Τι διακυβεύεται, τελικά, από την εφαρμογή του για τη χώρα, την οικονομία της και τη θέση της στο σύγχρονο κόσμο; (Αναπληρωτής Καθηγητής Δικαίου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) κεντρικό εργαλείο αντιμετώπισης της κρίσης μας από τη διεθνή κοινότητα, δεν μπορεί να προσεγγισθεί αντικειμενικά, εάν δεν φωτισθεί επαρκώς η διεθνής διάστασή του. Στο βιβλίο αυτό ο Το βιβλίο του Παναγιώτη Γκλαβίνη κυκλοφορεί από τις «ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΚΚΟΥΛΑ» και λόγω της επικαιρότητας και του ενδιαφέροντος του θέματος παραθέτουμε τον πρόλογο . Πρόλογος του συγγραφέα Για 35 ολόκληρα χρόνια, η χώρα μας βίωσε μια περίοδο δημοκρατίας, ασφάλειας, ανάπτυξης, ευημερίας για τους περισσότερους και προοπτικής για όλους, όπως δεν είχε γνωρίσει ποτέ άλλοτε στη σύγχρονη ιστορία της. Μια ολόκληρη γενιά! Τελευταία, η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα, η ακρίβεια είχαν μπει για τα καλά στη ζωή μας, όμως τίποτα δεν προμήνυε την καταιγίδα που ερχόταν. Ακόμη και τη μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική κρίση που γνώρισε ο κόσμος μεταπολεμικά, μόλις που την καταλάβαμε στη χώρα μας.
Και ξαφνικά, από τον Δεκέμβρη του 2009 και μετά, ήρθαν τα πάνω-κάτω. Ένας από τους πιο νοικοκυρεμένους και προκομμένους λαούς του κόσμου ανακάλυπτε πως ζούσε στο πιο ανοικοκύρευτο κράτος του πλανήτη. Κάτι που δεν μπορεί να μην υποψιαζόταν, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορούσε να φανταστεί το βάθος του προβλήματος που γέννησε το μεταπολιτευτικό κράτος: ένα γιγαντιαίο χρέος, που του επέτρεπε να στηρίζει το υψηλό γενικό βιοτικό του επίπεδο, χωρίς όμως να το αντιλαμβάνεται. Κολυμπούσε αμέριμνος σε μια δεξαμενή που γέμιζε ολοένα και περισσότερο με τα χρόνια, αλλά κανείς δεν του είπε ποτέ ότι είχε οροφή. Τώρα πια την άγγιζε, τα περιθώρια στένευαν και οι απόπειρες διάσωσης έπεφταν η μία μετά την άλλη στο κενό. Καταστροφή!
Μια καταστροφή, που – τηρουμένων των αναλογιών – έπρεπε νάναι χειρότερη από αυτή που γνώρισαν άλλα έθνη πρόσφατα, τα οποία για κακή τους τύχη ανήκαν σε άλλη κατηγορία από τη δική μας. Μια τέτοια καταστροφή, δεν ήρθε· για τους περισσότερους τουλάχιστον και κυρίως για τη χώρα. Διότι, η ιστορία διδάσκει πως, ακόμη και σε καιρούς απόλυτης κατάρρευσης ενός κράτους, δεν είναι οι ευκατάστατοι που την πληρώνουν, αλλά οι πιο αδύναμοι. Αυτοί έχουν ανάγκη από ένα ισχυρό κράτος να τους στηρίξει. Κι αυτό το κράτος, έπρεπε γι’ αυτούς κυρίως να σταθεί όρθιο.
