Τέσσερις βασικές γεωπολιτικές δυναμικές φαίνεται να είναι σε εξέλιξη παγκοσμίως. Η πρώτη εκπορεύεται από τις ΗΠΑ, όπου πυκνώνουν οι ενδείξεις ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα έχει θέσει σε εφαρμογή, μετά την επανεκλογή του, ένα πολυδιάστατο εμπροσθοβαρές πρόγραμμα αναδιάρθρωσης της αμερικάνικης οικονομίας, αλλά και ανάταξης της αμερικανικής επιρροής.
Η δεύτερη προέκυψε από την κρίση χρέους της ευρωζώνης που έδωσε την ευκαιρία να μετατρέψει η Γερμανία την γεωοικονομική της ισχύ σε πολιτική, μετατρέποντας τον ευρωπαϊκό Νότο σε προτεκτοράτο.
Η τρίτη δυναμική σχετίζεται με την ραγδαία οικονομική επέκταση της Κίνας στην Αφρική, τη Νότια Αμερική και σύντομα στην Ευρώπη.
Η τέταρτη δυναμική είναι ο παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος που πυροδότησε η παγκοσμιοποίηση με την ανάδυση νέων διεθνών παικτών στην παγκόσμια σκακιέρα φαίνεται να παίρνει μια νέα τροπή με την ταχεία λουμπενοποίηση όλο και μεγαλύτερων τμημάτων της μεσαίας τάξης στη Δύση, που δημιουργεί ένα νέο υποκείμενο το οποίο είτε οδηγείται στη ριζοσπαστικοποίηση, είτε φασιστοποιείται.
Παράλληλα, οι αναδυόμενες οικονομικές δυνάμεις, κυρίως στην Ασία, αλλά και ο ισλαμικός κόσμος μοιάζουν να έχουν εισέλθει σε μια φάση αποστασιοποίησης και αμφισβήτησης του δυτικού πολιτισμικού μοντέλου, καθώς οι βασικές του αξίες έχουν καταρρεύσει (ανθρώπινα δικαιώματα, δημοκρατία, κοινωνικό κράτος κλπ).
Μέσα στο κλίμα αυτό της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας, πολλοί παρατηρητές καταγράφουν σοβαρή άνοδο της εντροπίας του συστήματος στη Δύση και διατυπώνουν φόβους για το ενδεχόμενο κοινωνικών εκρήξεων, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων θα είναι η τυφλή βία και ο κοινωνικός μηδενισμός. Την αίσθηση αυτή συμμερίζονται τα περισσότερα δυτικά υποσυστήματα εξουσίας (με εξαίρεση ίσως τη γερμανική κυβέρνηση) που αντιλαμβάνονται ότι οι μάζες έχουν πιεστεί υπερβολικά από τις αλλεπάλληλες κρίσεις, τη λιτότητα και την ανεργία και ότι κάπως πρέπει να αποσυμπιεστούν για να αποφευχθεί μια ανεξέλεγκτη κοινωνική έκρηξη. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες εξέταζαν το ενδεχόμενο η τρομοκρατική ενέργεια της Βοστώνης να ήταν ζήτημα καθαρά εσωτερικό, πριν αποκαλυφθούν οι πραγματικοί δράστες.
Συνεπώς, δεν είναι τυχαίο που όταν η Αυστρία δήλωσε ότι θα διαπραγματευθεί μαζί με το Λουξεμβούργο την άρση του τραπεζικού απορρήτου» για τους ξένους που είναι κάτοχοι λογαριασμού στο έδαφός της, «επιτέθηκε» στη Βρετανία κατηγορώντας τη για νησί-πλυντήριο. Στη συνέχεια, οι Financial Times αντεπιτέθηκαν γράφοντας πως «αν οι Παρθένες Νήσοι είναι η έδρα των περισσότερων offshore εταιριών, η Ολλανδία παίρνει τον τίτλο του μεγαλύτερου «πλυντηρίου» χρήματος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Επίσης, δεν είναι λοιπόν τυχαίο που αναζωπυρώθηκε η βεντέτα Τζακ Λιου, του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών με τον Γερμανό συνάδελφό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για τα θέματα της κρίσης και της λιτότητας κατά τη σύνοδο του G20 στην Ουάσιγκτον. O Τζακ Λιου μαζί με εκπροσώπους του ΔΝΤ ζήτησαν για ακόμη μια φορά από τη Γερμανία να αναλάβει μεγαλύτερες ευθύνες για την επίλυση της ευρωπαϊκής κρίσης και τόνισαν ότι η πολιτική που ακολουθείται τους «εκνευρίζει σφόδρα». Ο Σόιμπλε οργισμένος αντιγύρισε λέγοντας ότι οι ΗΠΑ είναι εκείνες που πρέπει να πάρουν ως παράδειγμα τα όσα συμβαίνουν στην ευρωζώνη. Το Spiegel έκανε λόγο για «όργιο φωνασκιών». Το σίγουρο είναι ότι η ατάκα του Τζακ Λιού ήταν μια έκφραση που υποδεικνύει ότι η αυτοκρατορική υπομονή εξαντλείται, γεγονός που πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του το Βερολίνο. Το partners in leadership που είχε πει κάποτε ο Μπους σημαίνει συμμετοχή στο κόστος, όχι αυτονόμηση…
Πρώτον, η δημιουργία ζώνης ελεύθερων συναλλαγών μεταξύ των ΗΠΑ και της Ε.Ε., δηλαδή στην κατάργηση των δασμών και των ποσοστώσεων, η οποία θα ανατάξει γεωοικονομικά και γεωπολιτικά τον ατλαντικό χώρο, σε αντιστάθμισμα της μεταφοράς του παγκόσμιου κέντρου βάρους στην Ασία. Παράλληλα, θα αναζωογονηθεί το ΝΑΤΟ ως προβολή της στρατιωτικής ισχύος της Δύσης.
Δεύτερον, φαίνεται ότι επιχειρείται η πλήρης ενσωμάτωση της Ρωσίας και της Τουρκίας στο δυτικό σύστημα, όπως πρότεινε ο Zbigniew Brezinski στο βιβλίο του «Strategic Vision: America and the Crisis of Global Power». Αυτό φάνηκε τόσο με την εντολή Ομπάμα προς το Τελ Αβίβ «βρείτε τα με την Άγκυρα», όσο και με το πρόσφατο ταξίδι του Τζον Κέρι στη Μόσχα, όπου οι Αμερικανοί πρότειναν την από κοινού επίλυση του Συριακού, του Μεσανατολικού και την από κοινού απόλαυση των αγορών που θα προκύψουν από την αναδιάταξη του χώρου μεταξύ Ραμπάτ και Βελουχιστάν… στο πλαίσιο μιας περιόδου στενής συνεργασίας που θα οδηγήσει στο μέλλον στην ομογενοποίηση του βορείου τόξου που θα ανοίγει στην Αλάσκα και θα κλείνει στο Βλαδιβοστόκ και το Τόκυο (ΣΣ: εδώ, στο Τόκυο, αργότερα ίσως προκύψει ένα ερωτηματικό).
Τρίτον, ο Ομπάμα –και δικαίως- επιφυλάσσει για την Ουάσιγκτον τον ρόλο του προέδρου του ΔΣ, όπου οι υπόλοιποι παίκτες (Ρωσία, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία, Τουρκία και άλλες εσωτερικές ομαδοποιήσεις) θα διαγκωνίζονται για τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου…
Το άρθρο δημοσιεύεται στο www.makisandronopoulos.blogspot.com