Κάποια στιγμή τα χρήματα έφταναν στο τέλος τους. Και ποια ήταν η λύση; Φόροι, φόροι, φόροι…! Όμως, αυτό που δεν έλειπε ήταν το χιούμορ που αντιμετώπιζαν τότε τις καταστάσεις. Βρισκόμαστε στα 1885: «Φορολογών τη ζάχαρη, φορολογών τα σύκα. Όλη του περισσεύματος μας έκοψες τη γλύκα»! Έτσι σατιρίζει το περιοδικό «Άστυ» τους απανωτούς φόρους, με τους οποίους η κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη πάσχιζει να αυξήσει τα έσοδα του κράτους. Για την αποπληρωμή των δανείων, η κυβέρνησή του ξόδευε το 40% – 50% των εσόδων της. Το «δυστυχώς, επτωχεύσαμεν» του Τρικούπη, τον Δεκέμβριο του 1893, βρίσκει το εξωτερικό χρέος της χώρας στα 585,4 εκατομμύρια φράγκα. Είναι η τρίτη πτώχευση του νεοελληνικού κράτους. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ένα μήνα προτού συμπληρωθεί έτος από το «δυστυχώς, επτωχεύσαμεν», το παλάτι αποφάσισε να διοργανώσει η χρεοκοπημένη Ελλάδα Ολυμπιακούς Αγώνες, το 1896…!!
[quote text_size=”small”]
Ο πληθωρισμός το 1921 ήταν 13%, αλλά το 1923 «τρέχει» με 62%! Το ελληνικό κράτος πασχίζει να σταθεροποιήσει τη δραχμή. Το 1928 η νεοσυσταθείσα κεντρική Τράπεζα ορίζει την ισοτιμία της δραχμής με βάση το αγγλικό νόμισμα: Μία στερλίνα, 375 δραχμές…!!! Το οικονομικό επιτελείο νιώθει κάποια ανακούφιση, αλλά το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού δεν βιώνει ουσιαστική διαφορά, καθώς αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες σημαντικές, έως και εφιαλτικές. Αναδουλειά, ένδεια, αγωνία για το μέλλον κυριαρχούν, σχεδόν παντού. Σας θυμίζει κάτι;
[/quote]
Και επειδή όπως λέμε «πενία τέχνας κατεργάζεται» τι σκέφτηκαν οι κυβερνώντες; «Οι Αθηναίοι ξυπνάνε ένα πρωινό και διαβάζουν στις εφημερίδες την πληροφορία ότι ετοιμάζεται ένα φορολογικό νομοσχέδιο που αφορά τους άγαμους. Ο υφυπουργός των Οικονομικών στα 1928 σκέπτεται να φορολογήσει τα γεροντοπαλίκαρα, για να ενισχύσει μ’ αυτόν τον τρόπο τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά και για να επιλύσει το πρόβλημα της αναπαραγωγής του γένους..»…!!! Το ζήτημα κάποια στιγμή «παγώνει», προτού προλάβει να γεννηθεί κανένα σύνθημα, του τύπου «ακρίβεια, ανεργία, πληθωρισμός- και από πάνω δίλημμα: χαράτσι ή γαμπρός;»…
Οι ξένες χορεύτριες …
Διανύουμε το 1931 και οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης του Ελευθέριου Βενιζέλου πασχίζουν να βρουν κάποιες λύσεις, έστω και ως «μπαλώματα», για τον περιορισμό της ανεργίας. «Άλλοι προτείνουν να κρατηθεί προς ενίσχυση των ανέργων ένα τσιγάρο από κάθε πακέτο. Ο Δήμος προτείνει να συσταθεί ένα εβδομαδιαίο λαχείο κατά το υπόδειγμα της ιταλικής λοταρίας. Μερικοί γελάνε, γιατί ανάμεσα στα μέτρα προστασίας των ανέργων αποφασίστηκε ν’ απαγορευθεί να έρχονται στην Ελλάδα ξένες χορεύτριες».
[quote text_size=”small”]
Την πρωτομαγιά του 1932 ο Βενιζέλος ανακοινώνει στη Βουλή την πτώχευση της Ελλάδας και την στάση πληρωμών του εξωτερικού χρέους. Σύμφωνα με την προηγηθείσα ανακοίνωση έκθεσης του υπουργού Οικονομικών, Κυριάκου Βαρβαρέσσου, η Ελλάδα χρωστά στο εξωτερικό 2,868,1 εκατομμύρια χρυσά φράγκα.
