SOS ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΩΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝ

Μοίρασε το

Όλοι γνωρίζουμε, ότι το έτος  479 π.Χ. έλαβε χώρα, σε πεδίο κοντά στην πόλη των Πλαταιών η μεγάλη και  ένδοξη για τους Έλληνες μάχη, που αποτελεί και την τελευταία των μηδικών πολέμων στον γεωγραφικό χώρο της αρχαίας Ελλάδας.- Με αρχηγό τον ιδιοφυή Σπαρτιάτη Παυσανία, οι ελληνικές δυνάμεις, αφού συγκεντρώθηκαν αρχικά στην Ελευσίνα, στην συνέχεια έλαβαν θέσεις μάχης σε γεωγραφικές θέσεις που εντοπίζονται σήμερα βόρεια και βορειοδυτικά της σημερινής πόλης των Ερυθρών.

Οι ενωμένες ελληνικές δυνάμεις, αφενός αξιοποιώντας  πλήρως την υπεροχή τους σε στρατιωτική παιδεία και εμπειρία και αφετέρου εκμεταλλευόμενοι πλήρως το γεγονός του θανάτου του αντίπαλου στρατηγού Μαρδόνιου, που αποσυντόνισε πλήρως τους επιτελείς του εχθρικού στρατοπέδου, κατόρθωσαν να επιτύχουν μία πρωτοφανή σε έκταση νίκη.-

Η σημασία της νίκης αυτής είναι κοσμοϊστορική, όχι μόνο γιατί ο ελλαδικός χώρος και οι πόλεις κράτη που τον συναποτελούσαν, απέκρουσαν μία άνευ προηγουμένου μαζική εχθρική εισβολή, αλλά γιατί διασώθηκε και ο ανθρωποκεντρικός ελληνικός πολιτισμός, που εδραζόταν στην φιλοσοφική αναζήτηση, την επιστημονική έρευνα και στην ανάπτυξη των τεχνών και της παιδείας.- Η νίκη αυτή όχι μόνο διέσωσε τον ελληνικό πολιτισμό αλλά του έδωσε την περαιτέρω ιστορική δυνατότητα να αναπτυχθεί και να μεταλαμπαδευθεί, κατ΄αρχήν, στον τότε γνωστό  αρχαίο κόσμο δίνοντας ιστορική καθοριστική ώθηση στην ανάπτυξη υψηλού επιπέδου επιστημονικών – παραγωγικών δυνάμεων στο μεσογειακό και ευρωπαϊκό χώρο.-

Τον αδιαμφισβήτητο, ως προς τα προαναφερόμενα σημειολογικά χαρακτηριστικά του, ρόλο αυτόν της μάχης των Πλαταιών, έχουν αναγνωρίσει ιστορικοί που προέρχονται από όλες σχεδόν τις χώρες της υφηλίου  και καλύπτουν ένα ευρύ ιδεολογικο-πολιτικό φάσμα.- Την μάχη των Πλαταιών, ως σύμβολο του αγώνα του ελληνικού έθνους για εθνική ανεξαρτησία και ως παγκόσμιο μνημείο του αγώνα των για ελευθερία, έχει αναγνωρίσει, έστω και χρονικά πάρα πολύ αργά, και η ελληνική πολιτεία.- Συγκεκριμένα, το έτος 1999, η Υπουργός Πολιτισμού, με την με αριθμό ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/52191/3063 π.ε./03.06.1999 απόφασή της[1], κήρυξε ως αρχαιολογικό χώρο την περιοχή του πεδίου της ιστορικής μάχης των Πλαταιών.- Ο χώρος αυτός, με βάση την εν λόγω απόφαση, οριοθετείται από τα υφιστάμενα φυσικά όρια ως εξής: – Προς το Βορρά ο Ασωπός ποταμός.-  Προς το Νότο η αγροτική οδός Ερυθρών – Πλαταιών, η επαρχιακή οδός Πλαταιών – Ερυθρών και τα όρια του οικισμού των Ερυθρών. – Προς τη δύση η αγροτική οδός προς Πύργο, η επαρχιακή οδός Ερυθρών – Πύργου και η αγροτική οδός Πύργου – Πλαταιών.- Προς την Ανατολή η αγροτική οδός, το ρέμα Ζαμπουρνιά (αρχαίος ποταμός Μολόεις, στην κοιλάδα του οποίου είχε παραταχθεί προς μάχη το Σώμα των Σπαρτιατών το 479 π.Χ.), και το ρέμα Καλαμάτα.-

