Η νεοφιλελεύθερη σκέψη που κυριάρχησε στις πολιτικές και οικονομικές ελίτ της Δύσης μετά την πτώση του Τείχους διαπνεόταν από το δόγμα του «Τέλους της Ιστορίας», όπως το εξέφρασε ο καθηγητής Φράνσις Φουκουγιάμα. Οι αγορές θα φρόντιζαν για την ευτυχία του κόσμου.
Οι πολιτικοί υποτάχθηκαν σε αυτή τη λογική, έπαψαν να ασκούν πολιτική και απλώς δανείζονταν χρήματα. Οι αντιδράσεις που διατυπώθηκαν τότε από μη νεοφιλελεύθερους στοχαστές ήταν πολλές και ουσιαστικές, αλλά το τσουνάμι του μετα-μονεταρισμού (της φούσκας του χρήματος) τα σάρωνε όλα και το δόγμα έμοιαζε να επιβεβαιώνεται μέχρι που έσκασε η κρίση στις αμερικανικές τράπεζες, μετά η κρίση χρέους στην ευρωζώνη και ακόμη η μουσουλμανική άνοιξη. Σήμερα, το θεώρημα του «Τέλους της Ιστορίας», όπως αντικατοπτρίστηκε στη συμφωνία της Γενεύης μεταξύ Ουκρανίας-ΗΠΑ-Ρωσίας-ΕΕ, απειλείται από τους αστάθμητους παράγοντες της ιστορίας που βγήκαν ένοπλοι στους δρόμους…
[quote text_size=”small”]
Το Κίεβο είναι αντιμέτωπο με το ίδιο ακριβώς φαινόμενο που ανέτρεψε την κυβέρνηση Γιανουκόβιτς. Μόνο που αυτή τη φορά δεν το υλοποιούν χρηματοδοτούμενες από το Βερολίνο ή την Ουάσιγκτον φασιστικές συμμορίες, αλλά οι Ρώσοι των ανατολικών περιοχών, τους οποίους από ότι φαίνεται δεν ελέγχει η Μόσχα. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση του Κιέβου έχει αφήσει τις συμμορίες ελεύθερες να προκαλούν, ενώ παράλληλα αναπτύσσει την λεγόμενη «αντιτρομοκρατική» της επιχείρηση.
[/quote]
Προς το παρόν, κανείς δεν θέλει να πιστέψει ότι το Κίεβο ενεργεί προκλητικά βάσει δυτικού σχεδίου, αλλά πολλοί αντιλαμβάνονται πια ότι ούτε το Κίεβο μπορεί να εφαρμόσει τη συμφωνία της Γενεύης, καθώς ούτε αυτό ελέγχει τους δικούς τους αστάθμητους παράγοντες.
Αυτό, ίσως, μπορούν να το κάνουν νατοϊκά και ρωσικά στρατεύματα με εντολή ΟΗΕ. Ίσως… Προς το παρόν, έχουμε μια αυθεντική αμφισβήτηση στο επίπεδο των πολιτών (;), της κοινής προσπάθειας ΗΠΑ-Ρωσίας να μην διασπασθεί η Ουκρανία. Η συμφωνία της Γενεύης απέβλεπε στον κατευνασμό της έντασης και στη δρομολόγηση μιας δημοκρατικής λύσης. Μιας χαλαρής ομοσπονδίας που ρεαλιστικά προτείνει η Μόσχα. Είναι προφανές ότι οι σκληροί του Κιέβου δεν θέλουν κάτι τέτοιο και οι Ρώσοι των νοτιοανατολικών επαρχιών, επειδή το ξέρουν, επιδιώκουν άμεση ένωση με τη μητέρα Ρωσία.
Με δυο λόγια η ιστορία μόλις αρχίζει… Ανεξάρτητα από την ρητορική των δυτικών media, είναι μάλλον διακριτό σε ουκ ολίγους Ευρωπαίους, ότι η Ρωσία απειλείται και ομιλεί λογικά.
Η αμερικανορωσική συννενόηση
Έχει σημασία να δούμε τι έγινε λίγες βδομάδες πριν βγουν και πάλι στους δρόμους οι αστάθμητοι παράγοντες. Η διαχείριση του Ουκρανικού από τις ΗΠΑ έρχεται μάλλον να επιβεβαιώσει αυτούς που διέβλεπαν μια σταδιακή αλλαγή στην τακτική, αλλά και στους μεσοπρόθεσμους στόχους, στην εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον. Αν και όλα παραμένουν ανοιχτά και δύσκολα στην Ουκρανία, η απ΄ ευθείας συνεννοήσεις Ομπάμα-Πούτιν και Κέρι-Λαβρόφ που οδήγησαν στην τετραμερή της Γενεύης με τέταρτο συνομιλητή την ΕΕ και όχι τη Γερμανία, δείχνουν ότι αλλάζει άρδην το παιγνίδι στην ευρύτερη περιοχή.
