Μερικά από τα ουσιαστικά ερωτήματα που αναδύονται εν μέσω της σημερινής παγκόσμιας κρίσης είναι: η ανάπτυξη της τεχνολογίας θα μειώσει ή θ’ αυξήσει τις θέσεις εργασίας; ο homo artificialis θ’ αντικαταστήσει τον παραδοσιακό άνθρωπο; μήπως πρέπει να γίνει λόγος για ψηφιακό ανθρωπισμό; Αςπάρουμε για παράδειγμα ένα επάγγελμα που βρίσκεται απολύτως μέσα στη δίνη των πιο πάνω ερωτημάτων, αυτό του ιατρού χειρουργού. Η εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ρομποτική έδωσε εντυπωσιακά αποτελέσματα: τα ρομπότ χειρουργούν αποδεδειγμένα πολύ καλύτερα κι από τον άριστο χειρουργό. Έχουν μια τεχνητή σοφία να ξέρουν πού θα σταματήσουν και πού θα συνεχίσουν, σύμφωνα με τις καθολικές μαρτυρίες γιατρών που τα χρησιμοποιούν. Δεν κουράζονται, δεν επηρεάζονται από συναισθηματικές καταστάσεις, δε νευριάζουν, δε σταματούν για φαΐ ή για ύπνο, δε ζητούν διακοπές, δεν κάνουν συνδικαλισμό. Κοντολογίς, έχουν αμέτρητες δυνατότητες. Κι απ’ ό, τι φαίνεται, όλα πια τα επαγγέλματα ζητούν τη βοήθειά τους, όπως πρόσφατα στη Γαλλία και στην Αμερική, όπου κλήθηκαν από τα δικαστήρια να λάβουν πιο αντικειμενικές αποφάσεις. Πίσω όμως απ’ αυτές τις εντυπωσιακές επιδόσειςκρύβεται η αγωνιώδης ερώτηση: θα στείλουν πολύ κόσμο στην ανεργία;
Αντίστοιχα φαινόμενα έζησε ο πολιτισμός μας με την πρώτη βιομηχανική επανάσταση της ατμομηχανής το 1769 και στη συνέχεια με αυτή του ηλεκτρικού λαμπτήρα του Edison το 1879. Και τότε κάποιοι εργάτες του παλιού συστήματος έχασαν τη δουλειά τους. Αντίστοιχα φαινόμενα έχουμε όταν εμφανίστηκαν τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή οι κινητήρες ντίζελ ή όταν εκσυγχρονίστηκαν τα αγροτικά μέσα κ.τ.λ. Κάθε φορά όμως που καταστρεφόταν κάτι παλιό, κάτι καινούργιο έμπαινε στη θέση του. Νέες θέσεις εργασίας εμφανιζόντουσαν μαζί με νέα επαγγέλματα και καινοτομικές προσπάθειες. Ακόμα κι αν δεν επρόκειτο ακριβώς για τα ίδια επαγγέλματα, ακόμη κι αν πολλοί εργάτες ήταν υποχρεωμένοι ν’ αλλάζουν τη μορφή ή την κατεύθυνση της δουλειάς τους, ακόμα και τότε που η αλλαγή ήταν βίαιη, η κοινωνία πάντα έβρισκε νέες δυνατότητες εργασίας. Κι αυτό γιατί οι βιομηχανικές επαναστάσεις λειτουργούσαν διπλά: κατέστρεφαν παλιούς τρόπους ζωής δημιουργώντας ταυτόχρονα καινούργιους. Όσο κι αν αρχικά πολλοί δυσπιστούσαν απ’ αυτή τη βιαιότητα της μεταβολής, στην πορεία την αποδεχόντουσαν και γινόντουσαν μάλιστα συχνά θερμοί υποστηρικτές της.
Σήμερα, βρισκόμαστε μπροστά στην Τρίτη βιομηχανική επανάσταση: αυτήν των NBIC (Νανοτεχνολογία, Βιοτεχνολογία, Πληροφορική, Γνωσιακή επιστήμη) που φέρει η ρομποτική. Δεν μπορούμε να την αποφύγουμε. Την έχουμε, θα’ λεγα, ως ένα σημείο, ανάγκη. Μα αυτή η ανάγκη δεν θα πρέπει ποτέ να ξεπεράσει το ανθρώπινο μέτρο. Δεν θα πρέπει ποτέ να γίνει «καινοτομία για την καινοτομία», ένα είδος ανεξέλεγκτης φυγής προς τα εμπρός. Το αντίθετο: θα πρέπει να γίνει καινοτομία σε συνδυασμό πάντα με το ανθρώπινο μέτρο και τις πολλαπλές ανθρώπινες δυνατότητες. Αλλιώς ο Άνθρωπος κινδυνεύει να «θανατωθεί» από το ίδιο το θαυμάσιο τεχνικά δημιούργημά του.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
