Βαριές ευθύνες στον Αντώνη Σαμαρά και τον Γιάννη Στουρνάρα, χρεώνοντάς τους τη «θυσία» της διοικητικής μεταρρύθμισης, καταλογίζει ο Αντώνης Μανιτάκης, δηλώνοντας ότι «συμμερίζονταν την πολιτική των απολύσεων της τρόικας». Από τα πυρά του δεν ξεφεύγουν οι δανειστές, οι οποίοι, όπως σημειώνει, «ενορχήστρωσαν την υστερία των απολύσεων, έχοντας ως φερέφωνα τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ», με μοναδικό σκοπό να προκληθεί «σοκ και δέος». Ο τέως υπουργός υπερασπίζεται την κυβερνητική του ενασχόληση, υποστηρίζοντας ότι απέδειξε πως η Αριστερά μπορεί να κυβερνά, τάσσεται υπέρ των κυβερνήσεων συνεργασίας, ενώ χαρακτηρίζει «ιδεολογικό πυροτέχνημα» την αναθεώρηση του Συντάγματος.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
• Η έξοδος της ΔΗΜΑΡ από την τρικομματική άφησε ανεκπλήρωτο το σχέδιό σας για τη μεταρρύθμιση στο κράτος. Ποιους θεωρείτε βασικούς υπεύθυνους για τη ματαίωσή του;
Πολλοί είναι οι λόγοι της μη συνέχισης και τελικά, απ” ό,τι φαίνεται, της ματαίωσης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ριζικής αναδιάρθρωσης της δημόσιας διοίκησης, που βασίστηκε στην αξιοποίηση της τεχνογνωσίας που μας παρείχε αφιλοκερδώς η Ομάδα Δράσης, η Task Force για την Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Γαλλία. Ο βασικότερος παράγων ήταν, πάντως, το εμφυλιοπολεμικό πολιτικό κλίμα που επικρατούσε και επικρατεί και το οποίο δεν αφήνει περιθώρια για ευρύτερες συναινέσεις ως προς την αναγκαιότητα και το είδος των μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη ο τόπος.
• Πώς ερμηνεύετε αυτή την κατάσταση;
Δυστυχώς, η πολιτική τάξη δεν είχε, και δεν έχει, συνειδητοποιήσει την επιτακτική και επείγουσα ανάγκη των διαρθρωτικών αλλαγών στο κράτος και στη διοίκηση. Η κυβέρνηση, από την άλλη, δεν είχε ενστερνιστεί το μεταρρυθμιστικό εγχείρημα, δεν πίστεψε σ” αυτό και οι περισσότεροι υπουργοί είτε αδιαφορούσαν είτε καθυστερούσαν και γενικά το αντιμετώπιζαν ως πάρεργο. Ενδιαφέρονταν πρωτίστως για την προσωπική τους πολιτική επιβίωση παρά για την αναδιοργάνωση των υπηρεσιών των υπουργείων τους. Ελειψε ακόμη ο αναγκαίος, κεντρικός συντονισμός της κυβέρνησης και η Γενική Γραμματεία συντονισμού του κυβερνητικού έργου, που ιδρύθηκε για τον σκοπό αυτό, δεν ανταποκρίθηκε καθόλου στη σημαντική αποστολή που είχε αναλάβει.
Τέλος, το πλέον αποφασιστικό πλήγμα στη μεταρρύθμιση, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, το επέφερε η τρόικα, η οποία κυριολεκτικά σμπαράλιασε την κινητικότητα, την ακύρωσε εσκεμμένα, προκαλώντας και περιφρονώντας την Task Force, που το είχε προσχεδιάσει ως καίριας σημασίας διαρθρωτικό μέτρο μετακίνησης υπαλλήλων από θέσεις που πλεονάζουν σε θέσεις κενές. Το έκανε μόνο και μόνο για να προκαλέσει σοκ, τρόμο και δέος στους πολιτικούς, στην κοινωνία και στους δημοσίους υπαλλήλους. Η υστερία των απολύσεων είχε ενορχηστρωθεί από την τρόικα από πολύ παλιά, έχοντας ως φερέφωνά της τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ και πολιτικούς συμμάχους της τούς ιδεολόγους του νεοφιλελευθερισμού.