Παρά την αναγνώριση αυτή, το ελληνικό κράτος απείχε πλήρως, από κάθε περαιτέρω ενέργεια ανάδειξης του χώρου του πεδίου της μάχης των Πλαταιών, ως παγκόσμιας εμβέλειας, μνημείου.- Είναι χαρακτηριστικό, ότι μέχρι και σήμερα, δεν έχει εκτελεστεί ούτε ένα στοιχειώδες έργο, όπως λ.χ. πινακίδες αναφοράς, το οποίο να συμβάλει στον προσδιορισμό και στην ανάδειξη του συγκεκριμένου χώρου.- Τούτο έχει ως αποτέλεσμα να αγνοείται όχι μόνο η οριοθέτηση του χώρου – η οποία εμμέσως καθίσταται γνωστή σε όποιον επιδεικνύει ενδιαφέρον δομικής αξιοποίησης σε ακίνητα εντός αυτού λόγω των πολεοδομικών εμπλοκών – αλλά σε πολλές περιπτώσεις, και η  κοσμοϊστορική σημασία της μάχης, αλλά και το γεγονός αυτό καθ΄αυτό!!!!.- Οι ελάχιστες απόπειρες για την ανάδειξη του χώρου αφορούν κυρίως σε πρωτοβουλίες έντονα ενδιαφερόμενων πολιτών τόσο ως έκφραση ατομικής, όσο και ως συλλογικής δραστηριότητας.- Είναι χαρακτηριστικό, ότι κατά την τελευταία δεκαετία, ότι στις μεν Ερυθρές (στην κτηματική περιφέρεια των οπίων ανήκει το μεγαλύτερο τμήμα του κηρυγμένου χώρου) ουδεμία εκδήλωση έχει λάβει χώρα προκειμένου να προβληθεί η κοσμοϊστορική σημασία του γεγονότος σε σχέση με τον χώρο, στις δε Πλαταιές (χάρη στην γειτνίαση των οποίων με το πολεμικό πεδίο, ονοματοδοτήθηκε και η μάχη) υπέπεσε στην αντίληψή μου, μία μόνο σχετική εκδήλωση.-

Η αδιαφορία αυτή ενισχύεται και από δύο πραγματικές, πλέον, καταστάσεις που διαμορφώνονται και σε θεσμικό πλαίσιο, τόσο σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης, όσο και σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.- Συγκεκριμένα:

α) Στο δημοσιευμένο, προς διαβούλευση, πρόπλασμα του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας/Αττικής 2021 γίνεται η εξής ειδική αναφορά ως προς τους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία:

«Αναδεικνύεται η ιστορική τοπογραφία των παραθαλάσσιων αρχαιολογικών χώρων και μνημείων και προωθούνται παραθαλάσσιοι τόποι σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Υποστηρίζεται η ανάδειξη των πολιτιστικών αυτών πόρων με την ένταξή τους σε πόλους διεθνούς ακτινοβολίας, όπως Πόλος Ελευσίνας, Φαληρικός Όρμος – Ελληνικό, ως μέρος του Αναπτυξιακού Πόλου Αθήνας – Πειραιά και Πόλος Λαυρίου. Επιπλέον αυτών, αναδεικνύεται η σκοπιμότητα προβολής του Σαρωνικού Κόλπου ως πεδίου σύνδεσης επιμέρους τόπων ιδιαίτερης ιστορικής και πολιτιστικής αναφοράς. Τα σημεία αυτά οριοθετούν ένα νοητό τρίγωνο που διαγράφεται ανάμεσα στον αρχαιολογικό χώρο του Σουνίου, τον Φαληρικό Όρμο, τη Σαλαμίνα, την Αίγινα και την αρχαία Επίδαυρο.  Τέλος, επιβάλλεται η ανάδειξη και διασύνδεση των διεθνούς εμβέλειας πολιτιστικών πόρων Μαραθώνα και Βραυρώνας.»[2]

Στην προκειμένη περίπτωση, η  όποια αναφορά στον αρχαιολογικό χώρο του πεδίου της μάχης των Πλαταιών, απουσιάζει, δίνοντας εύλογα την εντύπωση στο καλόπιστο αναγνώστη της συγκεκριμένης περικοπής, ότι ο εν λόγω χώρος είναι επιστημονικά και κυρίως πολιτιστικά, αν όχι ανύπαρκτου, ήσσονος σημασίας, ενδιαφέροντος.- Ας αναφερθεί στο σημείο αυτό, ότι και στο αναθεωρημένο πλέον Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής, που προωθείται ενώπιον του κοινοβουλίου προκειμένου να ψηφισθεί ως νόμος εντός του έτους 2013, ουδεμία αναφορά στον εν λόγω αρχαιολογικό χώρο, πράγμα που βεβαιώνει και την εμμονή της κεντρικής κυβέρνησης για την «εξαφάνισή» του.

