Τις προάλλες σε ένα διεθνές συνέδριο γενικών διευθυντών του ιδιωτικού τομέα κορυφαίος και πρωτοκλασάτος υπουργός της παρούσας κυβέρνησης σηκώθηκε στο βήμα και είπε επί λέξει: «Oποιος νομίζει ότι μπορεί να εφαρμόσει στο Δημόσιο πρακτικές του ιδιωτικού τομέα κάνει λάθος».
Προφανώς το ακροατήριο έπαθε σοκ. Για να δούμε ποιος έχει δίκιο.
Οι προηγμένες οικονομίες έχουν προχωρήσει στο διπλογραφικό σύστημα δημόσιων λογιστικών, έχουν σχεδιάσει και υλοποιήσει διαδικασίες οικονομικών εκθέσεων κατά τα πρότυπα των διεθνών λογιστικών αρχών, έχουν εγκαταλείψει την ταμειακή βάση και παρακολουθούν τα δημόσια οικονομικά με προβλέψεις (accruals) μέχρι το στάδιο της έκδοσης ισολογισμού του κράτους. Οι δαπάνες του Δημοσίου παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο μέσω δικτύου συνδεδεμένων γραφείων και λειτουργών – χειριστών, όπου κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει. Υπάρχει αυστηρή προκαθορισμένη ροή από ασφαλιστικές δικλίδες εγκρίσεων πριν πληρωθεί ένα ποσό. Η βασική αρχή είναι πως ένα κονδύλι πληρώνεται μόνο όταν υπάρχει εγκεκριμένος προϋπολογισμός για αυτό. Oταν πληρωθεί υπάρχει πλήρης, άμεση και διάχυτη αναφορά πόσο ξοδεύτηκε, πόσο έμεινε και πόσο θα ξοδευτεί στις επόμενες περιόδους μέχρι να κλείσει ο ισολογισμός του κράτους.
Ζητώ συγγνώμη από τους αναγνώστες για τη λεπτομέρεια της ανάλυσης, αλλά αυτό γίνεται σκόπιμα για να δείξει πόσο λυπηρά μακράν βρίσκονται οι ανάλογες διαδικασίες στη χώρα μας. Οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν ξεκομμένα και ανομοιογενή συστήματα, όπου οι συναλλαγές που γίνονται στη βάση (δηλαδή, σε κάθε δημόσια υπηρεσία που εκτελεί εγγραφές προϋπολογισμού) δεν αντανακλώνται άμεσα στην κορυφή (δηλαδή, στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους) και αντιθέτως η κορυφή δεν γνωρίζει ανά πάσα στιγμή τι συμβαίνει στη βάση. Τελικά «κάπου» τα δύο αυτά άκρα –κορυφή και βάση– συναντώνται, αλλά όταν συναντηθούν είναι πολύ αργά και οι αποκλίσεις δεν διορθώνονται.
Eχουν περάσει τριάντα δύο χρόνια από την έναρξη των σχεδίων για προϋπολογισμό μηδενικής βάσης. Πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν για το αυτονόητο; Αλλά φαίνεται πως το «αυτονόητο» δεν προωθείται, διότι βάλλεται ακόμη και από τους ίδιους τους κυβερνήτες. Απομένει λοιπόν να ρωτήσουμε τον εν λόγω υπουργό αν δεν εφαρμόσει πρακτικές του ιδιωτικού τομέα στο Δημόσιο που διοικεί, γιατί δεν εφαρμόζει πρακτικές με τις οποίες θα διοικούσε το σπίτι του; Θα άφηνε λόγου χάρη τα μέλη της οικογενείας του να προϋπολογίζουν «στον αέρα» και να ξοδεύουν λεφτά που ο ίδιος δεν τους έχει εγκρίνει; Κακά τα ψέματα: Η χρηστή διοίκηση δεν κάνει διάκριση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Oποιος δεν θέλει να ζυμώσει…