• Ηταν δηλαδή πολιτική επιλογή;
Επρόκειτο για μια καθαρά πολιτική επιλογή, δεδομένου ότι δεν εξυπηρετούσε κανέναν δημοσιονομικό ή διαρθρωτικό στόχο. Ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων είχε μειωθεί εν τω μεταξύ δραστικά, και θα έλεγα μαζικά, μετά τις αθρόες κατά δεκάδες χιλιάδες συνταξιοδοτήσεις κάθε χρόνο. Το αποτέλεσμα της δογματικής πολιτικής τους το ζήσαμε τους τελευταίους μήνες. Με το μπάχαλο που προκάλεσε η βιαστική και βίαιη κινητικότητα με σκοπό τις απολύσεις. Και αυτό έγινε φυσικά με τη συγκατάθεση της κυβέρνησης και του υπουργού των Οικονομικών, που είχε την ευθύνη των διαπραγματεύσεων. Η αναγωγή της κινητικότητας σε προαπαιτούμενη της δόσης του περασμένου Ιουλίου ενέργεια, μόλις έφυγαν η ΔΗΜΑΡ και ο υπουργός της, διέλυσε δημόσιες υπηρεσίες και τελικά ακύρωσε και την ίδια τη διοικητική μεταρρύθμιση. Αφήστε που νομιμοποίησε την αντίσταση του παλαιού, του κατεστημένου και του φαύλου.
• Εκτός από τις ευθύνες και εμμονές της τρόικας, στο εσωτερικό της κυβέρνησης υπήρχε στήριξη στο έργο σας; Ποια ήταν η στάση του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών;
Ο πρωθυπουργός και ο υπουργός των Οικονομικών είχαν τάξει ως απόλυτη προτεραιότητά τους, και δικαιολογημένα, την είσπραξη των δόσεων και την ανάκτηση της αξιοπιστίας της ελληνικής κυβέρνησης, και τα κατάφεραν. Με τίμημα, μεταξύ των άλλων, τη θυσία της διοικητικής μεταρρύθμισης, η οποία μπορούσε για αυτούς να περιμένει. Αλλωστε, ιδεολογικά και πολιτικά συμμερίζονταν την πολιτική των απολύσεων της τρόικας.
• Στην κυβέρνηση εξακολουθεί να κυριαρχεί η άποψη για ένα μικρό και ευέλικτο κράτος. Τι πιστεύετε; Μικρότερο κράτος είναι συνάμα και καλύτερο κράτος;
Οτι η Ελλάδα είχε ένα υπερτροφικό και αντιπαραγωγικό πελατειακό και φαύλο κράτος, με έναν υπερβολικό αριθμό δημοσίων υπαλλήλων, που δεν μπορούσε να συντηρήσει, δεν αμφισβητείται. Μόνο που τώρα, μετά τέσσερα χρόνια λιτότητας, δραστικών περιορισμών στους διορισμούς και αθρόων συνταξιοδοτήσεων, που δεν περίμενε και δεν υπολόγισε η τρόικα, ο αριθμός των απασχολουμένων στον δημόσιο τομέα μειώθηκε δραστικά κατά 300.000 από το 2009 και ο αριθμός των μόνιμων ή τακτικών δημοσίων υπαλλήλων θα φτάσει το 2016 τον ιδανικό αριθμό των 550 χιλιάδων, κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Είναι καιρός να κοιτάξουμε πια την ποιότητα και την αποδοτικότητα της διοίκησης. Και να σχεδιάσουμε μια διοίκηση, πάνω απ” όλα, αντιγραφειοκρατική, ευέλικτη και αποτελεσματική και κυρίως επιχειρησιακή. Να μπορεί να διαμορφώνει δημόσιες πολιτικές, να βάζει επιχειρησιακούς στόχους και να τους τηρεί. Με διευθυντές και γενικούς διευθυντές «μάνατζερ».
