Πήρα και αναδημοσιεύω μιαν επιστολή από παλαιό αριστερό φίλο μου.
Το γιατί, θα το αντιληφθείτε αμέσως…
Αγαπητέ Θανάση,
Ξέρουμε ο ένας τον άλλο από πολύ παλιά, είναι λοιπόν, περιττές οι «συστάσεις», μεταξύ μας…
Θύμισε όμως, στους φίλους σου – και να θυμάσαι πάντα στα γραπτά σου – ότι ο λεγόμενος «μεσαίος χώρος» είμαι… εγώ! Και άνθρωποι σαν και μένα…
Όπως ξέρεις εντάχθηκα στην Αριστερά επί χούντας. Γιατί μόνο από τις γραμμές της Αριστεράς μπορούσε να κάνω αντίσταση κατά της δικτατορίας.
Τόσο απλό…
Τότε μελέτησα το Μαρξισμό.
Όπως όλοι οι συνομήλικοί μου, άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο…
Ήμουν απ’ αυτούς που εντρύφησαν «περισσότερο». Και σε βάθος.
Η πρώτη εντύπωση ήταν, τότε, πως είχαμε βρει το «κλειδί» που ανοίγει όλες τις πόρτες. Την «απάντηση» για όλα – πριν υπάρξουν καν οι σχετικές ερωτήσεις…
Να θυμίσω πως εκεί, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70, όλα έδειχναν να πηγαίνουν καλά για τον «Σοσιαλιστικό στρατόπεδο», ενώ την ίδια εποχή ο «καπιταλιστικός κόσμος» έδειχνε να βυθίζεται σε κρίση.
Αργότερα, όμως, τα πράγματα άλλαξαν!
Δέκα-δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η διεθνής εικόνα είχε πλήρως αντιστραφεί.
ΜΑΡΞΙΣΜΟΣ: ΜΙΑ ΑΕΡΟΣΤΕΓΗΣ ΦΕΝΑΚΗ
Στο μεταξύ, πολλοί από μας, τους παλαιούς βετεράνους του «αντιδικτατορικού αγώνα» είχαμε βρεθεί στο εξωτερικό για σπουδές και για καριέρα, είχαμε διαβάσει πολλά άλλα πράγματα πέρα από τα μαρξιστικά εγχειρίδια και είχαμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε πως ο Μαρξισμός ήταν μια αεροστεγής φενάκη:
Όσο παρέμενες «μέσα» σου φαίνονταν όλα «τέλεια», αλλά και… «τελειωμένα»!
Σαν να είχαν ανακαλυφθεί τα πάντα, είχαν γραφτεί τα πάντα, το μόνο που έμενε ήταν η πρακτική επαλήθευση. Εκεί όμως τα πράγματα είχαν αρχίσει να πηγαίνουν ανάποδα. Είχαμε πια πλήρη διάψευση προσδοκιών…
Όταν όμως, έβγαινες από το «τέλειο» και «τελειωμένο» θεωρητικό σχήμα, τότε έβλεπες τις «τρύπες» και τα «κενά» του.
Και στο μεταξύ, είχαμε μιαν ακόμα συγκλονιστική εμπειρία: ότι παντού όπου κυβέρνησε η Αριστερά, τα πράγματα πήγαν πολύ άσχημα. Και τα καθεστώτα της είτε κατέρρευσαν με πάταγο, όπως έγινε παντού, είτε άρχισαν να μετεξελίσσονται με όλο και απροκάλυπτο τρόπο σε ακραιφνώς καπιταλιστικά – όπως έγινε ειδικά στην Κίνα.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, λοιπόν, εγκατέλειψα οριστικά την Αριστερά. Όπως και όλοι οι συνομήλικοί μου.
Δεν ήταν εύκολο, όμως. Αντιθέτως, ήταν δύσκολο και οδυνηρό:
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
Ψυχολογικά και κοινωνικά.
- Ψυχολογικά, γιατί στο χώρο της Αριστεράς μεγαλώσαμε.
