Είναι ίσως από τις σπάνιες φορές που ένα βιβλίο συγκεντρώνει τέτοιου είδους σχόλιο. Ο λόγος για το νέο βιβλίο “Η απιστία των άστρων” του Δημοσθένη Δαββέτα που παρουσιάστηκε σε μια ιδιαίτερη βραδιά, την περασμένη Δευτέρα στον πολυχώρο Αίτιον.
Ο Ξενοφών Διον. Μουσᾶς, ἀστρονόμος, καθηγητής Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ήδη από τον Ἀπρίλη του 2016, έγραψε:
Ὁ ποιητής καί τά ἄστρα
Ἄν δέν στηρίξεις τό ἕνα σου πόδι ἔξω ἀπ’ τή Γῆ ποτέ σου δέν θά μπορέσεις νά σταθεῖς ἐπάνω της. Ὁδυσσέα Ἐλύτη, Μαρία Νεφέλη, Ἐκδ. Ἴκαρος, Ἀθήνα, 1978
Ὁ ποιητής καί τά ἄστρα, ἀσφαλῶς ἔχουν ἕνα πολύ στενό δεσμό, ἕναν αὐτόματο ἀταβιστικό δεσμό πού ἔχει βαθιές ρίζες στόν χρόνο, στόν Ὅμηρο καί πρίν αὐτόν, ὅταν ὁ προϊστορικός ἄνθρωπος, πιθανότατα μαζί μέ τήν ἐφεύρεση τοῦ λόγου, μᾶλλον μιμούμενος ἀρχικά τά ὡδικά πουλιά, τόν κιτρινομύτη κότσυφα, τόν χαριτωμένο καρδερίνο, δημιουργεῖ τήν ποίηση, γιά τέρψη τοῦ νοῦ καί ἐντυπωσιασμό ἐχθρῶν καί φίλων, ἀλλά καί ὡς ἐργαλεῖο τῆς μνήμης πού διατηρεῖ τήν γνώση.
Στήν ποιητική συλλογή ἡ Ἀπιστία τῶν Ἄστρων τοῦ Δημοσθένη Δαββέτα ἡ σχέση ποιητή καί ἄστρων εἶναι κυρίαρχη, ὄχι μόνο στόν τίτλο, ἀλλά καί στήν πλοκή τῶν 4000 λέξεων στίχων πού ἔχει γράψει, ἄλλοτε μέ ἕνα λεπτεπίλεπτο πενάκι καλλιγραφίας καί ἄλλοτε μέ μαχαίρι πού χαράζει ἁδρά πού καλύπτει ἕνα πολύχρωμο φάσμα αἰσθημάτων.
Ὁ Δαββέτας συνεχίζει τήν παράδοση τοῦ Ὁμήρου καί τῆς Σαπφοῦς, πού ἡ σχέση τῶν ποιητῶν μέ τά ἄστρα εἶναι σημαντική, γιατί, ὅπως λέει καί ὁ Πλάτων, ἀλλά φυσικά καί ὁ μαθητής του ὁ Ἀριστοτέλης, ἐνῶ γεννηθήκαμε ὅπως τά ἄλλα ἔμβια ὄντα, γινόμαστε βαθμιαία ἄνθρωποι, ἐπειδή βλέπουμε τόν οὐρανό μέ τά ἄστρα, τόν θαυμάζουμε καί στήν προσπάθειά μας νά τόν κατανοήσουμε, νά καταλάβουμε τί εἶναι αὐτά τά ὄμορφα φωτεινά σημαδάκια στό στερέωμα, γιατί κινοῦνται ἔτσι πού κινοῦνται, γινόμαστε ἄνθρωποι, φτιάχνουμε πολιτισμό καί ὑψηλή τεχνολογία.
Διαβᾶστε τί γράφει ἡ Σαπφώ: Ἔσπερε [Ἀφροδίτη] πάντα φέρων ὅσα φαίνολις ἐσκέδασ’ Αὔως [ἡ Ἡώς δηλαδή ἡ Αυγή], φέρεις ὄιν, φέρεις αἶγα, φέρεις ἄπυ μάτερι παῖδα. ἀστέρων πάντων ὁ κάλλιστος, Σαπφοῦς Ἐπιθαλάμια.
Καί συγκρίνετέ το μέ τοῦ Δαββέτα:
Τά μοναχικά δάκρυα
συγχορδίζονται μέ τούς ἦχους
τοῦ σύμπαντος
ἀλλάζουν
τή μουσική του.
Στήν ἐποχή τῆς ὑψηλῆς τεχνολογίας καί παρά τήν τάση καί τίς σύγχρονες πρακτικές τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς νά μᾶς πάει πίσω στό 18ο ἤ ἴσως καί τόν 10ο αἱώνα, ἤ ἴσως λόγω αὐτῆς τῆς τάσης, ἡ ποίηση εἶναι τελείως ἀπαραίτητη. Εἶναι ἀπαραίτητη, εἶναι βάλσαμο. Ἡ Ἀπιστία τῶν Ἄστρων ἀφηνιάζει τήν φαντασία, ἐπιβάλλει τά όνειρα, ἀπελευθερώνει. Πάντα ὡστόσο σέ ἕνα πολύ προσωπικό γιά κάθε μία καί καθένα ἀπό ἐμᾶς, σκηνικό. Πολύ ἀνθρώπινο.
