OTAN φτιάχνουμε έναν προϋπολογισμό στον ιδιωτικό τομέα, εξηγούμε κάθε μεταβολή, μήνα με μήνα, χρόνο με χρόνο, προϊόν προς προϊόν.
Oταν εισάγουμε αυξήσεις τιμών, εξηγούμε ποια προϊόντα θα επηρεαστούν και πόσο αναμένουμε να μεταβληθούν οι εισπράξεις, πάνω ή κάτω. Oταν εφαρμόζουμε κάποια νέα πολιτική, εκτιμούμε ποια ομάδα των πελατών θα επηρεαστεί και με ποιο τρόπο. Επίσης χρεώνουμε τους στόχους σε αρμοδίους, να τους παρακολουθούν και να τους πετύχουν.
Αυτά τα απλά πράγματα που είναι καθημερινή πρακτική σε εκατομμύρια επιχειρήσεις, είναι αδιανόητα στον δημόσιο τομέα. Στο μεσοπρόθεσμο, υπάρχει μία ολόκληρη σειρά από νέους φόρους, σε νέες βάσεις τεκμηρίων, αλλά δεν μπαίνει στον κόπο το Yπουργείο Oικονομικών να εξηγήσει στους βουλευτές που θα το ψηφίσουν –και στον ελληνικό λαό– ποιους και πόσους Eλληνες αφορούν αυτά τα μέτρα. Αυτοί που εισηγούνται και προετοιμάζουν κάθε νέο μέτρο, δηλαδή οι ανώτατοι μόνιμοι λειτουργοί του Yπουργείου Oικονομικών, είναι βέβαιο πως γνωρίζουν –όταν σχεδιάζουν ένα μέτρο– επακριβώς τι θα γίνει, πόσοι επηρεάζονται και πώς θα συμπεριφερθούν τα νέα μέτρα.
Παρά ταύτα, ποτέ δεν υπάρχει αυτή η αυτονόητη εξήγηση στα επίσημα και δημόσια εισηγητικά έγγραφα. Γιατί; Διότι οι πολιτικοί που τελικά προβάλλουν τα νέα μέτρα, δεν θέλουν πολλές στατιστικές, για να μπορούν να ελίσσονται με τα αποτελέσματα. Αν δημοσίευαν λεπτομέρειες, όπως λ.χ. πως τα τεκμήρια κατοικίας, σκαφών κ.λπ. αφορούν (λέμε) 1.000 άτομα, θα φαινόταν ότι το μέτρο είναι οριακό και λαϊκίστικο, δεν θα τους βόλευε να περάσουν την άποψη ότι με τα μέτρα τους πατάσσουν σημαντικά τη φοροδιαφυγή.
Η αιτιολογική έκθεση για το μεσοπρόθεσμο είναι γεμάτη από νούμερα. Σε καμία περίπτωση ένα τέτοιο κείμενο δεν θα στεκόταν σε προγραμματισμούς με ιδιωτικοοικονομικά –δηλαδή απλά οικονομικά– κριτήρια. Δεν απαντά με σαφήνεια και με πληρότητα ανά ποσό: με ποιο τρόπο θα βελτιωθεί, πόσο και πότε. Λείπουν στοιχειώδη μετρικά στοιχεία ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να καταλάβει αν οι στόχοι είναι εφικτοί και λογικοί. Δεν συνδέεται αναλυτικά η αιτιολογική έκθεση με το σχέδιο νόμου. Το τελευταίο είναι εκείνο που εισηγείται τα επιμέρους φορολογικά και δημοσιονομικά μέτρα, όπως η θέσπιση νέων φόρων και ειδικών εισφορών, η ίδρυση του Ταμείου για τη δημόσια περιουσία κ.ά.
Το ίδιο ακριβώς χαρακτηριστικό είχε και το μνημόνιο Ι. Επιπρόσθετα πρέπει να έχουμε υπόψη πως λείπει παντελώς από τον δημόσιο τομέα η συστηματική παρακολούθηση στόχων. Από το 2004 που ψηφίστηκε ο υποχρεωτικός νόμος εισαγωγής στόχων στο Δημόσιο, δεν έχει γίνει απολύτως τίποτε. Οι στόχοι κάθε υπουργείου είναι «χρεωμένοι» συνήθως στους γενικούς και ειδικούς γραμματείς, οι οποίοι με κάθε είδους εμβαλωματικά «συστήματα» και πρωτοβουλίες προσπαθούν να συνδέσουν τον «πάνω κόσμο» –δηλαδή τις πολιτικές αποφάσεις στρατηγικού χαρακτήρα– με τον «κάτω κόσμο» – δηλαδή την καθημερινή λειτουργία των υπηρεσιών του κράτους.
Τον Μάιο 2010 ήλθε το μνημόνιο Ι που βρίθει ποσοτικών στόχων σε όλο το μήκος και το πλάτος του Δημοσίου. Τώρα με το μεσοπρόθεσμο τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο εντατικά. Με τον τρόπο που το προσεγγίζουμε, η θεωρία των πιθανοτήτων λέει ότι του χρόνου πάλι θα κυνηγάμε χαμένους στόχους. Γιατί το θέμα δεν είναι μόνο να θέτεις στόχους, αλλά να έχεις και τους μηχανισμούς να τους παρακολουθείς και να τους υλοποιείς.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