[/quote]
Από τον Απρίλιο του 1932, έχει καταφθάσει μια ακόμη κακή είδηση- αυτή τη φορά, από τη Λωζάνη: Εκεί πραγματοποιήθηκε διάσκεψη των νικητών και των ηττημένων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Συμφωνήθηκε να ανασταλεί η πληρωμή των πολεμικών αποζημιώσεων κι έτσι η Ελλάδα έχασε ένα σημαντικό ποσό, που ήλπιζε να εισπράξει από τους Γερμανούς και τους Συμμάχους τους, στον πόλεμο.
Ο … παραπονιάρης Βενιζέλος αγορεύει στη Βουλή
Παραμένουμε στον Απρίλιο του 1932. Κατά το τελευταίο δεκαήμερο του μήνα στη Βουλή γίνεται μια θυελλώδης συνεδρίαση, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Βενιζέλος … δεν προλαβαίνει να μετρά τα πυρά που στρέφονται εναντίον του.
«Μοιρολάτρη» τον αποκαλεί ο πρόεδρος της Δημοκρατικής Ένωσης, Αλέξανδρος Παπαναστασίου. Τότε ο Βενιζέλος αντιλαμβάνεται ότι του έχει απομείνει μια μόνο «ασπίδα»: Ο αυτοσαρκασμός και μάλιστα ο … παραπονιάρικος, ώστε να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να σχηματιστούν κάποια υπομειδιάματα στα στόματα των βουλευτών.
[quote text_size=”small”]
Τι κάνει ακριβώς; Υποδύεται τον πεθαμένο και φαντάζεται τον Παπαναστασίου να εκφωνεί τον επικήδειο! Έτσι, στη Βουλή ο Βενιζέλος εκφωνεί ο ίδιος τον … αποχαιρετιστήριο, νεκρώσιμο λόγο προς τον εαυτό του, «αποδίδοντάς τον» στον πολιτικό του αντίπαλο…
[/quote]
«Αγαπητοί φίλοι, ο προκείμενος νεκρός ήτο ένας αληθινός άνδρας, με μεγάλο θάρρος, με αυτοπεποίθησιν και δι’ αυτόν και δια τον λαόν, τον οποίον εκλήθη να κυβερνήση. Ίσως έκαμε πολλά σφάλματα, αλλά ποτέ δεν του απέλιπε το θάρρος, ποτέ δεν υπήρξε μοιρολάτρης, διότι δεν περίμενε ποτέ από την μοίραν του να ίδη την χώρα προηγμένην, αλλά έθεσεν εις την υπηρεσίαν αυτής όλον το πυρ το οποίον είχε μέσα του, κάθε δύναμιν, ψυχικήν και σωματικήν. Αυτά όλα θα μου ψάλη τότε ο αγαπητός αρχηγός της Δημοκρατικής Ενώσεως. Και ας προσέξη να μην του τα θυμίση κανείς τότε. Θυμήσου ότι όταν εζούσε τον είπες και μοιρολάτρην…»
«Να πάρουμε τις βέρες; Να απολύσουμε τις γυναίκες από το Δημόσιο;»
Το κλίμα στη Βουλή εκτονώνεται κάπως, αλλά η αντίστροφη μέτρηση για την εποχή Βενιζέλου έχει ήδη αρχίζει. Η κοινωνία «κοχλάζει»: Ένα μεγάλο απεργιακό κύμα πιστοποιεί ότι οι αντοχές του κόσμου έχουν εξαντληθεί.
[quote text_size=”small”]
Ανεξάντλητες, όμως, παραμένουν οι «ιδέες» για την αντιμετώπιση (;) της κρίσης. Δυο εξ όσων διατυπώνονται και … συζητιούνται, μεταξύ σοβαρού και αστείου: Να κατάσχει το κράτος τις βέρες όλων των νυμφευμένων και να απολυθούν οι γυναίκες δημόσιοι υπάλληλοι!
[/quote]
Σημειώνει ο Καιροφύλας:
«Η αγορά είναι αναστατωμένη. Οι χονδρέμποροι κρύβουν τα τρόφιμα. Οι έμποροι ακριβαίνουν όλα τα είδη, χωρίς να ρωτήσουν κανέναν. Τα πάντα πετάνε στα ύψη. Οι εφημερίδες κάνουν λόγο για κύμα αυτοκτονιών».
