Ο γαλλογερμανικός άξονας έχει τεθεί σε τεστ αντοχής. Το Βερολίνο επιθυμεί την καθυπόταξη του Ολάντ στην στρατηγική του στην ευρωζώνη. Ο Ολάντ ζητά ενίσχυση της ανάπτυξης για να μην επαναδιαπραγματευτεί το δημοσιονομικό σύμφωνο. Ο Economist του στέλνει μήνυμα να κρατηθεί μακριά από την Μέρκελ. Η Moody’s του επιβεβαιώνει το μήνυμα αφαιρώντας του ένα Α από τα τρία και ο Σόιμπλε τραβάει στην αγκαλιά του τον Μοσκοβισί. Θα αντέξει άραγε ο γαλλογερμανικός άξονας;
Θα το τραβήξουν κι άλλο οι Αμερικανοβρετανοί; Υπάρχει κίνδυνος ενός νέου αντιαμερικανισμού από το Παρίσι και το Βερολίνο; …
Η ανατροπή του Σαρκοζί>
Ο γαλλογερμανικός άξονας αποτέλεσε την έκφραση της Συνθήκης των Ηλυσίων σε όρους ευρωζώνης. Η Συνθήκη των Ηλυσίων που υπογράφτηκε στις 22 Ιανουαρίου 1963 από τον Ομοσπονδιακό Καγκελάριο Άντεναουερ και τον Στρατηγό Ντε Γκωλ, αποτέλεσε μία προσπάθεια της Γαλλίας να ελέγξει μια μελλοντική προβολή ισχύος της Γερμανίας εις βάρος της. Τελικά, η συνθήκη αυτή σφράγισε τη συμφιλίωση ανάμεσα στους δύο λαούς και αποτέλεσε τη βάση μιας εταιρικής σχέσης αμοιβαίων γεωοικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων.
Η σχέση αυτή όπου η Γαλλία υποτίθεται ότι φορούσε τα παντελόνια, ανατράπηκε με την ενοποίηση των δύο Γερμανιών. Το ευρώ ήρθε ως μία δέσμευση της Γερμανίας στην κοινή ευρωπαϊκή πορεία, μια νέα ασφάλεια για τη Γαλλία και την Ευρώπη. Η σύμπηξη του γαλλογερμανικού άξονα ήταν μια φυσική εξέλιξη, με τη Γαλλία να έχει το πολιτικό προβάδισμα και η Γερμανία το οικονομικό. Η οικονομική επιτυχία της Γερμανίας όμως άλλαξε κι αυτόν τον συσχετισμό. Η καπατσοσύνη του Νικολά Σαρκοζί έκρυβε πολύ αποτελεσματικά αυτή την ανισορροπία, σε μια προσπάθεια να κερδίσει χρόνο και να μετριάσει την γερμανική βουλιμία για την πολιτική προβολή της οικονομικής της δύναμης. Άλλωστε, ο Σαρκοζί είχε και τις πλάτες των Αμερικάνων, καθώς είχε διαδεχθεί τον Τόνι Μπλερ στο ρόλο του αντιπροσώπου τους στην Ευρώπη.
Η εκλογή του Φρανσουά Ολάντ στην προεδρία της Γαλλίας, άλλαξε άρδην το σκηνικό. Η καγκελάριος Μέρκελ δυσαρεστήθηκε σφόδρα, καθώς βρέθηκε μπροστά σε αυτό που ήθελε να αποφύγει, δηλαδή έναν Ολάντ που δήλωνε πως θα επαναδιαπραγματευτεί το δημοσιονομικό σύμφωνο.
Οι συναντήσεις του Ολάντ με τον Μόντι και τον Ραχόι και η άτυπη coalisation του Νότου, που μπορεί να συμπεριλάβει την Ελλάδα, την Κύπρο, την Πορτογαλία και ίσως την Ιρλανδία, και πιθανώς το Βέλγιο, ανησύχησε το Βερολίνο που δεν θέλει επ΄ ουδενί να χάσει την πλειοψηφία στο eurogroup. Εξ ου και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ζήτησε (11-12 Νοεμβρίου) από την «επιτροπή των σοφών» που συμβουλεύει τη γερμανική κυβέρνηση να συντάξει μία έκθεση για την αποτελεσματικότητα των μεταρρυθμίσεων που προωθεί ο Ολάντ, επειδή δήθεν ανησυχεί για τη γαλλική οικονομία, η οποία δεν προβλέπεται να επιτύχει τον στόχο μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος το 2013. Κάποια στιγμή μάλιστα ο Σόιμπλε έκανε λόγο περί του «Ευρωπαίου ασθενή».
Οι Αμερικανοί έντρομοι από τη γερμανική αλαζονεία και μη επιθυμώντας ούτε την γερμανοποίηση της Ευρώπης, ούτε τη μετατροπή του ευρώ στο σκληρότερο νόμισμα του κόσμου, αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να τραβήξουν το Παρίσι κοντά τους, αν όχι να το δέσουν. Οι Αγγλοσάξονες από την πλευρά τους, απομονωμένοι και παράξενοι μέσα στην Ευρώπη, είδαν την ευκαιρία να σπάσουν τον γαλλογερμανικό άξονα και να αλλάξουν τους συσχετισμούς.