Εκεί μεγάλωσαν μαζί μας και όλοι οι παιδικοί φίλοι μας. Το να την εγκαταλείψουμε σήμαινε ότι αφήναμε πίσω οριστικά τα νεανικά μας χρόνια και τις αναμνήσεις μας…
Για όσους από μας πήγαν στο ΠΑΣΟΚ αυτό ήταν πιο βολικό. Είχαν πάψει ασφαλώς, να είναι «αριστεροί», χαμογέλαγαν με συγκατάβαση όταν θυμούνταν τις ανοησίες που έλεγαν νεώτεροι, αλλά το ΠΑΣΟΚ τους έδινε ένα «φερετζέ», ένα «άλλοθι» για να μη νιώθουν «εξωμότες»!
Όμως το ΠΑΣΟΚ μετεξελίχθηκε γρήγορα στο κατ’ εξοχήν «κατεστημένο». Πουλούσε «προοδευτικότητα» και «αριστερά αλά κάρτ», για να καθησυχάζει τις συνειδήσεις των αφελών. Όμως στην πραγματικότητα εμπέδωνε τον κρατισμό, το συντεχνιασμό, τον λαϊκισμό, και την υστέρηση της χώρας.
Πολλοί από μας ήμασταν πια πολύ «ριζοσπάστες» (ως παλαιοί αριστεροί – μας είχε αφήσει και κάτι καλό η θητεία μας στην Αριστερά) για να συνθηκολογήσουμε με ένα τέτοιο «κατεστημένο»…
- Από την άλλη πλευρά, είχαμε και κοινωνικό πρόβλημα.
Διότι οι κανόνες του παιγνιδιού είχαν πλέον αντιστραφεί:
Μέχρι τη μεταπολίτευση του 1974, το να είσαι «αριστερός» σήμαινε ότι έμπαινες στο «περιθώριο» – τουλάχιστον στο περιθώριο της μεταπολεμικής ελίτ.
Όμως, μετά το 1974 – και κυρίως μετά το 1981 – συνέβη το ακριβώς αντίθετο: το να δηλώνεις «αριστερός» μετατράπηκε σε «διαβατήριο» για να σταδιοδρομήσεις και να ανέλθεις γρήγορα (και άκοπα) τα σκαλοπάτια της ελίτ.
Όσοι από μας, λοιπόν, προερχόμασταν από το χώρο της Αριστεράς (και δη της πιο… ψυλλιασμένης: της «ανανεωτικής») και δεν ενταχθήκαμε στο ΠΑΣΟΚ για να σταδιοδρομήσουμε, ήμασταν, κατά κάποιον τρόπο, οι drifters…
Κατά καιρούς κάποιοι από μας ψήφιζαν ΠΑΣΟΚ (με δυσκολία) – εγώ παρεμπιπτόντως δεν το έκανα ποτέ – άλλοι ψήφιζαν ΝΔ (επίσης κάπως «ενοχικά»), άλλοτε μικρότερα – και ανώδυνα κόμματα. Και άλλοι αποχή…
ΜΕΣΑΊΟΣ ΧΏΡΟΣ ΑΠΟ ΓΥΡΟΛΟΓΟΥΣ ΨΗΦΟΦΟΡΟΥΣ
Εμείς λοιπόν, ονομαστήκαμε «μεσαίος χώρος»!
Εμάς, το «κραταιό» ΠΑΣΟΚ μας έβλεπε ως «δύστροπους πελάτες», ενώ η παραδοσιακή ΝΔ ως… κάτι άλλο απ’ αυτό που ήμασταν!
- Το ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα επί «εκσυγχρονισμού» του Σημίτη, προσπαθούσε να μας «δελεάσει» με κάποια «φτιασιδώματα», με κάποια επικοινωνιακά «πυροτεχνήματα», με κάποιο «πιασάρικο σύνθημα».
Ζήσαμε τότε τον «εκσυγχρονισμό» χωρίς καμιά ουσιαστική μεταρρύθμιση!
Καταλαβαίναμε ότι ο Σημίτης προσπαθούσε φιλότιμα να από-πασοκοποιήσει το ΠΑΣΟΚ. Αλλά αυτό εμάς δεν μας άγγιζε. Και δεν τσιμπούσαμε.
