Η ΝΕΟΛΑΙΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙ ΤΟΥΣ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΣ ΚΩΔΙΚΕΣ

Μοίρασε το

Ο Μιχάλης Βακαλούλης ανιχνεύει το εξεγερσιακό δυναμικό των νέων μέσα από τις ανισότητες που βιώνουν στο κοινωνικό επίπεδο, τη δυσπιστία τους έναντι όλων των μορφών θεσμικής εκπροσώπησης, την απομάκρυνσή τους από οργανώσεις και τις συλλογικές κινητοποιήσεις τους που μπορούν να ανοίξουν νέα πεδία σκέψης και πειραματισμού.

ΕΡ. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στο μέλλον μπορεί να οδηγήσει τους νέους σε παραίτηση;

ΑΠ.Η κρίση που μαστίζει τη νέα γενιά εκφράζεται με δύο τρόπους. Στο κοινωνικό επίπεδο, η αύξηση της ανεργίας και της επισφαλούς απασχόλησης επιδεινώνει τις συνθήκες διαβίωσης και πολλαπλασιάζει κάθε είδους ανισότητες και διακρίσεις. Αν οι νέοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των κοινωνικών αλλαγών, δεν παύουν να αποτελούν μια εξαιρετικά εύθραυστη, υποβαθμισμένη και κατακερματισμένη κατηγορία.

Στο συμβολικό επίπεδο, η μεγάλη δυσκολία να διεκδικήσουν την ενηλικίωσή τους και να προεκβάλουν τον εαυτό τους μακροπρόθεσμα δημιουργεί ένα αίσθημα αδυναμίας και απώλειας νοήματος που αντιστρατεύεται τις δυνατότητές τους για αυτοεκπλήρωση και καινοτομία. Βιώνουν έτσι μια έντονη διαμάχη ανάμεσα στο επιθυμητό και το πραγματοποιήσιμο που τείνει να μειώσει τις δίκαιες αξιώσεις τους στο όνομα του οικονομικού ρεαλισμού. Αυτή όμως η διαμάχη υπερβαίνει πάντα τα ίδια της τα προσωρινά αποτελέσματα στον βαθμό που οι αξιώσεις για ελευθερία και αξιοπρέπεια παραμένουν ακέραιες.

Η νεολαία φαίνεται έτσι να αμφιταλαντεύεται ανάμεσα σε μια θέαση χωρίς αυταπάτες ενός κυνικού κόσμου που δεν της επιτρέπει να ονειρεύεται και σε μια διάθεση εξέγερσης που όμως συνεχώς απωθείται στο αόριστο μέλλον, ελλείψει αξιόπιστης εναλλακτικής λύσης. Ωστόσο, δεν είναι ηττοπαθής αλλά εξαιρετικά δραστήρια για να υπερβεί τα εμπόδια και να διεκδικήσει την καταξίωσή της.

ΕΡ. Η δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς, τα κόμματα και τα συνδικάτα αποτελεί εμπόδιο για τη συλλογική ένταξη και δράση;

ΑΠ. Το αίσθημα της εγκατάλειψης που αισθάνονται οι νέοι για το μέλλον τους είναι το κλειδί για να κατανοήσουμε τη δυσπιστία τους έναντι όλων των μορφών θεσμικής εκπροσώπησης. Σε γενικές γραμμές, οι θεσμοί αυτοί εμφανίζονται «κλειδωμένοι», εσωστρεφείς, μακριά από τις ανησυχίες της νέας γενιάς. Αγνοούν τις προβληματικές των νέων και έχουν συχνά την τάση να τους αντιμετωπίζουν σαν πελάτες ή σαν παθητικούς δέκτες εφαρμοσμένων πολιτικών και όχι σαν αυτόνομους και υπεύθυνους πολίτες. Και κυρίως, δεν συνάδουν με τον εκφραστικό ατομικισμό των νέων που έχουν εμποτιστεί με την κουλτούρα του διαδικτύου και της οριζόντιας επικοινωνίας.

ΕΡ. Πώς χρησιμοποιούν οι νέοι τα πλεονεκτήματα που διαθέτουν;

ΑΠ. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι νέοι απομακρύνονται από τις οργανώσεις που αδιαφορούν για τις προσδοκίες και τις ανάγκες της νέας γενιάς για έκφραση γνώμης και δημιουργικότητα, αφού αυτές τους βλέπουν σαν μέρος του προβλήματος και όχι της επίλυσης. Εγκαταλείπουν με τη σειρά τους αυτούς που τους ξεχνούν, τους υποτιμούν ή τους κατατάσσουν σε προκαθορισμένες και παραπλανητικές κατηγορίες.