Η συμφωνία της Γενεύης, η οποία συνίσταται σε μια σειρά από βήματα για την αποκλιμάκωση των εντάσεων και την αποκατάσταση της ασφάλειας για όλους τους πολίτες της Ουκρανίας, με τη βοήθεια παρατηρητών του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE) αποβλέπει στο να καταλήξει σε ένα διευρυμένο εθνικό διάλογο. Η φυσική και η λογική εξέλιξη των πραγμάτων θα οδηγήσει σε μία χαλαρή ομοσπονδία, ώστε να αποφευχθεί η διχοτόμηση της χώρας. Η επιστροφή της Κριμαίας στη Ρωσία ήταν νομοτελειακή και στην ουσία ήταν το κόστος μιας λανθασμένης πολιτικής των δυτικών. Σήμερα, είναι μάλλον κατανοητό στη Δύση ότι υπερέβησαν τα εσκαμμένα και ότι η διχοτόμηση της χώρας δεν συμφέρει κανέναν. Δεν συμφέρει την ίδια την Ουκρανία για πολύπλοκους και πραγματικούς οικονομικούς λόγους, δεν συμφέρει την Ευρώπη για ανάλογους λόγους και εν τέλει δεν συμφέρει και τις ΗΠΑ, καθώς η διχοτόμηση θα σήμαινε προέκταση των δυτικών συνόρων σε εχθρικό για τη Ρωσία επίπεδο, γεγονός που θα εδραίωνε ένα νέο ψυχρό πόλεμο και θα προκαλούσε κλυδωνισμούς στο εξαιρετικά ευπαθές παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.
Η καλή εξέλιξη των πραγμάτων θα είναι η ουδετεροποίηση της ομόσπονδης Ουκρανίας. Αν φτάσουν εκεί τα πράγματα, τίθεται το ερώτημα «αν έχασαν οι Αμερικάνοι και η Δύση σε αυτό το παιγνίδι που οι ίδιοι έστησαν». Τυπικά μάλλον έχασαν, κυρίως η Γερμανία. Σε ότι αφορά την Ουάσιγκτον, δεν φαίνεται να χάνει, απλώς αλλάζει το παιγνίδι…
Γιατί το έκανε; Πρώτον, γιατί Ομπάμα έχει πλέον ισχυρή άποψη πέρα από αυτή των υπηρεσιών και των συμβούλων του. Έχει μάθει τα μαθήματά του από το Ιράκ και το Αφγανιστάν, είναι πραγματιστής και εξαιρετικά ευφυής. Αντελήφθη εγκαίρως ότι η βουλιμία του Βερολίνου μπορούσε να προκαλέσει επικίνδυνο ρήγμα με τη Ρωσία και να λειτουργήσει ως αποσταθεροποιητικός παράγοντας. Άλλωστε τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει το Βερολίνο στην Ευρώπη ανησυχούν ιδιαίτερα την Ουάσιγκτον γιατί προκαλούν σοβαρή καθυστέρηση στην ανάπτυξη. Όλοι οι ηγέτες γκρινιάζουν στον Ομπάμα για την γερμανοποίηση της Ευρώπης. Δεύτερον, γιατί η κρίση της Ουκρανίας έκανε τον Πούτιν να αντιληφθεί ξεκάθαρα πως ο μόνος συνομιλητής που μπορεί πραγματικά να έχει στη Δύση είναι η Ουάσιγκτον, καθώς η ΕΕ απέχει πολύ να είναι συνομιλητής, ενώ οι συνομιλίες με τη Γερμανία προκαλούν αντιδράσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη. Κάπως έτσι, ο Ομπάμα άλλαξε το παιγνίδι…
Ο συνάδελφος Γιώργος Καπόπουλος σε ένα διεισδυτικό άρθρο του με τίτλο Επικυριαρχία των ΗΠΑ με άλλοθι τη Ρωσία επισημαίνει ότι η ουκρανική κρίση επιτρέπει στις ΗΠΑ να επανακάμψουν δυναμικά στις ευρωπαϊκές υποθέσεις «με κύριο στόχο την εναρμόνιση της Γερμανίας και της Ε.Ε. – Ευρωζώνης με τις αμερικανικές επιλογές από την ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου μέχρι τη διαχείριση της κρίσης».