• Την ώρα που οι πολίτες βιώνουν με άγριο τρόπο τη λιτότητα, γίνονται μάρτυρες φαινομένων εκτεταμένης διαφθοράς στον δημόσιο βίο που μένουν ατιμώρητα. Πώς μπορούν η πολιτεία και το κράτος δικαίου να αντιμετωπίσουν αυτή τη νοσηρή κατάσταση;
Με εθνική συνεννόηση και κυβερνήσεις ευρύτατης πολιτικής αποδοχής, που στηρίζονται σε συμπαγείς και πειθαρχημένες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες. Κυβερνήσεις με σχέδιο μακροπρόθεσμο και πολιτική αποφασιστικότητα.
• Ποιες είναι οι προτεραιότητες όσον αφορά την αναθεώρηση του Συντάγματος;
Το τελευταίο που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η χώρα είναι το ιδεολογικό πυροτέχνημα της αναθεώρησης του Συντάγματος που δεν λύνει, αν ποτέ και όταν πραγματοποιηθεί, κανένα από τα σοβαρά θεσμικά προβλήματα που συνδέονται με τη διαφθορά και το πελατειακό κράτος. Η αναθεώρηση θα χρησιμεύσει ακόμη μια φορά ως προπέτασμα καπνού για να καλύψει τον πτωχεύσαντα και αναξιόπιστο πολιτικό λόγο. Για να μεταθέσει το πολιτικό μας πρόβλημα από την πολιτική ουσία στον συνταγματικό τύπο. Η πρόσφατη παταγώδης αποτυχία της αναθεώρησης του Συντάγματος 2001 είναι νωπή ακόμη για να μας θυμίζει τις άστοχες ρυθμίσεις για την ποινική ευθύνη των υπουργών, για τον βασικό μέτοχο και για το μισθοδικείο.
• Τι αισθήματα σας αφήνει η κυβερνητική σας ενασχόληση; Θα το ξανακάνατε;
Το χρέος μου απέναντι στη χώρα το εκπλήρωσα, ανέλαβα τις ευθύνες μου σε κρίσιμες στιγμές και έδωσα, πιστεύω, ένα σοβαρό και υπεύθυνο δείγμα κυβερνητικής γραφής. Εδειξα ότι η Αριστερά μπορεί να κυβερνά, να διαμορφώνει πολιτικές και να αναπτύσσει έναν εποικοδομητικό και θετικό λόγο και έργο. Ελπίζω το έργο μου να βρει συνέχεια και ανταπόκριση στη νεότερη γενιά.
• Εφόσον η ΔΗΜΑΡ συνεργάστηκε με τη Ν.Δ., πόσο πιθανό βρίσκετε το ενδεχόμενο μετεκλογικής προγραμματικής συμπόρευσης με ένα κόμμα της Αριστεράς, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ;
Η ΔΗΜΑΡ δεν είναι ο μπαλαντέρ της πολιτικής ζωής του τόπου, που μπαινοβγαίνει σε κυβερνητικά σχήματα ευκαιρίας ή συγκυρίας. Φιλοδοξεί να καθιερωθεί ως πολιτική δύναμη ευθύνης και μετριοπάθειας, που υπηρετεί την εθνική συνεννόηση, έτοιμη να συμμετάσχει σε κυβερνήσεις συνεργασίας που υπερβαίνουν τη στείρα και εμφυλιοπολεμική πόλωση των άκρων. Που προωθούν συγκεκριμένες, δεσμευτικές και πραγματοποιήσιμες λύσεις για τον τόπο και δεν αρκούνται σε γενικόλογες, αόριστες και εφήμερες ιδεολογικές συγκλίσεις.