Η Κέλλυ Κοντογεώργη ξεκαθαρίζει την διαφορά ανάμεσα στην πρόταση δυσπιστίας και πρόταση μομφής σε επίπεδο κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Αφορμή η πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, στο πρόσωπο του Υπ. Οικονομικών Χρήστου Σταικούρα.
Πρόταση δυσπιστίας (άρθρα 84 του Σ και 142 του ΚτΒ)
Η Bουλή μπορεί με απόφασή της να απoσύρει την εμπιστοσύνη της από την Κυβέρνηση ή από μέλος της ύστερα από πρόταση δυσπιστίας.
H πρόταση δυσπιστίας (άρθρα 84 του Σ και 142 του ΚτΒ) πρέπει να υπογράφεται από τo ένα έκτο (1/6) τουλάχιστον των Βουλευτών. Kαι να περιλαμβάνει σαφώς τα θέματα για τα οποία θα διεξαχθεί η συζήτηση. H πρόταση δυσπιστίας υποβάλλεται στον Πρόεδρο σε δημόσια συνεδρίαση της Βουλής.
Η πρόταση μομφής κατά του Χρήστου Σταϊκούρα, που κατέθεσε η αξιωματική αντιπολίτευση, είναι η τέταρτη κατά σειρά πρόταση μομφής που υποβάλλεται κατά υπουργού στα μεταπολιτευτικά κοινοβουλευτικά χρονικά.
Η πρώτη πρόταση δυσπιστίας συζητήθηκε το 1999
Η πρώτη πρόταση δυσπιστίας κατά υπουργού κατατέθηκε και συζητήθηκε το 1999. Η κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ κατά του υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, Γεράσιμου Αρσένη, με αφορμή το νομοσχέδιο που είχε καταθέσει για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Μια πρόταση που είχε απορριφθεί από 163 βουλευτές ενώ υπέρ της πρότασης είχαν ψηφίσει 127 βουλευτές.
Η δεύτερη πρόταση μομφής σε υπουργό κατατέθηκε και συζητήθηκε το 2001 από τη ΝΔ κατά του υπουργού Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ, Γιάννου Παπαντωνίου. Αφορμή υπήρξε η κατάρρευση του Χρηματιστηρίου Αξιών της Αθήνας. Η πρόταση δυσπιστίας καταψηφίσθηκε από 154 βουλευτές έναντι 125 που την είχαν υπερψηφίσει.
Η τρίτη πρόταση δυσπιστίας κατά υπουργού κατατέθηκε το 2005 από το ΠΑΣΟΚ κατά του τότε υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης της ΝΔ, Γιώργου Αλογοσκούφη. Ώστοσο η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή αμέσως την μετέτρεψε σε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση και έτσι η συζήτηση γενικεύτηκε.
Πρόταση μομφής κατά του Προέδρου της Βουλής ή μέλους του Προεδρείου (άρθρο 150 του ΚτΒ)
H Βουλή μπορεί, ύστερα από γραπτή πρόταση πενήντα τουλάχιστον Βουλευτών, να εκφράσει μομφή κατά του Προέδρου της ή άλλου μέλους του Προεδρείου (άρθρο 150 του ΚτΒ). H αποδοχή συνεπάγεται τη λήξη της θητείας τoυ καθ’ oυ η πρόταση.
H συζήτηση της πρότασης μoμφής oλoκληρώνεται σε μία συνεδρίαση. Πρόταση μoμφής κατά τoυ Πρoέδρoυ της Boυλής δεν μπoρεί να υπoβληθεί πριν περάσoυν έξι μήνες από την απόρριψη όμoιας πρότασης. Εκτός αν υπoγράφεται από την απόλυτη πλειoψηφία τoυ συνoλικoύ αριθμoύ των Boυλευτών.
Προτάσεις μορφής με μακρά ιστορία…
Η πρώτη πρόταση μομφής κατατέθηκε το 1987 από τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κωνσταντίνο Μητσοτάκη κατά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου αποφάσισε να την μετατρέψει σε ψήφο εμπιστοσύνης.
Ήταν μια εποχή που οι προτάσεις μομφής είχαν άλλη λογική και φυσικά άλλη δυναμική. Η δεύτερη πρόταση μομφής κατατέθηκε το 1988 από την κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ κατά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για την εξωτερική πολιτική.
Το 1989 κατατέθηκε πάλι από τη ΝΔ πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, αυτή την φορά σχετικά με το σκάνδαλο Κοσκωτά.
Το 1993, ο Ανδρέας Παπανδρέου ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κατέθεσε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Αφορμή η διένεξη για το όνομα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Το 1996, η ΝΔ κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Επιχείρημα η αδυναμία διακυβέρνησης της χώρας λόγω της ασθένειας του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου.
Πρόταση δυσπιστίας στην εποχή των μνημονίων και της εποπτείας
Όταν εισήλθαμε στην εποχή των αγανακτισμένων, των μνημονίων και της εποπτείας, οι πρόταση δυσπιστίας αποτέλεσε στρατηγικό “όπλο” στα χέρια της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το 2007, κατατέθηκε πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης της ΝΔ από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γιώργο Παπανδρέου. Αφορμή το άρθρο 16 του Συντάγματος για τα μη κρατικά πανεπιστήμια.
Το 2008 συζητήθηκε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης της ΝΔ, που κατέθεσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γιώργος Παπανδρέου για το ασφαλιστικό νομοσχέδιο.
Το 2013, ο αρχηγός της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, κατέθεσε πρόταση πρόταση δυσπιστίας εναντίον της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ για το κλείσιμο της ΕΡΤ.
Το 2014, το κόμμα της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά του τότε Προέδρου της Βουλής, Ευάγγελου Μεϊμαράκη. Καθώς είχε κρίνει ως μη παραδεκτή την πρόταση μομφής που είχε καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ εναντίον του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα. Ήταν η πρώτη και μόνη στα μεταπολιτευτικά χρονικά πρόταση μομφής σε Πρόεδρο της Βουλής.
Η τελευταία συζήτηση πρότασης μομφής που συζητήθηκε ήταν το 2018, όταν η ΝΔ κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για την Συμφωνία των Πρεσπών.