Είναι η ουδόλως «πικάντικη» και γαλφυρή πλευρά των πραγμάτων. Και είναι- δυστυχώς – η κυρίαρχη πλευρά…
Στις 12 Απριλίου του 1823, στη Β’ Εθνοσυνέλευση στο Άστρος Κυνουρίας, αποφασίστηκε η σύναψη εξωτερικού δανείου, η οποία θα άλλαζε ριζικά την ελληνική ιστορία. Στην Β’ Εθνοσυνέλευση του Άστρος, εκτός από την αναθεώρηση του Συντάγματος, έγινε και ένας πρόχειρος προϋπολογισμός του επαναστατημένου ελληνικού Έθνους, ο οποίος δεν άφηνε κανένα περιθώριο παρερμηνείας: το ταμείον ήταν μείον και παρά τη φορολογία, τους τελωνειακούς δασμούς, τις λείες, τα λάφυρα, τα λύτρα, τον εσωτερικό δανεισμό, και τις εισφορές ντόπιων και φιλελλήνων, τα έξοδα ήταν 38 εκατ. γρόσια και τα έσοδα μόλις 12 εκατ. γρόσια. Η ανάγκη εξωτερικού δανεισμού ήταν πλέον μονόδρομος. Ετσι στις 2 Ιουνίου 1823, το Εκτελεστικό εξουσιοδότησε τους Ιωάννη Ορλάνδο, Ανδρέα Ζαΐμη και Ανδρέα Λουριώτη να μεταβούν στο Λονδίνο και να συνάψουν δάνειο 4.000.000 ισπανικών ταλλήρων. Το ελληνικό παράδοξο βέβαια εμφανίστηκε ξανά με την επιτροπή να μην έχει χρήματα να ταξιδέψει, τα οποία κάλυψε εν τέλει με δάνειο ο Λόρδος Βύρων.
———————
Στις 26 Ιανουαρίου 1824, ο Ιωάννης Ορλάνδος και ο Ανδρέας Λουριώτης έφθασαν στο Λονδίνο και μετά από έντονες διαπραγματεύσεις, στις οποίες πήραν μέρος και μέλη του Φιλελληνικού Κομιτάτου, εγκρίθηκε ένα δάνειο 800.000 λιρών με τον οίκο Λόφναν (9 Φεβρουαρίου 1824). Το δάνειο είχε τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5% και περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια. Ως εγγύηση για την αποπληρωμή του δανείου τέθηκαν από ελληνικής πλευράς τα δημόσια κτήματα και όλα τα δημόσια έσοδα. Το δάνειο αμέσως μειώθηκε αφού το είχε οριστεί στο 59% του ονομαστικού (472.000 λίρες) και αμέσως μετά αφαιρέθηκαν προμήθειες, χρεολύσια, η προκαταβολή των τόκων δύο ετών συνολικής αξίας 98.000 λιρών, με μόλις 298.000 λίρες να φτάνουν εν τέλει στην Ελλάδα, με την κυβέρνηση Κουντουριώτη να σπαταλά το μεγαλύτερο μέρος του στην εμφύλια διαμάχη, διαψεύδοντας οικτρά τις όποιες ελπίδες υπήρχαν για μια -υποτυπώδη έστω- ανάπτυξη. Σύντομα έγινε ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να αποπληρώσει το δάνειο και έτσι στις 31 Ιουλίου του 1824 το Βουλευτικό αποφασίζει τη σύναψη και νέου δανείου, λίγες εβδομάδες μετά την καταστροφή της Κάσου και των Ψαρών κι ενώ η Επανάσταση βρίσκεται σε κρίσιμο στάδιο, με την ίδια…επιτυχημένη ομάδα των Ορλάνδου και Λουριώτη να κάνει πάλι τις διαπραγματεύσεις. Σύντομα εγκρίθηκε δάνειο ονομαστικής αξίας 2.000.000 λιρών και όπως και στο πρώτο δάνειο, το ποσό να μειώνεται στις 816.000 λίρες, αφού το δάνειο είχε οριστεί στο 55% του ονομαστικού (1.100.000) και από αυτό παρακρατήθηκαν 284.000 λίρες για προκαταβολή τόκων δύο ετών, χρεολύσια, προμήθεια και άλλες δαπάνες. Το δάνειο αυτή τη φορά το διαχειρίστηκαν Άγγλοι τραπεζίτες, οι οποίοι απευθείας αφαίρεσαν 212.000 λίρες για την αναχρηματοδότηση του πρώτου δανείου, 77.000 για την αγορά όπλων και πυροβόλων, από τα οποία ελάχιστα ήρθαν στην Ελλάδα, 160.000 για την παραγγελία 6 ατμοκίνητων πλοίων, από τα οποία μόνο τρία έφθασαν στην Ελλάδα («Καρτερία», «Επιχείρηση», «Ερμής») και 155.000 για τη ναυπήγηση δύο φρεγατών στην Νέα Υόρκη, από τις οποίες μόνο η φρεγάτα «Ελλάς» ήλθε στην Ελλάδα, ενώ η δεύτερη πουλήθηκε για να χρηματοδοτηθεί η πρώτη. Τελικά, στην Ελλάδα έφθασε μόνο το ποσό των 232.558 στερλινών, δηλαδή λιγότερο από εκείνο που έλαβε κατά το πρώτο δάνειο, αν και το δεύτερο είχε συναφθεί σε υπερδιπλάσιο ύψος. Τα
Η Ρωσία απαίτησε, για πολιτικούς λόγους, άμεση καταβολή των τοκοχρεολυσίων των πρώτων 2 δόσεων του 1833 και την επιστροφή των προκαταβολών της 3ης δόσης. Με αυτά συμφώνησαν και οι υπόλοιπες δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία). Ο Όθωνας αναγκάστηκε να καταφύγει σε αντιλαϊκά μέτρα, σταμάτησε την εκτέλεση έργων, ανέστειλε την καταβολή μισθών και απέλυσε πολλούς.