β) Κατά την συζήτηση, που έλαβε χώρα ενώπιον του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας στις 28.02.2012, με θέμα «Προτάσεις επί του σχεδίου Π.Δ. Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας/Αττικής 2021, που προτείνει ο Ο.Ρ.Σ.Α.», απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στην αναγκαιότητα προστασίας του συγκεκριμένου αρχαιολογικού χώρου ως αναπόσπαστου στοιχείου του δημοτικού πολιτιστικού και ιστορικού τοπίου.- Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό, ότι, με την με αριθμό 60/2012 απόφασή του Δημοτικού Συμβουλίου[3] , βεβαιώνεται ότι τόσο η δημοτική συμπολίτευση, όσο και η αντιπολίτευση της μείζονος και τη ελάσσονος πτέρυγας, σιωπούν προκλητικά ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα.

γ) Στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας-Αττικής (στον οποίο ανήκουν οργανικά οι Ερυθρές ως συγκροτημένη Δημοτική Κοινότητα), το οποίο εγκρίθηκε με την, με αριθμό 218/2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ο ακριβοπληρωμένος συντάκτης του, όχι μόνο δεν αναφέρεται στον συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο, αλλά ουσιαστικά, εμμέσως πλην σαφώς, θεωρεί, κατά προκλητική προφανή παράβαση κάθε όρου επιστημονικής δεοντολογίας, ότι  στην κτηματική περιφέρεια των Ερυθρών δεν εντοπίζεται ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο γης με αρχαιολογικό ενδιαφέρον  !!!!!![4]

Έτσι λοιπόν. τόσο για την κεντρική κυβέρνηση, όσο και για τον Δήμο Μάνδρας Ειδυλλίας-Αττικής ο αρχαιολογικός χώρος της μάχης των Πλαταιών δεν πρέπει να υπάρχει και ως εκ τούτου αξίζει να εξαφανισθεί από τον πολιτιστικό χάρτη, όχι μόνο της ευρύτερης περιοχής της Αττικής, αλλά και ολόκληρης της ελληνικής επικράτειας.-

Και ενώ τόσο τα αρμόδια διοικητικά όσο και αυτοδιοικητικά όργανα επιδίδονται με τις προαναφερόμενες, λίαν πρόσφατες, προαναφερόμενες πράξεις ή μάλλον παραλείψεις τους να «εξαϋλώσουν» τον συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο, στην συνέχεια έρχονται και τα περιλάλητα δήθεν παραγωγικά ιδιωτικά επιχειρηματικά συμφέροντα να δώσουν την χαριστική βολή.- Είναι χαρακτηριστικό, και πλέον κοινά γνωστό, σε όλους πλέον τους συμπολίτες μας, ότι πλήθος περιοδευόντων πωλητών «επιχειρηματικών ευκαιριών», δηλαδή πλασιέ, περιφερομένων  από οικία σε οικία,  αφού προβάλλουν τα έωλα, ως προς την απόδοση οικονομικής ωφέλειας, προτερήματα των  φωτοβολταικών εγκαταστάσεων ηλεκτρικού ρεύματος, στην συνέχεια προσπαθούν να πείσουν τους ενδιαφερόμενους να παραχωρήσουν προς εκμετάλλευση τα αγροτεμάχιά τους.- Αγροτεμάχια που σε πολλές περιπτώσεις είναι ενταγμένα εντός των προαναφερόμενων ορίων του αρχαιολογικού χώρου της μάχης των Πλαταιών και τα οποία σε κάθε περίπτωση ανήκουν σε αυτά που χαρακτηρίζονται υψηλής παραγωγικότητας.- Στις εύλογες απορίες που διατυπώνουν οι κάτοικοι σχετικά με το αν αποδεχθούν την πρόταση της επιχειρηματικής εκμετάλλευσης των αγροτεμαχίων τους, πως θα ξεπερασθεί το ζήτημα του χαρακτηρισμού τους, αφενός ως ενταγμένων σε αρχαιολογικό χώρο και αφετέρου ως χαρακτηρισμένων ζωνών υψηλής παραγωγικότητας, οι πλασιέ, όντας πλήρως εκπαιδευμένοι από τα σεμινάρια που έχουν γι΄αυτούς διοργανώσει τα επιχειρηματικά συμφέροντα που εκπροσωπούν, απαντούν χωρίς περιστροφές : «Νόμοι υπάρχουν, αλλά υπάρχουν και παραθυράκια………οι νόμοι υπάρχουν για να καταργούνται ………..ζούμε σε μία εποχή που το κράτος μας βοηθάει την επιχειρηματικότητα για να συγκεντρώσει χρήματα προκειμένου να εξοφλήσει τους δανειστές του» και άλλα ηχηρά, πλην όμως πειστικά, παρόμοια.-

