του ΣΑΒΒΑ ΡΟΜΠΟΛΗ
Η οικονομική κρίση και η ύφεση, η διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα, η ένταση των εισοδηματικών και κοινωνικών ανισοτήτων στα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής παραγωγής, οι δείκτες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, η δημοσιονομική πειθαρχία και λιτότητα, οι ιδιωτικοποιήσεις, η ευελιξία και η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, των εργασιακών σχέσεων και του συστήματος κοινωνικής προστασίας κ.λπ. θέτουν με τον πιο σαφή και κατηγορηματικό τρόπο την αναγκαιότητα αναστοχασμού και αναπροσανατολισμού σχετικά με την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας και των κρατών – μελών της.
Και τούτο γιατί η συντελούμενη πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν δημιουργεί στις νέες συνθήκες της οικονομικής κρίσης και ύφεσης, καθώς και της διεθνοποίησης της παγκόσμιας οικονομίας, τις αναγκαίες προϋποθέσεις οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Από την άποψη αυτή, έχει ιδιαίτερο επιστημονικό και πολιτικό ενδιαφέρον ο προσδιορισμός των στόχων και των επιλογών του «ευρωπαϊκού προτύπου ανάπτυξης» προσαρμοσμένο στις νέες συνθήκες διεθνοποίησης της παγκόσμιας οικονομίας καθώς και στις νέες προκλήσεις που δέχεται στις οικονομικές και κοινωνικές πτυχές του ο ευρωπαϊκός και κοινωνικός σχηματισμός.
Πράγματι, η μεταφορά τμημάτων της ευρωπαϊκής και διεθνούς παραγωγής στις ασιατικές χώρες συνεπάγεται τη μεταφορά πόρων και τη σχετική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου σ’ αυτές τις χώρες, η οποία εάν δεν αποκατασταθεί από μια σοβαρή αναδιάταξη και αναπροσανατολισμό των παραγωγικών δυνάμεων της ευρωπαϊκής οικονομίας και αυτή περιορισθεί, όπως μέχρι σήμερα, στη δημοσιονομική πειθαρχία, τη λιτότητα, την αποεπένδυση, την ανεργία κ.λπ., τότε η επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των ευρωπαίων πολιτών θα συνεχισθεί με ταχύτερους ρυθμούς.
Πράγματι, το κέντρο βάρους της διεθνούς οικονομίας μετατοπίζεται κατά την τελευταία δεκαετία από τη Δύση στην Ανατολή και από τον Βορρά στον Νότο, με αποτέλεσμα στις χώρες αυτές, το 50% του πληθυσμού του πλανήτη που ζει σήμερα με 10-100 δολάρια την ημέρα να αυξάνεται στο 80% το 2030 (ΟΟΣΑ, 2011), με την επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών του Βορρά και της Δύσης από την ασκούμενη οικονομική πολιτική νεοφιλελεύθερης έμπνευσης. Στο πλαίσιο αυτό, τέσσερις οικονομικές, πολιτικές, γεωπολιτικές και στρατηγικές δυνάμεις του πλανήτη (Κίνα, ΗΠΑ, Ρωσία, Γερμανία) κατανοούν μεταξύ των άλλων τη διεθνή οικονομική κρίση ως συνιστώσα γεωπολιτικής αναδιάταξης της οικονομικής και πολιτικής τους ισχύος, διαμέσου της αναπτυξιακής και επενδυτικής τους στρατηγικής.
Από την άποψη αυτή, είναι χαρακτηριστική στην Ευρώπη η περίπτωση της Γερμανίας με την επενδυτική στρατηγική και επιδίωξη διακρατικών συμφωνιών εγκατάστασης ειδικών οικονομικών ζωνών (ΕΟΖ) σε γεωγραφικές περιφέρειες κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ειδικότερα, η έννοια και η διεθνής ευρωπαϊκή πρακτική της ΕΟΖ (3.500 ΕΟΖ διεθνώς) αναφέρεται σε μία διακριτή διοικητική περιφέρεια, δηλαδή μια διασφαλισμένη και προσδιορισμένη περιοχή στην οικονομική επικράτεια ενός κράτους στην οποία ισχύουν διαφορετικές – ειδικές δασμολογικές, φορολογικές, κοινωνικό – ασφαλιστικές, ενεργειακές, μισθολογικές, συνδικαλιστικές, πολεοδομικές, οικοδομικές κ.λπ. ρυθμίσεις.
Είναι ενδιαφέρον να τονισθεί ότι η πρακτική των ΕΟΖ σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο (π.χ. Πολωνία, Ρωσία, Σκόπια, Ντουμπάι, Αρμενία κ.λπ.) έχει αποδείξει ότι οι επιδιωκόμενοι στόχοι των χωρών δεν επιτυγχάνονται και τα αποτελέσματα των ΕΟΖ σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία δεν είναι ενθαρρυντικά. Παράλληλα, το Διεθνές Γραφείο Εργασίας σε Εκθεσή του για τη λειτουργία των ΕΟΖ διεθνώς διαπιστώνει την ύπαρξη ατομικών συμβάσεων εργασίας, απαγόρευση του συνδικαλίζεσθαι, παραβίαση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, υποχρεωτικές υπερωρίες, εργασιακή ανασφάλεια, υποβαθμισμένες συνθήκες εργασίας κ.λπ. Στο πλαίσιο της διεθνούς αυτής εμπειρίας των ΕΟΖ και των αρνητικών τους αποτελεσμάτων για τις χώρες ή τις περιοχές αποδοχής τους, η συζήτηση στην Ελλάδα ξεκίνησε πρόσφατα καθώς το θέμα τέθηκε από τη Γερμανία η οποία ενδιαφέρεται να επενδύσει σε συνθήκες προνομιακού καθεστώτος στην Ελλάδα (Ανατολική Μακεδονία, Θράκη, Ηπειρος, Πελοπόννησος κ.λπ.).
Ως πρότυπό της η Γερμανία θεωρεί τη μοναδική χώρα (Πολωνία) της ΕΕ των 27 χωρών, όπου ήδη υπάρχουν 14 ΕΟΖ με εκτεταμένο εύρος ευνοϊκότερου καθεστώτος ίδρυσης, λειτουργίας και δραστηριότητας των επιχειρήσεων. Σε αυτή την προοπτική κινεζοποίησης των ελληνικών περιφερειών, η εναλλακτική κατεύθυνση είναι η ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής τους, με τη μετάβαση του περιφερειακού – τοπικού παραγωγικού συστήματος και την αλλαγή του δόγματος των οριζόντιων πολιτικών από τους τομείς παραγωγής στα ολοκληρωμένα παραγωγικά συμπλέγματα, με την υλοποίηση κλαδικών πολιτικών και με σεβασμό στους θεσμούς, τους περιβαντολογικούς και πολεοδομικούς κανόνες, τα κοινωνικά, εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα.
Ο Σάββας Γ. Ρομπόλης είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ
Το άρθρο δημοσιεύεται στην εφημερίδα “ΤΑ ΝΕΑ”
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