Το έτος 1843 είχαμε τη δεύτερη πτώχευση- χρεοκοπία[3].
Το 1857, η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία όρισαν τη Διεθνή Οικονομική Εξεταστική Επιτροπή για να γνωμοδοτήσει για μέτρα που μπορούσε να λάβει η τότε κυβέρνηση για την αποπληρωμή του δανείου που πήρε η Ελλάδα το 1833[4] ως συνέπεια της στάσης που είχε κρατήσει η Ελλάδα κατά τον Πόλεμο της Κριμαίας[5]. Η επιτροπή όρισε ότι η Ελλάδα μπορεί να αποπληρώνει τουλάχιστο 900.000 γαλλικά φράγκα το έτος, ποσό που θα μπορούσε να αυξάνεται όταν η χώρα θα είχε τη δυνατότητα. Η Ελλάδα πλήρωσε το 1860 και μετά χρεοκόπησε -σταμάτησε πάλι τις πληρωμές- για τρία ακόμη χρόνια (1861-1862-1863), ενώ προχώρησε σε νέα συμφωνία αναδιάρθρωσης – αποπληρωμής του χρέους το 1864.
Το 1893 ο Χαρίλαος Τρικούπης, εξαιτίας της άσχημης οικονομικής κατάστασης, κήρυξε την τρίτη πτώχευση[6][7] ίσως λέγοντας της φράση δυστυχώς επτωχεύσαμεν. Η τρίτη πτώχευση της Ελλάδας σήμανε κλονισμό της δραχμής και ολοκληρωτικό μαρασμό της ελληνικής οικονομίας. Η κρίση αντιμετωπίστηκε με την υποτίμηση της δραχμής στη μισή αξία. Ο Τρικούπης έχασε στις εκλογές του Απρίλιο του 1895, αποσύρθηκε από την πολιτική και πέθανε ένα χρόνο αργότερα (το 1896) στη Ριβιέρα της Γαλλίας. Η πτώχευση οφείλεται σύμφωνα με μερικές απόψεις στην απροθυμία δανειοδότησης[εκκρεμεί παραπομπή].
Από το 1924 μέχρι το 1930 εισέρρευσαν στην Ελλάδα 1.160.000 χρυσά φράγκα, εκ των οποίων το 78% ήταν δάνεια[11]. Την περίοδο 1924–1931 συνομολογήθηκαν εννιά εξωτερικά δάνεια, συνολικά 992.000.000 χρυσά φράγκα ή 14.900.000.000 δραχμές. Τα δάνεια αυτά προήλθαν από την Μεγάλη Βρετανία κατά 48%, τις ΗΠΑ κατά 31% και τα υπόλοιπα σε μικρότερα ποσοστά από το Βέλγιο, τη Σουηδία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Ελβετία, την Αίγυπτο καιτην Ιταλία. Τα δάνεια χρησιμοποιήθηκαν για την αποκατάσταση των προσφύγων, την εξυπηρέτηση του εξωτερικού δανεισμού, τη σταθεροποίηση της δραχμής και παραγωγικά. Την ίδια περίοδο η εξυπηρέτηση του εξωτερικού δανεισμού απορροφούσε το 29% των τακτικών εσόδων. Συνολικά την περίοδο 1824–1932 η Ελλάδα είχε δανεισθεί από το εξωτερικό 2.200.000.000 χρυσά φράγκα. Μέχρι το 1932 είχαμε αποσβέσει 2.380.000.000 χρυσά φράγκα δηλαδή 183 δις περισσότερα απʼ όσα είχαμε δανεισθεί και πάλι χρωστούσε 2 δισ. χρυσά φράγκα. Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929 χτύπησε και την Ελλάδα. Η φορολογία αυξήθηκε και λήφθηκαν έκτακτα οικονομικά μέτρα.[Ιστορία Γ΄ Λυκείου 3]. Παρόλ’ αυτά το 1932 κηρύχθηκε η τέταρτη πτώχευση.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