Κατά τον τρόπο αυτόν ο αρχαιολογικός χώρος του πεδίου της μάχης των Πλαταιών, τελεί σε κατάσταση απόλυτου κινδύνου εξαφάνισής του.- Επιλεκτικές παραλείψεις διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων σε συνδυασμό με επιχειρηματικά συμφέροντα που αναπτύσσονται ραγδαία χάρη στο γενικότερο αναρχοφιλελεύθερο οικονομικό κλίμα που διαμορφώνεται σε συνθήκες fast track ανεξέλεγκτων οικονομικών δράσεων της διεθνούς και ντόπιας κοινωνικής ολιγαρχίας και εκποίησης της εθνικής μας περιουσίας, αποτελούν τους πλέον φανατικούς εχθρούς του συγκεκριμένου αρχαιολογικού χώρου.- Και όχι μόνον αυτό.- Βεβαιώνουν, με τον καλύτερα δυνατό τρόπο, ότι μία παραλυμένη και πλήρως εξαρτημένη από κυρίαρχα οικονομικά συμφέροντα διοίκηση, έχει ταχθεί μαζί με τα συμφέροντα αυτά,  κατά της ιστορικής μας μνήμης και της πολιτιστικής μας συνέχειας.-

Κάτω από τις συνθήκες αυτές, επιβάλλεται, σε όλους μας, πέρα από στενόμυαλες τοπικιστικές αντιλήψεις και από μικροκομματικές σκοπιμότητες, να ορθώσουμε το ανάστημα μας, ως ανάχωμα στην επιχειρούμενη «εξαφάνιση» του αρχαιολογικού χώρου της μάχης των Πλαταιών.- Ας κινητοποιηθούμε, οργανώνοντας ενημερωτικές εκδηλώσεις και εκστρατείες, ασκώντας πίεση στις όποιες αρχές φέρουν το βάρος και την ευθύνη για την διατήρηση του χαρακτηρισμού του χώρου και προωθώντας δημιουργικές ενέργειες που θα συμβάλλουν στην επιβαλλόμενη προστασία και ανάδειξη του.- Η κινητοποίηση μας αυτή δεν θα αποτελεί μόνο φόρο τιμής προς τους προγόνους μας που πολέμησαν για την ελευθερία και την εθνική ανεξαρτησία προασπίζοντας πανανθρώπινες πολιτιστικές αξίες, αλλά θα αποτελέσει και παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές, τις οποίες οφείλουμε ιστορικά να προστατεύσουμε, από την πολιτιστική αλλοτρίωση, από την ισοπέδωση των αξιών προς χάρη ικανοποίησης επιχειρηματικών κερδών σε βάρος της κοινωνίας και  από τον εθνομηδενισμό.-

[1] Φ.Ε.Κ. τεύχος Β’ 1306/1999
[2] ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ-
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΘΗΝΑΣ
«ΑΘΗΝΑ – ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΘΗΝΑΣ / ΑΤΤΙΚΗΣ 2021» σελίδα 54

[3] Πρακτικό 3/2012 της από 28.02.2012 συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μάνδρας Ειδυλλίας, όπως αυτό έχει αναρτηθεί στο ΔΙΑΥΓΕΙΑ

[4] ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΝΔΡΑΣ ΕΙΔΥΛΛΙΑΣ-ΑΤΤΙΚΗΣ – 2011-2014, σελίδες 68 και 69

Ο Παναγιώτης Κουτσουλέλος είναι Δικηγόρος Αθηνών και κατοικεί στο Κρυεκούκι

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP

Download on the App Store

Μοίρασε το

του αρθρογράφου

ideas change society

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Αφήστε μια απάντηση

Σχόλια

Μπες στη συζήτηση

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου