Απέναντι στη δημογραφική, βιομηχανική κι εμπορική δύναμη της Κίνας, απέναντι στην τεχνολογική, νομική, οικονομική και χρηματοπιστωτική ηγεμονία της Αμερικής, είναι βέβαιο, με βάση την λογική, ότι κανένα ευρωπαϊκό έθνος από μόνο του δεν μπορεί να σταθεί και να ορθοποδήσει ανταγωνιστικά. Είναι καταδικασμένο να’ ναι σε μόνιμη αμυντική κατάσταση, σε μια διαρκή εσωστρέφεια, πράγμα που’ ναι περισσότερο αυτοκτονικό παρά δημιουργικό. Μια Ευρώπη ενωμένη από πατρίδες μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα;
ΕΝΩΜΕΝΗ Η ΕΥΡΩΠΗ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ
Τι λέει λοιπόν και πάλι το μυαλό ενός λογικού ανθρώπου; Ότι μια ενωμένη Ευρώπη μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα απέναντι στις προσκλήσεις των καιρών μας. Κι εδώ τίθεται αμέσως ξανά ένα δύσκολο πρόβλημα.
Το θέμα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας, όπως και το Brexit, αλλά και η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού, μεταξύ τόσων άλλων φαινομένων, δείχνουν το αντίθετο. Δείχνουν ότι βιώνουμε ένα ξύπνημα των ταυτοτήτων.
Παντού γύρω μας, παγκοσμίως, περιφέρειες, έθνη και θρησκείες ξεσηκώνονται με βίαιο τρόπο επιβεβαιώνοντας το παράδοξο της παγκοσμιοποίησης. Αντί αυτή να αποδυναμώσει, όπως προανάγγελλε, τις ταυτοτικές και πολιτισμικές διεκδικήσεις των λαών, τις ενδυναμώνει όλο και περισσότερο. Από τη Βιρμανία ως τη Νιγηρία και από την Ευρώπη ως τις Η.Π.Α., οι τάσεις ανεξαρτησίας, απόσχισης ή άρνησης της πολυπολιτισμικότητας ενισχύονται.
Το ταυτοτικό, εθνικό και θρησκευτικό ξύπνημα είναι πραγματικότητα.
Πώς λοιπόν μια τέτοια κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σ’ ευρωπαϊκή κυριαρχία; Η Ευρώπη από μόνη της δεν είναι ένα έθνος. Είναι κυρίως ένας πολιτισμός με κληρονομιά ελληνική, ρωμαϊκή, χριστιανική, Διαφωτισμού. Πώς λοιπόν πολίτες με την προαναφερθείσα πολιτισμική κι ιστορική παράδοση θα μπορέσουν να συνυπάρξουν γόνιμα κι ισορροπημένα με άλλους λαούς που προέρχονται από διαφορετικές και συχνά αντίθετες παραδοσιακές ρίζες; Πώς θα δομηθεί αυτή η βούληση να ζήσουν όλοι μαζί, χαρακτηριστικό ενός έθνους, όπως έλεγε ο Ernest Renan;
ΤΑΥΤΟΤΙΚΕΣ ΠΑΤΡΊΔΕΣ
Η λογική και πάλι λέει ότι κάτι τέτοιο είναι δύσκολο ως αδύνατο. Γιατί όσο και να ισχυροποιηθεί η «τεχνική πατρίδα» δεν μπορεί ποτέ να αντικαταστήσει την «ταυτοτική πατρίδα». Περνά μέσα από φυσικούς, εθνικούς, γλωσσικούς, ιστορικούς και παραδοσιακούς δεσμούς. Άρα όλη αυτή η προσπάθεια των τεχνοκρατών απέτυχε. Γιατί έδωσε την αίσθηση στον κόσμο ότι ενισχύθηκε η βιομηχανική παραγωγή κι η οικονομική ταυτότητα εναντίον της εθνοπολιτισμικής ταυτότητας. Ότι η ενισχύθηκε η παγκόσμια αγορά, η βίαιη μετανάστευση κι ο πολυπολιτισμός εναντίον της αίσθησης του εθνικού χώρου.
Μια διαπίστωση που οδηγεί στο εξής συμπέρασμα.
Η Ευρώπη χρειάζεται να προχωρήσει ενωμένη, ως Ευρώπη των πατρίδων που σέβονται τα έθνη, τους λαούς, την ιστορία και την ταυτότητά τους.
Να σταματήσει να’ ναι μια ψυχρή κι ουδέτερη μόνο τεχνοκρατική μηχανή. Από ευρωπαϊκή κυριαρχία, να περάσει στη λογική της ευρωπαϊκής δύναμης που θα’ ναι ικανή να προωθήσει τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες και ν’ αντισταθεί στα νομικο-οικονομικά εμπόδια που’ ρχονται απ’ έξω. Να μπουν τα θεμέλια κυρίως μιας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης των πατρίδων και των ιδιαιτεροτήτων. Κι αυτό που λέω δεν είναι παράδοξο κι ας μοιάζει με τέτοιο.
Διαβάστε το προηγούμενο άρθρο του Δημοσθένη Δαββέτα στο new deal