Γιατί, άραγε, δεν ήρθε η καταστροφή; Κάποιος από μηχανής θεός την αποσόβησε; Ή μήπως αυτός που έβαλε κάποτε την υπογραφή του και εξακολουθεί να μην την παίρνει πίσω; Ίσως και οι δύο, αν κρίνουμε από το εύρος των προβλημάτων που συσσώρευσε η κακοδιαχείριση δεκαετιών του κράτους και από τη δόση του φαρμάκου, που σαν αυτή δεν χρησιμοποιήθηκε όμοιά της στη σύγχρονη ιστορία. Η Ελλάδα σώθηκε προς στιγμήν, χάρη στη γενναία στήριξη που εξασφάλισε από τους ευρωπαίους εταίρους της και τη διεθνή κοινότητα. Το ξέρει, άραγε;
Εξαρτάται για ποια Ελλάδα μιλάμε. Το ένα κομμάτι της στο ένα άκρο, είναι καταπονημένο και αδιαφορεί αν θα πληρώνει φως, νερό, τηλέφωνο σε ευρώ ή δραχμές, επομένως γιατί να ανησυχεί, αφού δεν έχει τίποτε να χάσει. Το άλλο κομμάτι στο άλλο άκρο, είναι ευκατάστατο και μαθημένο να αδιαφορεί για την τύχη της χώρας, αρκεί το ίδιο να μη διακινδυνεύσει τα κεκτημένα του. Μένει ένα κομμάτι στη μέση, το πιο δυναμικό, ανήσυχο κι ελπιδοφόρο. Κι αυτό είναι που πρέπει να καταλάβει γιατί έγιναν όλα αυτά, τι θα είχε συμβεί εάν δεν γίνονταν όλα αυτά και τι μέλλει γενέσθαι στη χώρα, που καλείται τώρα, μέσα σε ασφυκτικά χρονικά περιθώρια, να φέρει σε πέρας ένα δύσκολο οικονομικό πρόγραμμα για να βγει αλώβητη από την κρίση. Αλώβητη είναι ίσως υπερβολή να λέγεται, διότι τίποτε πια στην Ελλάδα δεν θα είναι το ίδιο με ό,τι έζησε από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα.
Τότε, όμως, είχαμε στόχους και προοπτική· και την ελπίδα ν’ ανέβουμε κατηγορία, όπως και το πετύχαμε. Εμείς, η μικρή Ελλάδα, μπήκαμε στην οικογένεια των λίγων αναπτυγμένων κρατών της γης. Σήμερα, ζούμε την παρακμή μας. Παλεύουμε να μην υποβιβασθούμε, και είναι εντελώς διαφορετική μάχη αυτή. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε υπέρβαση να βγούμε από την κρίση, που είναι πριν απ’ όλα κρίση σκέψης· του τρόπου, δηλαδή, που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Συχνά, όταν αυτά μεταβάλλονται αιφνιδίως, η σκέψη μας αρνείται να προσαρμοσθεί. Η ανάλυσή μας γίνεται με τον παραδοσιακό (συντηρητικό) τρόπο με τον οποίο αναλύουμε συνήθως τα πράγματα και οι θέσεις μας βασίζονται μοιραία σε λάθος παραδοχές. Τώρα, χρειάζεται να θέσουμε νέους στόχους και να αναζητήσουμε νέες προσδοκίες, που δεν αποκτώνται χωρίς αυτογνωσία, αλλά και γνώση της πραγματικότητας που βιώνουμε. Η οικονομική ζωή έχει γίνει πολύπλοκη, η κρίση είναι η ίδια ένα πολύπλοκο φαινόμενο και προσφέρεται για άλλοθι, αφορισμούς και εύπεπτα επιχειρήματα, πλην όμως αποπροσανατολιστικά, που εντείνουν τη συλλογική παρακμιακή πορεία μας.
Η μελέτη που ακολουθεί επιχειρεί να δει τα πράγματα από έξω προς τα μέσα, να φωτίσει μιαν άλλη διάσταση των όσων βιώσαμε, με την ελπίδα να συμβάλλει με την οπτική της σε καλύτερη και πληρέστερη κατανόηση της πραγματικότητας που ζούμε. Χωρίζεται σε δύο μέρη:
Στο πρώτο μέρος, περιγράφεται η κατάσταση της χώρας, που οδήγησε στην ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Στο μέρος αυτό εξετάζονται πώς και γιατί αποκοπήκαμε από τις αγορές, με ποιο τρόπο ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός στήριξης, πώς διαμορφώθηκε το χρηματοδοτικό πακέτο στήριξης, πώς διαχειρίστηκαν την ελληνική κρίση οι ευρωπαίοι εταίροι μας και η διεθνής κοινότητα, ποιοι κίνδυνοι αποσοβήθηκαν χάρη στη διασφάλιση της εξωτερικής οικονομικής στήριξης και πώς αξιολογείται από νομική άποψη η κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα.