- Από την άλλη πλευρά η παραδοσιακή ΝΔ μας έβλεπε, ως… νευρωτικούς «αριστερούς σε απόγνωση»! Δηλαδή, μακριά νυχτωμένη…
Προσπαθούσε, να μας πείσει, πως ΔΕΝ είναι «δεξιά» (είναι «κεντροδεξιά») ότι κι αυτή είναι «προοδευτική» παράταξη, ότι κι αυτή… «σέβεται τους αγώνες της αριστεράς»! Απλά μπορεί να τα κάνει καλύτερα, γιατί… αυτή έβαλε τη χώρα στην Ευρώπη!
Κάποιοι από μας προσπαθήσαμε να τους εξηγήσουμε πως, αν παραμένουμε «αριστεροί», αν παραμέναμε κολλημένοι στις αριστερές ιδεοληψίες, θα πηγαίναμε είτε πίσω στην Αριστερά, είτε στο κατά καιρούς «ανανεωμένο» ΠΑΣΟΚ. Και οι δύο μας περίμεναν με «ανοιχτές αγκάλες». Ιδιαίτερα τις παραμονές των εκλογών.
ΝΕΥΡΩΤΙΚΟΙ ΑΡΙΣΤΕΡΟΙ ΣΕ ΑΠΟΓΝΩΣΗ ΨΑΧΝΟΥΝ…
Για να μη πηγαίνουμε πίσω στις αριστερές ή αριστερόστροφες «στρούγκες» πάει να πει πως ψάχναμε κάτι άλλο.
Κάτι που να μας λέει τι πιστεύει, και τι είναι.
Όχι κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που αληθινά πιστεύει. Όχι κάτι που είναι οι… αντίπαλοί του!
Δεν θέλαμε να πάμε σε «προοδευτικό κόμμα»!
Δεν πιστεύαμε ότι το μέλλον ανήκε στα «προοδευτικά» κόμματα (που σήμερα έχουν καταρρεύσει σχεδόν παντού)…
Δεν μας έπειθαν όσοι υποκρίνονταν για να μας κερδίσουν, ότι ήταν εκείνο που έτσι κι αλλιώς εμείς είχαμε ξεπεράσει.
Αυτό οι νεοδημοκράτες της εποχής δεν το κατάλαβαν ποτέ!
Οι ΠΑΣΟΚοι μας έβριζαν πια γιατί ήμασταν αντίθετοι με τη θεμελιώδη ιδεολογία τους: του κρατισμού!
Και οι Νεοδημοκράτες μας κράταγαν σε απόσταση, γιατί δεν ήμασταν «δικοί τους», γιατί μόνο αν ανήκες σε μια «φαμίλια» της εποχής, μπορούσες να σταδιοδρομήσεις στις γραμμές τους.
Ήμασταν λοιπόν, τα αγρίμια του μεσαίου χώρου! Όλοι μας ήθελαν μαζί τους – να τους ψηφίζουμε – αλλά… από μακριά! Κανείς δεν μας πλησίαζε, κανείς δεν μας άκουγε, κανείς δεν καταλάβαινε ούτε ποιοι ήμασταν, ούτε τι θέλαμε, ούτε τι λέγαμε…
ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΣΑΝ ΟΤΑΝ ΜΙΛΟΥΣΑΝ…
Στο μεταξύ το στομάχι μας είχε αρχίσει να γυρίζει ανάποδα και κάναμε εμετό όταν τους ακούγαμε να μας… προσεγγίζουν:
- Όταν μιλούσαν για Ανάπτυξη, μας αράδιαζαν πως θα… διασπαθίσουν κοινοτικά κονδύλια.
Όχι πως θα ενισχύσουν την επιχειρηματικότητα της Ελλάδας και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της.
- Όταν μιλούσαν για Εξωτερική πολιτική, μας περιέγραφαν πως θα «κλείσουν» εθνικά θέματα με μείζονες εθνικές παραχωρήσεις, αδιαφορώντας για τις συνέπειες στο μέλλον.
Και αγνοώντας επιδεικτικά ότι αντί να εξαλείψουν κινδύνους θα προκαλούσαν ακόμα μεγαλύτερους.
