Ο Δημοσθένης Δαββέτας διαχωρίζει τις έννοιες. Άλλο φιλελευθερισμός και άλλο νεοφιλελευθερισμός. Ο πρώτος βασίζεται στην κλασσική διαλεκτική σκέψης θέσης – αντίθεσης. Ο δεύτερος προστάζει “προσαρμοστείτε”. Πού όμως; Και γιατί;
Το πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο της Μπάρμπαρα Στιγκλερ είναι άκρως αποκαλυπτικό για τους κανόνες που προέρχονται από την επιτακτική γύρω μας φράση “προσαρμοστείτε”.
Αυτή η επιταγή μας έρχεται από την Αμερική. Εκεί το πολιτικό λεξιλόγιο έχει αναμειχθεί με το βιολογικό. Με απότελεσμα: Σε έναν κόσμο μόνιμης “εξέλιξης” και “μετασχηματισμού” ο ανταγωνισμός να έχει κορυφωθεί σε άγρια μορφή. Στην Ευρώπη ακόμη, όπου πολιτική και βιολογία προς το παρόν διαχωρίζεται, τα πράγματα αυτής της υβριδικής στάσης δεν είναι τόσο άγρια.
Πρέπει εδώ να ξεχωρίσουμε εξαρχής τον κλασσικό Φιλελευθερισμό από τον σημερινό αριστεροδεξιό Νεοφιλελευθερισμό.
Φιλελευθερισμός Vs Νεοφιλελευθερισμός
Ο πρώτος, βασισμένος στην κλασσική Ελληνική διαλεκτική σκέψη θέσης – αντίθεσης, δίνει αξία στον Πολιτικό “αγώνα” ως βάση της Δημοκρατίας. Ο δεύτερος γεννήθηκε στα χρόνια του ’30 ως απάντηση στην θεωρούμενη αποτυχία του κλασσικού Φιλελευθερισμού να λύσει την κρίση του 1929. Τότε γεννήθηκε η ιδέα ότι το κράτος πρέπει να πάρει στα χέρια του τους κανόνες του παιχνιδιού και να τους επιβάλλει.
Δεν πρόκειται για καπιταλιστική συνωμοσία όπως μερικοί μόνιμα κι εύκολα καταγγέλουν. Πρόκειται για φιλοσοφική αντίληψη που πιστεύει ότι έτσι θα υποχρεώσει σε προοδευτική αλλαγή και κινητικότητα τον κόσμο. Για αυτό και προτάσσονται όροι όπως “ισότητα ευκαιριών”, “μεταρρυθμίσεις”.
Ενώ στον κλασσικό Φιλελευθερισμό στόχος ήταν ο Μαρξισμός εξ αιτίας της τελεολογικης του αντίληψης της Ιστορίας και επιδιωκόταν ένα αξιολογικό κράτος ουδέτερο, στον Νεοφιλελευθερισμό οι μεταρρυθμίσεις ή οι “αριστερές” επαναστάσεις, επιδιώκουν την απόλυτη επιβολή των στόχων τους στο όνομα της “εξέλιξης” της ζωής.
Επιβολή της προσαρμογής
Προδίδεται έτσι ακόμη κι ο Δαρβινισμός που ήθελε μια ανθρώπινη εξέλιξη πολυκατευθυντική. Δεν υπάρχει στον Νεοφιλελευθερισμό βοήθεια από φυσικές πηγές όπως έλεγε ο Αντάμ Σμιθ. Υπάρχει μόνο η επιβολή “προσαρμογής” κι επανεκπαίδευσης για τις ανάγκες των αγορών.
Ο σημερινός Νεοφιλελευθερισμός όπως εξελίσσεται κι επιβάλλεται είναι παιδί των θεωριών του Walter Lippmann (1889-1974). Υποστήριζε αυτός ότι οι μάζες (ο παληός λαός) είναι απαθείς, ατομικοποιημένες κι ετερογενοποιημενες. Κι εφόσον είναι έτσι πρέπει να φτιάξουμε μια Δημοκρατία δίχως την γνώμη του “λαού-μάζας”, αλλά με την βοήθεια των ΜΜΕ.
Αυτά πρέπει να είναι με κεντρικό ρόλο υπό έλεγχο και να παιδαγωγούν για τις μεταρρυθμίσεις. Ο πολίτης είναι κάτι το ξεπερασμένο. Τον ρόλο παίζει πια ο “ειδικός” που θα κατευθύνει την “μάζα-λαό” στην πολιτικά ορθή κατεύθυνση. Η παληά σχέση αντιπροσώπων λαού και λαϊκής γνώμης τώρα εμπλουτίζεται από την υποχρεωτική παρουσία των ειδικών δίπλα στους λαϊκούς αντιπροσώπους, ώστε να επανεκπαιδευτεί υποχρεωτικά ο “λαός-μάζα” στο νέο του περιβάλλον.
Αυτή η φιλοσοφία στηρίζεται στην πολιτισμική στέρηση των πολιτών ώστε να μην έχουν φυσικές ανάγκες. Όπως πχ η “εκ φύσεως επιθυμία για μάθηση” (Αριστοτέλης). Ή η ανάγκη για παύσεις ευχαρίστησης στον χρόνο εργασίας κλπ.
Το τεχνολογικό παραλήρημα εξαφανίζει κάθε ανθρώπινο υπολείμμα. Και πριμοδοτεί δόλια την πολιτισμική καθυστέρηση ή έλλειμα. Αποξενώνει τον άνθρωπο από το φυσικό του περιβάλλον. Για αυτο και στην παιδεία δίνεται προτεραιότητα στην τεχνική κι όχι ανθρωπιστική εκπαίδευση (δες τη σημερινή κυβέρνηση), στην κινητικότητα κι όχι στην γνώση. Ο πολίτης ασθενής πρέπει να αυξήσει τις επιδόσεις του ώστε να είναι ανταγωνιστικός. Μιλάμε δηλαδή για “πολιτική ευγονία” νέου τύπου.
Ο αριστεροδεξιος Νεοφιλελευθερισμός στηρίζεται σε μια εσχατολογική αντίληψη που θέλει έναν κόσμο παγκοσμιοποιημένο με την κατηγοριοποίηση της εργασίας εξ αρχης, την εξάπλωση των συναλλαγών και την ανταγωνιστικότητα στα άκρα. Γι αυτό και η παραδοσιακή αντίθεση Αριστεράς – Δεξιάς έχει αντικατασταθεί από τους όρους προοδευτικός – συντηρητικός αντίστοιχα. Η απειλή της έλλειψης πολιτισμικών αξιών στην υπηρεσία μιας τεχνικής ειδικευμένης παγκοσμιοποιημένα και πως αυτή μπορεί να αντιμετωπιστεί, είναι το ουσιαστικό ζητούμενο σήμερα για την ανθρωπότητα.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