Στο δεύτερο μέρος, εξετάζεται το ίδιο το Μνημόνιο. Πώς και γιατί διαμορφώθηκε με τον τρόπο που διαμορφώθηκε, ποιες είναι οι νομικές συνέπειες του τρόπου διαμόρφωσής του, ποιος ο σκοπός και οι στόχοι του, ποια η νομική φύση του και το ειδικό καθεστώς του, ποια η δεσμευτικότητά του για την ελληνική έννομη τάξη και πώς μεταφέρθηκε σε αυτήν, εάν έπρεπε να κυρωθεί και με ποιά διαδικασία, εάν περιορίζει την εθνική μας κυριαρχία ή όχι, κατά πόσον είναι συμβατές οι ρυθμίσεις του με το Σύνταγμα, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.Στον επίλογο της μελέτης, παρουσιάζονται οι τελευταίες εξελίξεις σε σχέση με την αντιμετώπιση των ελληνικών ομολόγων από τις αγορές, που προσδιορίζουν με τρόπο τελεσίδικο τι διακυβεύεται από την εφαρμογή του Μνημονίου και οριοθετούν με τρόπο ξεκάθαρο τι πρέπει να επιτύχει η χώρα μας το επόμενο διάστημα για να αντιμετωπίσει την κρίση της.Η μελέτη συνοδεύεται, τέλος, από τα βασικά κείμενα θεσμοθέτησης, ενεργοποίησης και υλοποίησης του ευρωπαϊκού και διεθνούς μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας. Περιεχόμενα της έκδοσης Ι. Η κατάσταση της χώρας που οδήγησε στην ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας Η αγορά κρατικών ομολόγων Υψηλές δανειακές ανάγκες Υψηλό κόστος δανεισμού Αποκοπή από τις αγορές ομολόγων Ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης Το χρηματοδοτικό πακέτο στήριξης της Ελλάδας Η ελληνική κρίση χρέους Αποφυγή και αντιμετώπιση σοβαρότατων κινδύνων Κατάσταση ανάγκης Συμπέρασμα ΙΙ. Το Μνημόνιο Α) Η συνδιαμόρφωση του Μνημονίου Β) Ο σκοπός και οι στόχοι του Μνημονίου Γ) Η φύση και το ειδικό καθεστώς του Μνημονίου Κοινό εργαλείο – κοινό θεμέλιο Εμπλεκόμενα μέρη Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης Ο Διεθνής Μηχανισμός Στήριξης Κοινή βάση αναφοράς Ενότητα ειδικού καθεστώτος Μνημονίου Stand-By Arrangement Η συμφωνία για τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης Η Δανειακή Σύμβαση Η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος στην Ε.Ε. Λόγος ύπαρξης και νόμιμη αιτία Δ) Η μεταφορά του Μνημονίου στην ελληνική έννομη τάξη και η συμβατότητά του με το Σύνταγμα, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και την ΕΣΔΑ α) Διεθνής υποχρέωση της χώρας β) Ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας γ) Η συνταγματικότητα των μέτρων του Μνημονίου δ) Μνημόνιο, κύρωση και εθνική κυριαρχία 1ο Είχαν οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Δημοκρατίας το jus tractati για να συνάψουν τις επίμαχες διεθνείς συμφωνίες; 2ο Ποια συμφωνία από αυτές που σύναψε η Ελλάδα χρειαζόταν κύρωση για να τεθεί σε ισχύ στη διεθνή έννομη τάξη; 3ο Χρειάζεται να κυρωθεί η Δανειακή Σύμβαση από το Κοινοβούλιο; 4ο Απέκτησαν με τον ενδεδειγμένο από το ελληνικό δίκαιο τρόπο δεσμευτική ισχύ στην εσωτερική έννομη τάξη τα μέτρα του Μνημονίου που συνομολόγησε η Ελληνική Δημοκρατία στη διεθνή έννομη τάξη; 5ο Κατόπιν των ανωτέρω, τίθεται το ερώτημα τι γίνεται με τη διάταξη του άρθρου 1§4 του Ν. 3845/2010, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 9 του Ν. 3847/2010; ε) Μνημόνιο και ΕΣΔΑ Επίλογος Παράρτημα (Παρατίθενται αυτούσια τα σημαντικότερα διαθέσιμα δημόσια κείμενα της κρίσιμης περιόδου, τα οποία τεκμηριώνουν την ανάλυση που προηγήθηκε και βοηθούν τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα τα πράγματα, όπως εξελίχθηκαν στους δύο πρωταγωνιστές οργανισμούς του ευρωπαϊκού και διεθνούς μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας: στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ.)
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
