Αν υπάρχει ένας “αόρατος νους” που δρα στο υποσυνείδητο των πολιτών μπολιάζοντας το με την ενοχή της “υπερκατανάλωσης”, η επίδραση του στο υποσυνείδητο των Ελλήνων υπήρξε καταλυτική. “Τα έφαγες και εσύ” υπενθυμίζει η “εσωτερική φωνή”, παραφράζοντας την κατά Πάγκαλο ατάκα της περιόδου: “Όλοι μαζί τα φάγαμε”.
Στο άκουσμά της ο πολίτης σιωπά ενοχικά. Και υπομένει το μαρτύριο της στέρησης. “Αφού έφταιξα θα πληρώσω”… Το φταίξιμο του, όμως βρίσκεται αλλού. Δεν είναι στην επιθυμία απόκτησης μόνιμης και εξοχικής κατοικίας, καινούργιου αυτοκινήτου, παραπανίσιων ρούχων, κοκ. Είναι στον τρόπο που επέλεξε να τα αποκτήσει. Που παρασύρθηκε από την φρενίτιδα της τεχνητής (όπως αποδείχθηκε) ευμάρειας. Που είδε μόνο το τυρί και όχι τη φάκα. Που παραδόθηκε στην ψευδαίσθηση μιας προσωπικής του ευημερίας, η οποία αποδείχθηκε κάλπικη καθότι δανεική.
Τώρα, οι οικονομολόγοι εξηγούν πως την ώρα που όλες οι αξίες (ακίνητα, μετοχές, κοκ) τα αγαθά (ρύζι, στάρι, καλαμπόκι, κοκ) και οι πρώτες ύλες (πετρέλαιο, αέριο) έπαιρναν την άγουσα, οι αμοιβές των εργαζομένων αυξάνονταν δυσανάλογα – αν δεν παρέμεναν στάσιμοι. Με απλά λόγια, οι εργαζόμενοι έχαναν την αγοραστική τους δύναμη, χωρίς να το καταλαβαίνουν. Και δεν το καταλάβαιναν διότι το αγοραστικό τους έλλειμμα υποκαθιστούσαν τα δανεικά και το “φθηνό χρήμα” που μοιραζόταν αφειδώς – αλλά προφανώς με τα αζημίωτο…
Ήταν η στιγμή που άρχισαν να χάνονται περιουσίες. Ήταν η στιγμή που η εξυπηρέτηση των δανεικών για σπίτια και κατανάλωση δεν ήταν πλέον εφικτή. Οι μισθοί, η αξία της εργασίας, είχαν υποτιμηθεί. Τα νοικοκυριά δεν έβγαιναν. Ήταν η στιγμή που το χρηματοπιστωτικό οικοδόμημα κλονίστηκε. Που η χρηματοπιστωτική κρίση άρχισε να μεταβάλλεται σε δημοσιονομική.
Και στη πρώτη και στη δεύτερη περίπτωση θύματα είναι οι εργαζόμενοι, οι μικροί και μεσαίοι επιχειρηματίες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Πνιγμένοι στα χρέη, πουλάνε ή ακριβέστερα ξεπουλάνε ό,τι έχουν και δεν έχουν για να σωθούν. Πληρώνουν ακριβά το τίμημα μιας ζωής που έζησαν, χωρίς να είναι δική τους. Συνειδητοποιούν ότι εξαπατήθηκαν όπως οι έποικοι της νέας Αμερικής εξαπάτησαν τους Ινδιάνους για να υφαρπάξουν τη γη τους. Τότε το “τυρί” ήταν τα καθρεπτάκια και τα μπιχλιμπίδια, σήμερα, οι Mercedes και οι BMW, ένα “πρότυπο ζωής” από άλλους για άλλους…
Μετά λοιπόν το “όλοι μαζί τα φάγαμε” καλό θα ήταν να δούμε πως “όλοι μαζί θα επανακτήσουμε” όσα σήμερα κινδυνεύουμε να χάσουμε οριστικά. Και σε προσωπικό και σε συλλογικό επίπεδο.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
