρμα” επάνω στην οποία στηρίζεται όλη η ακέραιη, έντιμη, κοινωνικά δίκαιη και δημοκρατική ηγεσία. Είναι το θεμέλιο που χωρίς αυτό ΔΕΝ μπορεί ποτέ να υπάρξει το πραγματικό ζητούμενο.
Και τούτο το χαρακτηριστικό είναι η “Ακεραιότητα”, η απόλυτη σύμπτωση λόγων και έργων!
Για την ακεραιότητα έχουν γραφτεί και ειπωθεί πάρα πολλά. Όμως, τα 6.18 περίπου λεπτά που εμπεριέχονται σε αυτό το video (δυστυχώς είναι στα Αγγλικά και δεν είναι ακόμα υποτιτλισμένο), την αποδίδουν κατά τον πλέον σαφή τρόπο από τον θρύλο της ηγεσίας και σύμβουλο επιχειρήσεων του Fortune 500 Zig Ziglar που πέθανε πριν λίγες ημέρες σε μεγάλη ηλικία και την Linda Paulk πρόεδρο μιας από τις πλέον γνωστές εταιρείες εξεύρεσης στελεχών μεγάλων οργανισμών, Sky Ranch, με έδρα το Dallas των Η.Π.Α.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