Η επιδίωξη των ΗΠΑ είναι ειδικότερα, να επανεπιβεβαιώσουν την εγγύησή τους για την Ασφάλεια της Δυτικής Ευρώπης. Σημειωτέον ότι οι Αμερικάνοι έχουν καταλάβει πως το Βερολίνο θέλει να διώξει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Γερμανία, αλλά η Ουάσιγκτον δεν σκοπεύει να τους κάνει τη χάρη. Κάτι τέτοιο θα άλλαζε τα πάντα στην Ευρώπη και κανείς δεν έχει διάθεση να το αποδεχθεί. Επίσης επιδιώκουν να ενισχύσουν την παρουσία αμερικανικών δυνάμεων στην Εσθονία και στην Πολωνία και ταυτόχρονα, να μεγιστοποιούσαν το κόστος για τη Μόσχα.
Αλλάζει το παιγνίδι στη «μεγάλη σκακιέρα»
Η αμερικανική στρατηγική και εξωτερική πολιτική καθορίστηκε ουσιαστικά μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ από το δόγμα της «μεγάλης σκακιέρας», του Zbigniew Brzezinski, Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ επί προεδρίας Jimmy Carter και μέντορα του Barack Obama. Ως «μεγάλη σκακιέρα» όρισε τη συμπαγή ευρασιατική έκταση όπου κατοικεί το μεγαλύτερο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού και βρίσκονται οι περισσότεροι φυσικοί πόροι. Εκεί, κατά τον Brzezinski, παίζεται το αμερικανικό imperium στον 21ο αιώνα. Το γεωστρατηγικό του δόγμα της «μεγάλης σκακιέρας» απέβλεπε στην εξασφάλισή του με την άσκηση της αμερικάνικης πολιτικής ισχύος στις συγκρούσεις και τις σχέσεις με την Eυρώπη, την Aσία και τη Mέση Aνατολή, έτσι ώστε να μην εμφανιστεί καμιά αντίπαλη υπερδύναμη ικανή να απειλήσει τα συμφέροντα και την ευημερία των HΠA. Το αυτοκρατορικό αυτό δόγμα έφερε την σφραγίδα της ρωσοφοβίας του Πολωνού Brzezinski, ο οποίος προς τιμήν του, θεωρεί πλέον απαραίτητη την ενσωμάτωση της Ρωσίας στο διεθνές σύστημα της Δύσης, προκειμένου να αποτραπεί η παρακμή του δυτικού μπλοκ και η μετακίνηση του πλανητικού κέντρου βάρους από τη Δύση στην Ανατολή. Κι αυτό γιατί μόνο έτσι οι ΗΠΑ θα μπορέσουν να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους στο παγκόσμιο σύστημα.
Η ενσωμάτωση της Ρωσίας στη Δύση είναι όντως καθοριστικής σημασίας. Μοιάζει δε αυτονόητη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι εύκολη. Η Ρωσία είναι Ευρώπη, αλλά έχει ισχυρή και ιδιαίτερη πολιτισμική ταυτότητα. Παρ΄ όλα αυτά δεν έχει ουσιαστική δημοκρατική εμπειρία και μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού συστήματος πέρασε και περνάει τις γνωστές «παιδικές ασθένειες» που πέρασαν η Γαλλία, οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές δημοκρατίες. Συνεπώς χρειάζεται υπομονή. Σημαντικό βήμα πάντως είναι και η ένταξή της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου…
Είναι μάλλον σαφές πια στην Ουάσιγκτον ότι η συνεννόηση με τη Μόσχα, έστω και με τραυματικό ενίοτε τρόπο, κρατάει τη Ρωσία σε μια στρατηγική ισορροπία. Δηλαδή, αποτρέπει μια στρατηγική συνάντησή της με τη Γερμανία ή με την Κίνα αντιαμερικανικού σκοπού.
Συνεπώς, είμαστε θεατές λεπτών κινήσεων στο Ουκρανικό, που εάν οι αστάθμητοι παράγοντες της ιστορίας δεν ακυρώσουν, ενδέχεται να αποτελέσουν το μοντέλο συνδιαλλαγής ΗΠΑ-Ρωσίας και στο Συριακό Ζήτημα και στη Μέση Ανατολή γενικότερα και στο Ιράν, το Αφγανιστάν, δηλαδή σε ένα κρίσιμο κομμάτι της «μεγάλης σκακιέρας». Στην Ουκρανία δοκιμάζονται πολλά και καινούργια πράγματα. Το ζήτημα είναι εάν οι σχεδιαστές λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους το λαϊκό παράγοντα και τις πραγματικές του προθέσεις.
Το άρθρο δημοσιεύεται στο www.makisandronopoulos.blogspot.com
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
