Η Ευρώπη είναι σήμερα ο μεγάλος ασθενής της παγκόσμιας οικονομίας. Μετά τη μεγάλη ύφεση του 2009 η οικονομία στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης δεν μπόρεσε να ανακάμψει ουσιαστικά, ενώ οι χώρες του Νότου έχουν βυθιστεί σε μια βαθειά οικονομική και κοινωνική κρίση. Η Ελλάδα αποτελεί την πιο δραματική περίπτωση οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής όμως το πρόβλημα είναι ευρύτερο και σχεδόν παντού εντείνεται η δυσαρέσκεια και ενισχύονται οι κεντρόφυγες δυνάμεις που απειλούν με αποσύνθεση όχι μόνο την ευρωζώνη αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η κατάσταση ήταν πολύ διαφορετική στις αρχές του 2002 όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το ευρώ. Η Ευρώπη αντιμετώπιζε και τότε προβλήματα όμως κυριαρχούσαν οι αισιόδοξες προβλέψεις ότι το νέο νόμισμα θα ενίσχυε τη θέση της Ε.Ε. στο διεθνή καταμερισμό εργασίας κλονίζοντας την κυριαρχία του δολαρίου. Έτσι θα αυξάνονταν οι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης και θα δημιουργούνταν νέες θέσεις απασχόλησης.
Όμως αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι οι τεράστιες διαφοροποιήσεις που παρατηρούνται μεταξύ των χωρών όπως και οι αυξανόμενες ανισότητες στο εσωτερικό τους.
[quote text_size=”small”]
Σε δραματική κατάσταση βρίσκονται οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου στις οποίες επιβλήθηκαν μνημόνια με συνέπεια η ανεργία να εκτιναχθεί σε πρωτοφανές ύψος (Ελλάδα: 27,5%, Ισπανία: 26,1%, Πορτογαλία: 16,4% το 2013) αλλά μεγάλη επιδείνωση παρατηρείται και στην Ιταλία και στη Γαλλία με 12,2% και 10,3% αντίστοιχα.
[/quote]
Αντίθετα, η Γερμανία εμφανίζει εντυπωσιακή μείωση της ανεργίας. Από 7,8% το 2001 σε 5,2% το 2013. Η μόνη χώρα ανάμεσα στα 11 αρχικά μέλη της ευρωζώνης που επίσης παρουσιάζει μείωση της ανεργίας είναι η Φιλανδία.
Γενικά η ανταγωνιστική θέση και οι εξαγωγικές επιδόσεις της Γερμανίας ενισχύονται εντυπωσιακά μετά την εισαγωγή του ευρώ. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ανήλθε σε 7,4% του ΑΕΠ το 2013 έναντι ελλείμματος 0,01% το 2001, ενώ η αξία των εξαγωγών σκαρφάλωσε στο ύψος ρεκόρ των 104 δις. ευρώ τον Οκτώβριο 2014 αντιπροσωπεύοντας το 1/3 του ΑΕΠ της χώρας. Ως συνέπεια, η Γερμανία είναι σήμερα ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας διεθνώς.
Η ενίσχυση της Γερμανίας, ιδιαίτερα μετά την κρίση του 2008, της επέτρεψε να επιβάλλει την πολιτική του χαμηλού πληθωρισμού, της μείωσης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του σχετικά ακριβού νομίσματος που ωφελεί μεν την ίδια –ως χώρα που στηρίζεται στις εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας- αλλά είναι αντίθετη με τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειοψηφίας των χωρών της ευρωζώνης και καταστροφική για τις ασθενέστερες οικονομίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Η επιβολή αυτών των πολιτικών αναπόφευκτα ενισχύει τις αντιθέσεις στο εσωτερικό της ευρωζώνης και οδηγεί σε συγκρούσεις. Δυστυχώς, οι κυρίαρχες ελίτ στη Γερμανία, αντιμετωπίζοντας εξαιρετικά κοντόφθαλμα την κατάσταση συνεχίζουν να προτάσσουν την ενίσχυση της Γερμανίας από το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον διακινδυνεύοντας όχι μόνο τη διάσπαση της ευρωζώνης αλλά και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα συνολικά.
[quote text_size=”small”]
Είναι σαφές ότι το ευρώ λειτούργησε όλα αυτά τα χρόνια ως μηχανισμός μεταφοράς πόρων από τις ασθενέστερες οικονομίες του Νότου που παραδοσιακά χαρακτηρίζονται από υψηλότερο δομικό πληθωρισμό και στρεβλώσεις στην αγορά προϊόντων προς τις πλουσιότερες χώρες του Βορρά και κυρίως τη Γερμανία.
[/quote]
Η κατάσταση επιδεινώθηκε κατά πολύ λόγω του τρόπου με τον οποίο οι ευρωπαϊκές ελίτ διαχειρίστηκαν τα προβλήματα που δημιούργησε η κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα που ξέσπασε το 2008. Οι πολιτικές που επιβλήθηκαν ήταν προς όφελος των τραπεζών –παρότι αυτές δημιούργησαν το πρόβλημα- και σε βάρος των πολιτών.
Πολλές κυβερνήσεις ανέλαβαν μέρος του χρέους των τραπεζών αυξάνοντας το δημόσιο χρέος, δηλαδή μετακύλησαν το βάρος στις πλάτες των πολιτών, ενώ δεν άλλαξαν ουσιαστικά τον τρόπο λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και δεν περιόρισαν τις προκλητικές αμοιβές και τα bonus των διευθυντικών στελεχών των μεγάλων εταιρειών. Έτσι στις χώρες της ζώνης του ευρώ το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από 66% του ΑΕΠ το 2002, σε 91% το 2014.
Πολλοί μιλούν για την ελληνική κρίση ως παράγοντα αποσταθεροποίησης του ευρώ. Πράγματι η έξοδος της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε ντόμινο εξελίξεων και να αποτελέσει τη θρυαλλίδα για την αποσύνθεση της ευρωζώνης. Όμως η ελληνική κρίση είναι σύμπτωμα της γενικότερης κρίσης και όχι η γενεσιουργός αιτία της.
Το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης είναι σαθρό και θα καταρρεύσει αν δεν γίνουν επειγόντως ριζικές αλλαγές στις ακολουθούμενες πολιτικές. Αυτές θα πρέπει να αφορούν, μεταξύ άλλων, την κοινή διαχείριση του δημόσιου χρέους, τη μεταφορά πόρων στις χειμαζόμενες οικονομίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, την εφαρμογή επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής και μιας πιο ευέλικτης συναλλαγματικής πολιτικής σε συνδυασμό με αναδιαρθρώσεις στις ασθενέστερες οικονομίες που θα τις βοηθήσουν να ενισχύσουν την παραγωγικότητά τους και την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών.
Κυρίως η Ε.Ε. πρέπει να ξαναγίνει το κοινό σπίτι των λαών που τη συγκροτούν. Δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε επιστροφή στην εποχή των πολέμων, των εθνικισμών και των ζωνών επιρροής των μεγάλων δυνάμεων. Ούτε όμως μπορούν να συνεχιστούν οι σημερινές πολιτικές που διαλύουν τις κοινωνίες, αυξάνουν τις ανισότητες και υποβαθμίζουν τις ασθενέστερες οικονομίες.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
