Αν χρησιμοποιήσει κανείς την ορολογία του τ. Προέδρου του ΣτΕ Νίκου Σακελλαρίου, κατά τη δήλωση παραίτησης του, το “οικονομικό”, ως στόχος, είναι το λογικώς πρότερο. Και το (κατάλληλο) “θεσμικό”, ως μέσο, το λογικώς ύστερο.
Η δήλωση παραιτήσεως του Προέδρου του ΣτΕ κ. Νίκου Σακελλαρίου αξίζει ενός σύντομου σχολιασμού. Η εν λόγω δήλωση αναφέρει, μεταξύ άλλων:
“Τη στιγμή όμως αυτή η σκέψις μου στρέφεται στους απλούς πολίτες, που είναι τα θύματα των μνημονίων και της κλιμακούμενης επικυριαρχίας του οικονομικού παράγοντος επί του θεσμικού (…), που επηρέασε καίρια το σύνολο σχεδόν της κρατικής δράσεως και σηματοδότησε τη συνακόλουθη υποχώρηση του Κράτους Δικαίου και του Κοινωνικού Κράτους”.
Οι σκέψεις αυτές είναι χαρακτηριστικές της σύγχυσης που υπάρχει εντός των κεφαλών πλείστων όσων ανθρώπων και δη ανώτατων κρατικών λειτουργών.
Κατ’ αρχάς,”οι απλοί πολίτες” (ορθότερον, οι πάντες, με ελάχιστες εξαιρέσεις) υπήρξαν θύματα όχι των μνημονίων. Υπήρξαν θύματα της προηγηθείσας επί δεκαετίες άφρονος δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτή οφειλόταν στην προσπάθεια ανάπτυξης πελατειακών σχέσεων, συχνά υπό τον μανδύα του λεγόμενου “κοινωνικού κράτους”. Η πολιτική αυτή οδήγησε αναπόδραστα σε κρίση χρέους και, ακολούθως, σε κρίση δανεισμού. Εάν δεν υπήρχε η χρηματοδοτική στήριξη των δύο πρώτων μνημονίων, οι συνέπειες για τους πολίτες θα ήταν ασυγκρίτως οδυνηρότερες.
Το θεσμικό και το οικονομικό
Συχνά επιχειρείται η αντιδιαστολή μεταξύ οικονομίας και θεσμών. Επί του θέματος, λεκτέα τα εξής:
Σε κάθε άνθρωπο είναι έμφυτη η τάση βελτίωσης των συνθηκών της ζωής του. Με οικονομικούς όρους, αυτό σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος προσπαθεί να κατανείμει τους διαθέσιμους πόρους, που πάντοτε σπανίζουν. Γιατί με αυτούς πρέπει να καλυφθούν ανάγκες διαρκώς πολλαπλασιαστές, μεταξύ διαφόρων χρήσεων που ανταγωνίζονται η μία την άλλη. Η οικονομική δραστηριότητα των ανθρώπων επιτελείται μέσα στις λεγόμενες “αγορές”. Τι είναι όμως μία αγορά; Δεν είναι παρά ένας άλλος όρος ισοδύναμος προς την ίδια την κοινωνία. Η αγορά είναι σύνολο εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων που δραστηριοποιούνται ως παραγωγοί. Και, ταυτόχρονα, ως καταναλωτές αγαθών και υπηρεσιών, που καλύπτουν όλη την κλίμακα των ανθρώπινων αναγκών.
Η αγορά είμαστε όλοι εμείς, οι οικογένειές μας, οι φίλοι μας, οι συμπολίτες μας, οι επιχειρήσεις. Και, βεβαίως, μέγας αριθμός ατόμων αγνώστων σε εμάς.
Οι θεσμοί είναι κανόνες. Αυτοί που ρυθμίζουν την ανθρώπινη συμβίωση και τις δραστηριότητες σε μία κοινωνία. Αποτελούν αναγκαίο και πολύτιμο μέσο για την υλοποίηση των στόχων που κάθε άνθρωπος θέτει για τον εαυτό του και προσπαθεί να πραγματώσει αναπτύσσοντας οικονομική δραστηριότητα. Όσο πιο κατάλληλοι είναι οι θεσμοί. Όσο περισσότερο συμβάλλουν στην σταθερότητα και προβλεψιμότητα. Τόσο, ενισχύουν την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία. Περιορίζουν την γραφειοκρατία και την διαφθορά. Προστατεύουν τα περιουσιακά δικαιώματα. Διασφαλίζουν την ταχεία και αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης κ.ο.κ. Περαιτέρω, τόσο μεγαλύτερο είναι το παραγόμενο οικονομικό αποτέλεσμα και καθίσταται ευχερέστερο, μέσω μίας ήπιας αναδιανομής, να ικανοποιηθούν οι βασικές ανάγκες των ανθρώπων εκείνων που, για διάφορους λόγους, αδυνατούν να το πράξουν οι ίδιοι για το εαυτό τους.
Χρησιμοποιώντας την ορολογία Σακελλαρίου, το “οικονομικό”, ως στόχος, είναι το λογικώς πρότερο. Και το (κατάλληλο) “θεσμικό”, ως μέσο, το λογικώς ύστερο.
Διαβάστε το προηγούμενο άρθρο του Κώστα Χριστίδη στο new deal
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
