Ο Δημοσθένης Δαββέτας εντοπίζει στην συλλογική ηθική την βάση για την ανάπτυξη. Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα στο κεφάλαιο, την ποιότητα εργασίας και την τεχνολογική καινοτομία.
Ακούμε γύρω μας συνέχεια ότι δεν υπάρχει οικονομική ανάπτυξη γιατί δεν υπάρχουν αρκετές επενδύσεις. Γιατί υπάρχει λίγη εργασία και βέβαια υπάρχει και έλλειψη τεχνολογικής καινοτομίας.
Συμφωνούμε όλοι ότι είναι σωστές τέτοιες θέσεις. Φτάνει όμως αυτή η ανάλυση για να δείξει το βάθος του προβλήματος; Φτάνουν οι αποφάσεις επιχειρηματιών κι επιχειρήσεων, νοικοκυριών, αλλά και δημοσίων φορέων, δίχως να γίνει λόγος για ποιότητα των θεσμών, επίπεδο εμπιστοσύνης, συμμετοχική διάθεση, πολιτισμικές αξίες, ώστε να μπει σε ρυθμό ανάπτυξης μια χώρα;
Συλλογική ηθική βάση για ανάπτυξη
Γιατί η καρδιά μιας αναπτυξιακής πορείας ενός έθνους είναι κυρίως η συλλογική ηθική. Μεγάλοι οικονομολόγοι όπως μεταξύ άλλων οι Εντμουντ Φελπς, Σερζ-Κριστόφ Κολμ, εδώ και πολλά χρόνια επιμένουν στην μεγάλη αξια της Συλλογικής Ηθικής στην δυναμική της Ανάπτυξης.
Πως μπορεί να γίνει αυτό; Η ανάπτυξη είναι ένα φαινόμενο όπου το κεφάλαιο, η ποιότητα εργασίας κι η τεχνική πρόοδος δείχνουν τα αποτελέσματά τους μακροπρόθεσμα. Γιατί είναι προϊόν συμπεριφοράς των οικονομικών πρωταγωνιστών σε μεγάλες χρονικες περιόδους. Η ανάπτυξη είναι προϊόν συνεργασίας γενεών. Στην γενική λειτουργία της οικονομίας υπάρχουν στιγμές όπου απέναντι σε μεγάλα σοκ (κρίση τραπεζών, χρηματιστηρίου ή πιστωτική κρίση) οι πολίτες αδυνατούν να πάρουν σωστές αποφάσεις. Ο λόγος είναι η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ των ανωτέρω προαναφερθέντων παραγόντων (κεφάλαιο, ποιότητα εργασίας, τεχνική πρόοδος).
Ισορροπία μόνο με συλλογική ηθική
Η ισορροπία μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν υπάρχει η συλλογική ηθική. Είναι αυτή η τελευταία που μπορεί να λειτουργήσει ως “διαιτητής” ώστε οι κοινές αξίες να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κρίσης. Δεν πρέπει να παγιδευτεί μια χώρα στην λογική ότι μόνο η ιδιωτική “τρέλα” μπορεί να λειτουργήσει στην οικονομία των αγορών. Λάθος μεγάλο!
Μαζί με την ιδιωτική πρωτοβουλία η συλλογική ηθική συντελεί καθοριστικά στην οικονομική Ανάπτυξη. Άλλωστε αυτό επιβεβαιώνεται και από τις στατιστικές διαφθοράς που υπάρχουν σε διαφορετικές χώρες.
Η διαφθορά μικραίνει την ανάπτυξη
Όπου υπάρχει μεγάλη διαφθορά η ανάπτυξη όλο και μικραίνει. Αντιθέτως όπου υπάρχει μικρότερη διαφθορά υπάρχει και μεγαλύτερη ανάπτυξη.
Κοντολογίς, το Ηθικό κεφάλαιο μιας χώρας είναι αναλόγως καθοριστικό όπως και οι επενδύσεις, η ποιότητα της εργασίας κι η τεχνική πρόοδος. Και τα τέσσερα από κοινού μπορούν να γίνουν η βάση της οικονομικής ανάπτυξης ενός έθνους.
Πρόσφατα σε μια στατιστική ο Γάλλος οικονομολόγος Ζαν -Φιλιπ Βανσέν έδειξε ότι μια μείωση της τάξεως του 20% του Ηθικού κεφαλαίου στην Γαλλία, τα τελευταία είκοσι χρόνια, συνέβαλε στην κατά 0,45% μείωση του ποσοστού ανάπτυξης τις τελευταίες δεκαετίες στην Γαλλία.
Από όλα τα παραπάνω λοιπόν γίνεται κατανοητό ότι η συλλογική ευθύνη και πτώση η παρακμή των πολιτισμικών αξιών, στοιχίζει ακριβά στην ανάπτυξη.
Εδώ όμως να τονίσω το εξής: Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση αυτού που ονομάζω εδώ Συλλογική ηθική με ηθικό “πληθωρισμό” ή νομική ηθικολογία. Γιατί τότε χάνεται η ικανότητα των ατόμων να λειτουργήσουν συνειδητά μέσα στην συλλογικότητα. Και έτσι να συμβάλλουν στην παραγωγή ενός ήθους, ικανού να βοηθήσει καθοριστικά στην ταυτότητα του πολίτη και κατ’ επέκταση στην συλλογική συνείδηση αποφάσεων που προέρχονται με βάση τις κοινά διαμορφωμένες αξίες κι όχι τις εκ των άνω ξένες προς την κοινή ηθική των πολιτών αποφάσεις. Προς αυτή την πορεία πρέπει να πορευτούμε για να έχουμε μακροχρόνια σταθερή ευημερία κι ανάπτυξη. Συλλογική οικονομική και κοινωνική ευδαιμονία για να χρησιμοποιήσω τις έννοιες του Αριστοτέλη.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
