Οι Γυναικείοι Συνεταιρισμοί ξεκίνησαν ως μια μορφή γυναικείας επιχειρηματικότητας με έναν από τους στόχους τους να είναι η ανάδειξη των τοπικών προϊόντων της ελληνικής υπαίθρου. Επίσης, ήταν ένα μέτρο για τη συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο παράλληλα με την προβολή και διατήρηση των πολιτιστικών στοιχείων της παραδοσιακής γαστρονομίας. Γυναικείοι Συνεταιρισμοί βρίσκονται διασκορπισμένοι σε όλη την επικράτεια και δραστηριοποιούνται στην παραγωγή κυρίως προϊόντων οικοτεχνίας (παξιμάδια, μπισκότα, γλυκά, χυλοπίτες, μαρμελάδες, κ.ά.) καθώς και στην προσφορά υπηρεσιών αγροτουρισμού. Πρόκειται για ένα σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό θεσμό ο οποίος “έβαλε” τις γυναίκες της υπαίθρου μπροστά προάγοντας την ανάπτυξη της συλλογικότητας. Επιπροσθέτως, η αναγνωρισιμότητα των τοπικών προϊόντων λειτουργεί ως πόλος έλξης για την συγκεκριμένη περιοχή παραγωγής τους με πολλαπλάσια οικονομικά οφέλη για την τοπική κοινωνία μέσω της αύξησης της επισκεψιμότητας.
Λαμβάνοντας υπόψη πως αρκετοί νέοι ηλικιακά επιστρέφουν στην ύπαιθρο αλλά και τη ζήτηση του κόσμου για χειροποίητα προϊόντα ποιότητας, κάναμε μια βόλτα μέχρι το πολύ όμορφο χωριό του Αγίου Μύρωνα στο Ηράκλειο Κρήτης για να γνωρίσουμε τις κυρίες του Συνεταιρισμού “Μελισσάνθη”. Σε ένα φιλικότατο κλίμα, καθώς μας υποδέχτηκαν πολύ εγκάρδια, συζητήσαμε για την μέχρι τώρα προσπάθειά τους και το μέλλον του Συνεταιρισμού τους.
Αφορμή για να δημιουργήσουν τον Συνεταιρισμό “στάθηκε” ένα σεμινάριο που διοργάνωσε το 2000 ο, τότε, Δήμος Γοργολαϊνη σχετικό με εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Ενθουσιασμένες με την ιδέα του “συνεταιρίζεσθαι”, 10 γυναίκες από διάφορα χωριά του Δήμου, δυναμικές ως χαρακτήρες αλλά και σίγουρες για την απόφασή τους κατέθεσαν φάκελο στον ΟΑΕΔ για επιδότηση την οποία και πήραν. Αγόρασαν τον μηχανολογικό εξόπλισμο, βρήκαν το κατάλληλο οίκημα που θα χρησιμοποιούσαν ως εργαστήριο στο χωριό του Αγίου Μύρωνα, έδρα του τότε Δήμου, και με πολύ μεράκι ξεκίνησαν τη δουλειά. Στόχος τους; Η παρασκευή με αγνές πρώτες ύλες ποιοτικών γλυκών και η διάδοση της Κρητικής διατροφής σε όλη την Ελλάδα.
“Σίγουρα στην αρχή ήταν δύσκολα”, μας ανάφεραν χαρακτηριστικά. Ήταν οπωσδήποτε μια διέξοδος από το σπίτι που θα τους πρόσφερε ανεξαρτησία, αυτονομία και σαφώς πρόσθετο γεωργικό εισόδημα αλλά ήταν, συγχρόνως, και ένα μεγάλο ρίσκο. Ήταν άπειρες στον επιχειρηματικό τομέα και για πρώτη φορά θα συνεργάζονταν όλες μαζί, με όλα όσα συνεπάγονται από αυτά. Είχαν όμως όλες ένα κοινό, τη θέληση να πετύχουν αυτό που άρχισαν και έτσι όλα τα προβλήματα αμβλύνονταν. Ενημερώνονταν, συμμετείχαν σε όσες περισσότερες εκθέσεις μπορούσαν και ήταν πάντα “συγκρατημένες” στην όλη διαχείριση αυτού του έργου. Κατάφεραν με τον τρόπο αυτό να τους γνωρίσει το ευρύ κοινό, να μπουν σε ράφια καταστημάτων και να αναγνωρίσει ο κόσμος την ποιότητα των προϊόντων τους (κυρίως μπισκότα-βουτήματα και παραδοσιακές κουλούρες γάμου). Οι παραγγελίες τους, ακόμη και σε περιοχές εκτός Κρήτης, αυξάνονταν και όλα κυλούσαν πολύ ικανοποιητικά. Τους είχε γίνει, μάλιστα, και πρόταση για εξαγωγή σε συγκεκριμένη αγορά του εξωτερικού κάποιων προϊόντων τους αλλά λόγω δυσκολιών στη μεταφορά (ευπάθεια) δεν την είχαν αποδεχτεί.
“Παλιότερα ήταν καλές εποχές για τον Συνεταιρισμό μας γιατί υπήρχαν ακόμα λεφτά, τώρα ζοριζόμαστε και σίγουρα δεν είναι οι απολαβές μας όπως ήταν”, συμπληρώνουν. Εκτός της πρώτης χρηματοδότησης που πήραν δεν “ξαναμπήκαν” σε κάποιο πρόγραμμα γιατί θεώρησαν πως δεν τις συνέφερε. “Ίσως και να έπρεπε να ρισκάρουμε πριν την κρίση και να “ανοίξουμε” τις εργασίες μας αλλά δεν το κάναμε. Τώρα με το Φ.Π.Α στο 23% και με την πρόσθετη εισφορά του Ο.Γ.Α είναι αδύνατη μια τέτοια κίνηση”, μας σχολίασαν. Ενδιαφέρον από νέες κοπέλες στην παρούσα φάση δεν υπάρχει αλλά σίγουρα δεν θα εγκαταλείψουν την προσπάθεια. “Πρέπει το Υπουργείο να ασχοληθεί περισσότερο με τους Γυναικείους Συνεταιρισμούς και όχι να μας θεωρούν ως ελεύθερους επαγγελματίες και να μας “χτυπάνε” με φόρους. Όλες μας δουλεύουμε εδώ για να βοηθήσουμε τις οικογένειές μας και αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση δεν θα αξίζει καν τον κόπο όλο αυτό”, ανάφεραν.
Φύγαμε από το χωριό του Αγίου Μύρωνα γεμάτοι με προϊόντα από το Συνεταιρισμό αλλά και με έναν μεγάλο προβληματισμό. Πόσο αλήθεια άδικο είναι τέτοιες προσπάθειες όπως αυτή των γυναικών της “Μελισσάνθης”, οι οποίες μεταλαμπαδεύουν στην ουσία παραδοσιακές συνταγές που κληρονόμησαν από τις μητέρες και τις γιαγιάδες τους, να έχει αβέβαιο μέλλον. Θα μας μείνει αξέχαστη η φιλοξενία τους αλλά και αυτή η σιγουριά στα μάτια τους πως ότι και να γίνει θα το “παλέψουν”. Άλλωστε κατάφεραν κάτι αυτές οι κυρίες που τους δίνει την αυτοπεποίθηση να αισιοδοξούν για το μέλλον, την αποδοχή πρώτα απ΄όλα των οικογενειών τους αλλά και της τοπικής κοινωνίας γενικότερα για την όλη τους προσπάθεια.