Έτσι, οι Βρετανοί στρώνουν το χαλί για να το τραβήξουν οι Αμερικάνοι. Ο Economist, o μακρύς βραχίονας του Foreign Office, δημοσιεύει στις 16 Νοεμβρίου ένα απίστευτο εξώφυλλο με τον Ολάντ να φέρεται ως επικίνδυνος άνθρωπος για την Ευρώπη. Στο 14σέλιδο ντοσιέ του Economist για τη Γαλλία, διάφοροι παράγοντες εμφανίζονται επιφυλακτικοί για τα αποτελέσματα των μεταρρυθμίσεων στη Γαλλία και για τις προσπάθειες της κυβέρνησης Ολάντ να μειώσει το έλλειμμα κάτω από το 3% το 2013, ενώ διατυπώνονται ειρωνείες για τους Γάλλους καθώς και για την κυβέρνηση που δεν έχει διάθεση να εφαρμόσει πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Το Παρίσι αντέδρασε έντονα, καθώς τα ρεπορτάζ είχαν γραφτεί πριν την ανακοίνωση των αποφάσεων της γαλλικής κυβέρνησης για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Στις 19 Νοεμβρίου ο οίκος Moody’s αφαιρεί από τη Γαλλία την κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγηση, δηλαδή τα ΑΑΑ και την υποβαθμίζει σε Aa1, καθώς «οι προοπτικές της οικονομίας παραμένουν αρνητικές», με αποτέλεσμα το ευρώ να κάνει αμέσως βουτιά 0,28% στα 1,2778 δολάρια. Σημειωτέον ότι ακολουθεί νέα αξιολόγηση από την Standard & Poors τον Ιανουάριο του 2013, γεγονός που αυξάνει την πίεση προς τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης να ενισχύσει την ανάπτυξη. Το μήνυμα ήταν σαφές: «Φρανσουά, μην κουνηθείς».
Ο Σόιμπλε τα έχασε! Δεν το περίμενε και προσπάθησε να υποβαθμίσει το θέμα, χαρακτηρίζοντας την υποβάθμιση «μικρή προειδοποίηση» που «δεν πρέπει να δραματοποιηθεί υπερβολικά» και λέγοντας ότι «η αξιολόγηση της Γαλλίας παραμένει σταθερή».
Ο αρχισυντάκτης της επιθεώρησης «Alternatives Economiques» Christian Chavagneux διαπιστώνει 4 σωστούς και 4 κακούς λόγους για την υποβάθμιση της Γαλλίας από τη Moody’s. Στους σωστούς λόγους ανησυχίας περιλαμβάνει:
1) τις υπεραισιόδοξες προβλέψεις της κυβέρνησης για ανάπτυξη που θέτουν σε αμφιβολία την επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου.
2) την αδυναμία των γαλλικών επιχειρήσεων στο R&D (έρευνα, καινοτομία).
3) Οι γαλλικές τράπεζες εξαρτώνται από την αναχρηματοδότηση μικρής διάρκειας από τις αγορές.
4) Τέλος, η Γαλλία δεν διαθέτει μια κεντρική τράπεζα που θα μπορούσε να αγοράσει γαλλικά ομόλογα σε περίπτωση κρίσης πανικού.
Αντίθετα, ο Chavagneux θεωρεί ότι οι άλλοι 4 λόγοι που επικαλείται η Moody’s είναι καταστροφολογικοί και ιδεολογικοί:
α) Η εργασία είναι υπερφορολογημένη και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να κάνουν τις απολύσεις που χρειάζονται.
β) ο τομέας των υπηρεσιών δεν είναι ανταγωνιστικός, κυρίως στην παιδεία και στην ιδιωτική αστυνομία,
γ) η Γαλλία είναι μεγάλος συμμέτοχος στους μηχανισμούς αλληλεγγύης της Ευρώπης και δ) το σενάριο καταστροφής της Ευρώπης ισχύει και για τη Γαλλία.
Αν οι Αμερικανοβρετανοί παρατραβήξουν το σχοινί υπάρχει κίνδυνος να προκύψει ένας καθόλου γόνιμος γαλλογερμανικός αντιαμερικανισμός. Οι Γάλλοι δεν θέλουν και πολύ. Και οι Γερμανοί δεν ανέχονται πια να τους υπαγορεύουν οι Αμερικάνοι τι πρέπει να κάνουν. Αν μάλιστα, η Γαλλία δεν τα καταφέρει με τα οικονομικά της και η Γερμανία διολισθήσει σε ύφεση, τότε κάπου αλλού θα πρέπει να στρέψουν την προσοχή του κόσμου. Αλλά και από την άλλη πλευρά, όσο θα εκκρεμεί μια νέα κρίση χρηματοδότησης του αμερικανικού χρέους και η Βρετανία παραπατάει, θα υπάρχει κι από εκεί λόγος για την «εξαγωγή» της κρίσης. Και αυτά τα πράγματα δεν είναι ότι το καλύτερο. Είναι πολύ επικίνδυνα…
Το άρθρο δημοσιεύεται στο www.makisandronopoulos.blogspot.com