Το Σχέδιο Ανάν που όλη η τότε ελίτ στήριξε (της Αριστεράς συμπεριλαμβανομένης, για να μη ξεχνιόμαστε!) ήταν μια εφιαλτική στιγμή.
- Όταν μιλούσαν για Παιδεία, περιέγραφαν… νέα πανεπιστημιακά τμήματα στην περιφέρεια!
Καμία σκέψη, να σταματήσουν την ανομία στα Ελληνικά πανεπιστήμια, τη σπατάλη, την κακοδιοίκηση, το σκοταδισμό (συνήθως πια τον αριστερό σκοταδισμό), καμιά αλλαγή στο περιεχόμενο σπουδών από το Δημοτικό ως τα μεταπτυχιακά των ΑΕΙ, τις αναχρονιστικές λειτουργίες (συνδιοίκηση με τους… φοιτητές) και το αλισιβερίσι που πήγαινε σύννεφο.
- Όταν μιλούσαν για Υγεία μύριζε από πίσω λοβιτούρα, και προμήθειες φαρμακευτικών εταιριών και διαγνωστικών κέντρων.
ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΣΑΜΕ ΟΤΑΝ ΜΙΛΟΥΣΑΜΕ
Και σε όλα αυτά πρωτοστατούσε βέβαια, η Αριστερά! Που ζητούσε «ακόμα περισσότερα» απ’ αυτά που θα έπρεπε να κοπούν μαχαίρι και να αναθεωρηθούν από μηδενική βάση.
- Όταν τους λέγαμε πως αυτά δεν είναι ούτε φιλελεύθερα ούτε συντηρητικά – είναι αναπαλαίωση των μεταπολιτευτικών αδιεξόδων με «ευρωπαϊκό περιτύλιγμα», μας κοίταζαν με απλανές βλέμμα.
- Όταν τους λέγαμε ότι καμιά χώρα δεν «κλείνει» εθνικά θέματα όπως-όπως, κι όταν τα κλείνουν παίρνουν πάντα μείζονα ανταλλάγματα για το παρόν και μείζονες εγγυήσεις για το μέλλον, μας έλεγαν… «εθνικιστές»!
- Όταν τους λέγαμε πως, αν δεν ξανά-υπάρξει σοβαρή βιομηχανία στην Ελλάδα (που την είχαν διαλύσει οι συντεχνίες) και σοβαρή πρωτογενής παραγωγή (που την είχαν διαλύσει οι συνεταιρισμοί),
όταν τους φωνάζαμε πως πρέπει να καταργηθεί η συνδικαλιστική νομοθεσία, που δεν προστατεύει την εργασία αλλά την… καταχρηστική απεργία
και πρέπει να καταργηθούν οι «συνεταιρισμοί», που δεν προστατεύουν τους παραγωγούς, αλλά τους μεσάζοντες –
όταν τους τα λέγαμε όλα αυτά, μας έλεγαν… “νεοφιλελεύθερους”!
- Όταν τους λέγαμε πως κάθε σύγχρονη ανοικτή κοινωνία πρέπει να έχει πολιτική για την οικογένεια,
ώστε οι άνθρωποι να κάνουν παιδιά και να μένουν εδώ, πρέπει να δίνει ασφάλεια στους πολίτες της, αλλιώς θα κυριαρχήσει ο φόβος και θα επικρατήσουν οι μαφίες, όταν επιμέναμε ότι πρέπει να φυλάσσει τα σύνορά της κι όχι να αφήνει να τη σαρώνουν κύματα λαθρομεταναστών, μας έλεγαν… «δεξιούς»!
Εμείς ήμασταν ο «μεσαίος χώρος» που ήθελαν να τους ψηφίζουμε. Αλλά όταν τους λέγαμε τη γνώμη μας, μας πέταγαν το… «κοσμητικό» επίθετο στα μούτρα!
Μετά ήλθε η κρίση, χρεοκόπησε η χώρα, φούντωσε ο λαϊκισμός κι όλοι οι εφιάλτες τους έγιναν πραγματικότητα.
Ο ΜΕΣΑΊΟΣ ΧΏΡΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΘΗΚΕ
Τότε, όμως, αναδείχθηκε και μια κυβέρνηση συνασπισμού – η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου – που προσπάθησε κάτι να κάνει.