Συμπτωματικά (;) ὁ Δαββέτας δένει τήν Ἀπιστία τῶν Ἄστρων μέ τήν ρεαλιστική ἀστροφυσική, μέσα στό ποιητικό πλαίσιο, διαισθητικά, καί ὁ ἀστρονόμος, ὅπως ἐγώ θά δεῖ τήν ἀστροφυσική χροιά καί πτυχή τῶν ποιημάτων πού τά κάνει ἰδιαίτερα.
Τη σκυτάλη παίρνει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος που υπογράφει κείμενο με τίτλο:
Ἡ ἀπόσταξη τῆς στιγμῆς ὡς αἱωνιότητα. Διαβάζουμε…
Ὁ Δημοσθένης Δαββέτας εἶναι ἕνας ἀναγεννησιακός διαννοούμενος εἰκαστικός, κριτικός τέχνης, ἀκαδημαϊκός δάσκαλος, ποιητής καί πολιτικός, μέ τήν ἔννοια πού ἡ πολιτική εἶναι ἡ ἔγνοια γιά συμμετοχή τοῦ πολίτη στά δρώμενα τοῦ καιροῦ του καί στίς εὐθύνες τῆς δημοκρατικῆς ἀλληλεγγύης.
Ὡς ποιητής κατόρθωσε νά ἀπεξαρτηθεῖ ἀπό τόν ἐγωισμό, τόν ὑποκειμενισμό, τήν κρυωτικότητα τῶν συγχρόνων ποιητικῶν ιδιωμάτων ἔχει ὀραμα καί ξεπερνάει τό ἀτομικό πάθος, τά προσωπικά βάσανα, οἱ προοπτικές ἤ οἱ ἀποτυχίες στο στίβο τῶν κοινωνικῶν ἀντιπαραθέσεων.
Ὁ Δαββέτας ἀτενίζει τή ζωή καί τίς ἀξίες της ἀπό τόν ὀρίζοντα τῆς αἱωνιότητας. Αἰσθάνεται πώς ὁ ἄνθρωπος ἔχει τήν εὐθύνη, ὅπως ὁ ἀρχαῖος Ἄτλαντας, νά σηκώνει στούς ὦμους του τόν πλανήτη καί γιά νά τόν ἐξάρει καί γιά νά τόν σώσει καί γιά νά τόν μνημιώσει.
Ὄντας ποιητής συμπαντικός ἀντιλαμβάνεται τήν τέχνη ὡς πυρῆνα τῆς δημιουργίας καί ὡς συνείδηση τῆς ἱστορίας.
Στό ἐπίκεντρο τῆς ποίησης τοῦ Δαββέτα βρίσκεται ὁ Ἔρως, ὅπως τόν συνέλαβε ὁ Σοφοκλῆς σ’ ἕνα χορικό τῆς «’Αντιγόνης» ὡς θεσμό καί οἷστρο τοῦ σύμπαντος, ὡς ἐσωτερικῆς δύναμης τῆς ὕπαρξης, ὡς αἱώνιας ἔλξης πού συνέχει τήν ἔφεση τοῦ χάους νά γίνει κόσμος. Ἀνάμεσα στήν ἔλξη καί τήν ἄπωση, τή γέννηση καί τό θάνατο, ὁ Δαββέτας κλιμακώνει τήν ἀνθρώπινη περιπέτεια σ’ ἕνα κρεσέντο παθών καί πόθων ὡς καταφάσκουν τήν ζωή ὡς ἀγώνισμα καί ἀγωνία καί τό θάνατο ὡς δίψα διάρκειας καί σωσίβιο μνήμη.
Ἡ φιλοσοφική διάσταση τῆς ποίησης τοῦ Δαββέτα, ὁ ἐλεγειακός της τόνος τήν καθιστᾶ μιά ἐρωμένη τῶν ἄστρων καί μιά θεραπαινίδα τῆς ἀνάγκης ἔτσι ὥστε ἀνάμεσα στήν αἱωνιότητα καί τήν φθορά ἀποθεώνεται ἡ ἀθανασία τῆς ἀποσταγμένης στιγμῆς.
Γνωμική, φιλοσοφική, ἀγωνιωδῶς ὑπαρξιακή ἡ ποίηση τοῦ Δημ. Δαββέτα εἶναι τίμια μέ τήν παράδοση καί τήν διαχρονική της ἱστορία καί εἰλικρινής ὡς πρός τίς προθέσεις του.
Και κλείνει ο ποιητής Γιώργος Χρονάς
Πῶς μπορεῖς νά βλέπεις τ’ ἄστρα, πού ἔπεσαν στή γῆ, καί σέ πληγώνουν, καί νά φιλοσοφεῖς; Πῶς μπορεῖς κάθε σκέψη σου νά τελειώνει μέ ἕνα ἐρωτηματικό; Δεῖγμα κομψότητας ἤ ἡ ἀλήθεια πού πρέπει, ἐμεῖς νά βροῦμε; Ὁ Δημοσθένης Δαββέτας βαδίζει καί μιλάει μέ τόν οὐρανό. Ὁ ἔρωτας, ἤ ὁ πόνος τόν κάνουν νά γράφει ποιήματα; Ὅλοι οἱ δρόμοι μας φωτίζονται κάτω ἀπό τή ματιά του. Ἡ λογική του μᾶς παρασύρει. Τά συναισθήματά του μᾶς δίνουν δύναμη γιατί ἔχει γνώση καί προοπτική. Ὅλοι οἱ δρόμοι μᾶς περιμένουν. Ἄς τούς βαδίσουμε. Γλυκιά περιπέτεια ἡ ζωή. Καί ὁ ἔρωτας. Ἡ ὡραιότητα, ἡ γνώση πού ζήσαμε. Καί, ἴσως, ξαναζήσουμε.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
