Είναι δυνατό να αλλάξει το Σύμφωνο Σταθερότητας; Το ερώτημα πλανάται πάνω από μια Ευρώπη εν μέσω μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης και προβάλει ως το διακύβευμα των επερχόμενων Ευρωεκλογών.
Η απάντηση δυσκολεύει όσους καλούνται να απαντήσουν. Ιδιαίτερα όσους είναι αναγκασμένοι να υπερασπιστούν ένα μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που φαίνεται να εξάντλησε τα όρια του και μάλλον χρεοκόπησε στη συνείδηση της πλειονότητας των Ευρωπαίων πολιτών. Ακόμα όμως κι αυτοί αντιλαμβάνονται την ανάγκη αναθεώρησης ή έστω χαλάρωσης του «στενού κορσέ» που επέβαλλαν οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις στο σύνολο της ΕΕ.
Ανάγκη που προκύπτει, κυρίως, από τον κίνδυνο μιας μεγάλης κοινωνικής έκρηξης που δύναται να ανατρέψει το σημερινό status quo – όπως διαμορφώθηκε τα τελευταία είκοσι χρόνια – διαψεύδοντας μάλλον τις προσδοκίες για ένα καλύτερο «αύριο», μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία με αμβλυμμένες ταξικές ανισότητες. Μπροστά σε αυτόν ακριβώς τον κίνδυνο, οι απαντήσεις γίνονται ακόμα δυσκολότερες. Η περιθωριοποίηση και ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν είναι σίγουρα οι σωστές. Οπότε αναζητούνται άλλες…
Οι δυνάμεις που προτείνουν την αναθεώρηση και όχι την κατάργηση του Συμφώνου Σταθερότητας, προτείνουν να εξαιρείται από τη μέτρηση του επιτρεπόμενου ελλείμματος σε κάθε χώρα οι δημόσιες παραγωγικές κοινωνικές επενδύσεις. Θεωρούν πως με τον τρόπο αυτό θα απελευθερωθούν κονδύλια για την παιδεία, την υγεία, την πράσινη ανάπτυξη. Ποιος μπορεί σήμερα να έχει αντίρρηση σε αυτό, όταν η στασιμότητα και η διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης δημιουργεί εμφανείς κινδύνους;
Οι χιλιάδες απολυμένοι της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, οι άνεργοι της μεσαίας τάξης που καλούνται να διαχειριστούν το φόβο, αλλά και την προοπτική του κοινωνικού αποκλεισμού, σίγουρα όχι. Αλλά και οι λίγοι «ευνοημένοι του συστήματος» διατηρούν τις ανησυχίες τους, καθώς κι η δική τους κοινωνική απομόνωση (εντός ενός ιδιότυπου «γκέτου ευμάρειας») φαντάζει αδιανόητη.
Σε λίγες μέρες όλοι αυτοί καλούνται να στείλουν το δικό τους μήνυμα – καίτοι δεν είναι βέβαιο ότι έχουν αντιληφθεί πως έχουν τη δυνατότητα να το πράξουν. Αρκεί όμως να γνωρίζουν πως και το Σύμφωνο Σταθερότητας – όπως και πολλά άλλα ακόμα – χρειάζεται πολιτική βούληση για να αναθεωρηθεί ή να αλλάξει.
Ως εκ τούτου είναι πολιτικά εγκληματικό να θεωρεί κάποιος πως στην Ευρωπαϊκή Ένωση «όλοι τα ίδια κάνουν». Ή ακόμα χειρότερα ότι «δεν μπορούν να κάνουν τίποτα». Η ΕΕ είναι ένας κατ’ εξοχήν χώρος πολιτικής και ιδεολογικής διαβούλευσης όπου αντιπαρατίθενται όλες οι απόψεις. Και όσων επιθυμούν τη συντήρηση και όσων υποστηρίζουν μια διαφορετική, πιο κοινωνική Ευρώπη που βάζει τον πολίτη στο επίκεντρο και αρνείται τη λογική της «αρρύθμιστης αγοράς» που τόσο δεινά προκάλεσε.