Αντίθετα, είναι πρόθυμοι να επενδύσουν σε ενέργεια όταν αισθάνονται ότι τους προσέχουν γι’ αυτό που λένε και όχι γι’ αυτό που οι άλλοι θέλουν να ακούσουν, τους εκτιμούν γι’ αυτό που είναι και όχι γι’ αυτό που οι άλλοι τους προορίζουν, τους αναγνωρίζουν γι’ αυτό που κάνουν και όχι γι’ αυτό που οι άλλοι θέλουν να τους μετατρέψουν. Και το πιο σημαντικό, μπορούν να δραστηριοποιούνται συλλογικά χωρίς τα εχέγγυα μιας οργανωτικής ένταξης ή μιας ιδεολογικής γραμμής. Διαθέτουν γι’ αυτό τον σκοπό γνώσεις και τεχνικές που συνδέονται με την εκπαίδευσή τους, διαπροσωπικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, αποτελεσματικούς και πρωτότυπους τρόπους δράσης. Παρά την κρίση, τα «ερεθίσματα αλληλεγγύης» βρίσκουν μαζικά ερείσματα στη νεολαία.

ΕΡ. Ποιο ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η νεολαία στον μετασχηματισμό της κοινωνίας μας;

ΑΠ. Η απαξίωση των παραδοσιακών οργανώσεων δεν σηματοδοτεί το τέλος της πολιτικής. Οι συλλογικές κινητοποιήσεις της νεολαίας μπορούν να ανοίξουν νέα πεδία σκέψης και πειραματισμού. Κατ’ αρχήν, πρέπει να επανεξετάσουμε τις μορφές συλλογικής ένταξης για να αποτρέψουμε τις καταχρηστικές κηδεμονίες του παρελθόντος. Χρειάζεται να δώσουμε προτεραιότητα σε μια νέα αντίληψη της αγωνιστικής δράσης, πιο άμεση, συγκεκριμένη και κοινωνικά αποτελεσματική. Η οργάνωση είναι μεν απαραίτητη, αλλά πρέπει να λειτουργεί σαν δομή αυτενέργειας, καινοτομίας και δημιουργικής επεξεργασίας.

Στη συνέχεια, οι νεολαιίστικες κινητοποιήσεις αποτελούν νέες μορφές αλληλεγγύης που αμφισβητούν τους κώδικες και τις λογικές της κυρίαρχης πολιτικής. Αυτή η λειτουργία ισχύει ακόμα και όταν η εμβέλεια τους είναι περιορισμένη, όπως το κίνημα των Αγανακτισμένων ή των Καταλήψεων (Occupy). Είναι φυσικά εξαιρετικά δύσκολο να περάσουμε από την ασυντόνιστη διαμαρτυρία στην απελευθερωτική δράση. Αυτό προϋποθέτει να επαναθέσουμε τα προβλήματα της πολιτικής στρατηγικής και του κοινωνικού μετασχηματισμού που συνεχώς αναβάλλονται στο όνομα των άμεσων και επειγόντων καθηκόντων.

Τέλος, οι νέοι άνθρωποι φέρνουν μαζί τους τόσο στο εργασιακό όσο και στον δημόσιο χώρο νέες δυνατότητες επιτελικής δράσης και αξιολόγησης που μπορούν να εμπλουτίσουν και να ανανεώσουν την επιχείρηση, την πολιτική, την κοινωνία. Για να αξιοποιήσουμε όμως αυτό το δυναμικό χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουμε τους κατευθυντήριους άξονες της πολιτικής. Το διακύβευμα είναι υψηλό, αλλά αξίζει τον κόπο.

Το κείμενο δημοσιεύεται στην “ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ” και είναι ελεύθερη απόδοση συνέντευξης που δημοσιεύτηκε στην Γαλλική εφημερίδα “L’ HUMANITE”

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP

Download on the App Store

Μοίρασε το

του αρθρογράφου

ideas change society

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Αφήστε μια απάντηση

Σχόλια

Μπες στη συζήτηση

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου