Υπάρχει μια συνεχιζόμενη αναταραχή στην παγκόσμια οικονομία, που δεν φαίνεται να καταλαγιάζει παρά τις περισπούδαστες δηλώσεις των αρμόδιων πολιτικών. Υπάρχουν αντιφάσεις και συγκρούσεις οι οποίες δεν μπορούν να εξηγηθούν με τις σύγχρονες οικονομικές αρχές.
Ιδού μερικά παραδείγματα. Αμέσως μετά την απόφαση επέκτασης του ορίου δανεισμού των ΗΠΑ στο ιλιγγιώδες ύψος των 15,8 τρισ. δολαρίων έπεσε 266 μονάδες ο δείκτης Dow, κάτω από το ψυχολογικό όριο των 12.000 μονάδων όπου είχε βρεθεί τον Οκτώβριο του 2008, διότι οι επενδυτές ανησύχησαν για την αδύναμη αμερικανική οικονομία. Οι επενδυτές, παρά το ότι λύθηκε το πρόβλημα του «ταβανιού» στο χρέος της κυβέρνησης, έστρεψαν τα ενδιαφέρον τους σε άλλα μεγέθη, όπου «δόξα τω Θεώ» υπάρχουν πολλά νούμερα για να ανησυχούν. Κινέζος αξιωματούχος είπε ταυτόχρονα ότι προβλέπει επιβράδυνση της ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών σε διάφορες καταναλωτικές αγορές του κόσμου. Η Ισπανία και η Ιταλία δέχθηκαν επιθέσεις στα ομόλογά τους και οι αναλυτές διαβλέπουν σε αυτές κρίση δανεισμού τους προσεχείς μήνες. Hδη το κόστος δανεισμού των δύο αυτών χωρών μπήκε στην περιοχή του απαγορευτικού. Eτσι πριν καν κλείσει ένας κύκλος μέτρων κατά της κρίσης, ανοίγει άλλος.
Πώς είναι δυνατόν να κρατηθεί το επίπεδο της κατανάλωσης σε αυξητικό ρυθμό, όταν στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες σχεδιάζονται και εφαρμόζονται προγράμματα λιτότητας; Eνα από τα μέτρα στα οποία πίεσαν οι Ρεπουμπλικανοί τον πρόεδρο Ομπάμα ήταν ο περιορισμός των ελλειμμάτων και των δημοσίων δαπανών. Oμως με μέτρα περιορισμού των ελλειμμάτων θέτουμε σε κίνηση ένα πολύ βαρύ εργαλείο που πλήττει την ανάπτυξη. Από την άλλη μεριά οι κοινωνίες και τα κράτη δεν μπορούν να συνεχίσουν όπως στο παρελθόν, αφού τα ελλείμματα και τα χρέη έχουν πνίξει σχεδόν όλες τις οικονομίες του ανεπτυγμένου κόσμου.
Ταυτόχρονα –ως παγκόσμια οικονομία– έχουμε να αντιμετωπίσουμε σοβαρές διαφορές πολιτικής και οικονομικής προσέγγισης από το ένα κέντρο αποφάσεων στο άλλο. Η πιο μεγάλη και χτυπητή από αυτές τις διαφορές είναι μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε., όπου οι πρώτες τυπώνουν νόμισμα και διευρύνουν τα ελλείμματα, ενώ η δεύτερη πιέζει σταθερά στην πολιτική ελλειμμάτων του 3%. Πώς μπορούν να υπολογίζουν λοιπόν οι αναδυόμενες αγορές και ιδιαίτερα οι BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) σε αυξημένη κατανάλωση όταν μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας αυτοπεριορίζεται; Και αν οι αναδυόμενες επιβραδύνουν την ανάπτυξή τους, θα έχουμε αμφίδρομες επιπτώσεις και στις αναπτυγμένες με ανάλογα ποσοστά.
Oλα αυτά, που εδώ παρουσιάζονται σε μεγάλη συμπύκνωση, δείχνουν ότι τα πράγματα θα εξακολουθήσουν να είναι ρευστά για πολύ χρόνο ακόμη στο μέλλον. Από τη μία μεριά υπάρχει ένα οικονομικό μοντέλο που δίδασκε επί 80 χρόνια ότι τα κράτη μπορούν να έχουν ελλείμματα χάριν της ανάπτυξης, αλλά από την άλλη τα χρέη έχουν πνίξει πλέον τους πάντες. Οι κυβερνήσεις έχουν απομείνει με μόνο αποκούμπι τους νέους φόρους. Eνα νέο μοντέλο, ίσως μία παγκόσμια «σεισάχθεια» ή κάτι παρόμοιο, θα χρειαστεί καιρό ακόμη να φανεί. Μέχρι τότε η θέση της ελληνικής οικονομίας είναι ιδιαίτερα επισφαλής, διότι έχει χάσει κάθε μαξιλάρι αντίστασης. Είναι επιτακτικό λοιπόν να βρούμε τη δική μας πορεία με κάθε τρόπο και με κάθε κόστος.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