Και τα κατάφερε. Μέχρι που την ανέτρεψαν!
Ένα μέρος της παραδοσιακής ΝΔ στράφηκε εναντίον της και έπαιξε με τον Τσίπρα!
Το μεγαλύτερο μέρος του παραδοσιακού ΠΑΣΟΚ στράφηκε απευθείας στον Τσίπρα.
Κι έτσι εμφανίστηκε ο Τσίπρας να εκπροσωπεί το πιο παλιό και – κυρίως – το χειρότερο από το «παλιό»!
Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙ – ΟΙ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ
Κι έχουμε τώρα να συγκρίνουμε την τελευταία τετραετία, τα εξής:
Από τη μία, την καλύτερη κυβέρνηση που πέρασε τις τελευταίες δεκαετίες από τη χώρα – την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου: έκανε τη μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή που έγινε ποτέ και τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις που έγιναν ποτέ, τη μεγαλύτερη άνοδο ανταγωνιστικότητας (βάσει των δεικτών του ΟΟΣΑ και της Παγκόσμιας Τράπεζας) και τη μεγαλύτερη μείωση της διαφθοράς (βάσει του δείκτη της Διεθνούς Διαφάνειας), σφράγισε τα σύνορα – επιτέλους – και δεν άφησε καμία εθνική απειλή να ξεφύγει από τον έλεγχο…
–Κι από την άλλη, έχουμε τη χειρότερη κυβέρνηση που πέρασε ποτέ – την κυβέρνηση Τσίπρα: Η ανταγωνιστικότητα υποχώρησε ξανά, η διαφθορά ανέβηκε ξανά, επιστρέψαμε σε ύφεση για άλλα δύο χρόνια, και υπογράψαμε δύο νέα μνημόνια…
Κι όλο αυτό στοίχισε 100-200 δισεκατομμύρια!
ΤΙ ΘΕΛΕΙ Ο ΜΕΣΑΊΟΣ ΧΏΡΟΣ
* Εμείς ο «μεσαίος χώρος», λοιπόν, θέλουμε επιστροφή στην Πολιτική, όχι …«θετικές προτάσεις» διαχείρισης της μιζέριας.
* Εμείς, ο «μεσαίος χώρος», θέλουμε, φιλελεύθερα ιδανικά και πολεμική προς όσους τα καταπατούν, όχι «ήπια» αντιμετώπιση των… ακραίων του ΣΥΡΙΖΑ! Που υπονομεύουν ανοικτά πια την αστική δημοκρατία.
* Εμείς, ο «μεσαίος χώρος», θέλουμε καθαρές εθνικές προτεραιότητες, όχι νομικίστικους κανιβαλισμούς της Ιστορίας μας και της κυριαρχίας μας και της ιδιοπροσωπείας μας ως Έθνους.
* Εμείς ο «μεσαίος χώρος» θέλουμε Ηγέτες, όχι «διαχειριστές»!
* Θέλουμε Πολιτικούς, όχι «βαρόνους».
* Θέλουμε αληθινά οράματα που αγκαλιάζουν τον κόσμο, όχι «προγράμματα» που τον εκμαυλίζουν.
Θέλουμε μεγάλες ανατροπές, όχι λεπτές ισορροπίες!
Δεν θέλουμε να μιλάτε για μας. Θέλουμε να μας ακούσετε κάποτε…
Γιατί όσοι από σας απευθύνεστε στο «μεσαίο χώρο» – πιστέψτε με – και να μας βλέπατε στο δρόμο, δεν θα μας αναγνωρίζατε!
Είμαστε μπροστά στα μάτια σας, αλλά μας ψάχνετε παντού αλλού.
Είμαστε το φάντασμα που σας στοιχειώνει – και δεν μπορείτε ούτε να του μιλήσετε ούτε να το ξορκίσετε…
Ήμασταν στο μεγάλο Συλλαλητήριο του Συντάγματος, όπου παρά λίγο να… μην έλθετε!
Εμείς είμαστε ο «μεσαίος χώρος».
Ξυπνήστε!
Διαβάστε το προηγούμενο άρθρο του Θανάση Κ. στο new deal