Ο Θανάσης Κ. μετράει τις τάσεις. Καταγράφει το δίλημμα αντιδεξιά ψήφος και αντιαριστερά ψήφος. Διαπιστώνει την ισοδυναμία που καταγράφηκε στις προηγούμενες εκλογές και εκτιμά βάσιμα ότι στις επικείμενες εκλογές η αντιαριστερά ψήφος θα είναι εμφανώς αυξημένη.
Τα τελευταία χρόνια κυοφορείται μια μεγάλη μεταστροφή στη συμπεριφορά του ελληνικού εκλογικού σώματος που συνοψίζεται σε δύο λέξεις: Μετακίνηση δεξιότερα!
Αντιδεξιά ψήφος και αντιαριστερά ψήφος
Πιο συγκεκριμένα… Έχουμε συρρίκνωση της «αντί-δεξιάς ψήφου», δηλαδή της «δεξαμενής ψηφοφόρων» που δεν μπορούν να ψηφίσουν «δεξιά» κόμματα γενικότερα – και τη ΝΔ πιο συγκεκριμένα.
Με παράλληλη δημιουργία ενός νέου αντίστοιχου φαινομένου. Της «αντί-αριστεράς» ψήφου. Δηλαδή μιας επίσης μεγάλης δεξαμενής ψηφοφόρων που δεν ψηφίζουν πλέον «αριστερά» κόμματα γενικότερα – και ειδικότερα τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό, όπως είναι φυσικό δεν έχει πλήρως καταγραφεί στις κάλπες ακόμα. Αλλά ενδείξεις υπάρχουν ήδη – δημοσκοπικά και όχι μόνο.
Το παλαιό ΠΑΣΟΚ πήγε κατά μέγα μέρος στο ΣΥΡΙΖΑ, μετά το 2012. Αλλά το κομμάτι που έμεινε πίσω (στο ΠΑΣΟΚ, Δημοκρατική Συμπαράταξη κλπ – είτε πήγε στο «Ποτάμι» αργότερα), έχει δημιουργήσει πλέον έντονα αντί-ΣΥΡΙΖΑ ανακλαστικά. Και από το ΠΑΣΟΚ που απέμεινε, ένα μικρό αλλά όχι ευκαταφρόνητο μέρος, της τάξης των 250 χιλιάδων ψηφοφόρων ή (4% – 4,7% του εκλογικού σώματος) έχει ήδη μετακινηθεί προς τη ΝΔ – πρώτα τον Ιούνιο του 2012 και ύστερα τον Ιανουάριο του 2015! Αυτοί προφανώς είχαν ξεπεράσει μόνοι τους τα «αντί- δεξιά» σύνδρομα ΠΡΙΝ ακόμα έλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία.
Η αντιδεξιά ψήφος μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2015
Για να δούμε λοιπόν, πως εξελίσσεται η αντί-δεξιά ψήφος από την αρχή της κρίσης (2009) μέχρι το Σεπτέμβρη του 2015.
Το 2009, αθροίζουμε τις ψήφους ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ, και τις μισές ψήφους που πήγαν τότε στα πολύ μικρά (εκτός Βουλής) κόμματα (που έχουν αριστερίστικο χαρακτήρα): Και προκύπτει το 2009: αντί- δεξιά ψήφος της τάξης του 58,4%! Συντριπτικό ποσοστό…
Το Μάιο του 2012 το ΠΑΣΟΚ έχει συρρικνωθεί πια και ό,τι απέμεινε έχει μετακινηθεί σε θέσεις «κεντρώες» – αλλά όχι αντί-δεξιές πλέον – οπότε ως «αντί- δεξιά» ψήφο αθροίζουμε το ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ, τη ΔΗΜΑΡ και τους μισούς από τα «πολύ μικρά κόμματα» (εκτός Βουλής). Που αθροίζουν: 41% περίπου.
Και τον Ιούνιο του 2012, η ίδια «άθροιση δυνάμεων» δίνει στην αντί-δεξιά ψήφο: 44%!
Τον Ιανουάριο του 2015 οι αντί-δεξιές δυνάμεις (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ και οι μισοί από τα εκτός Βουλής κόμματα), φτάνουν το 45,7%. Ενώ τον Σεπτέμβριο του 2015 οι «αντί- δεξιοί» υποχωρούν ξανά στο 44%!
Πρώτη κρίσιμη παρατήρηση: Μέσα στην κρίση η «αντί- δεξιά» ψήφος με τη συμβατική έννοια του όρου, μειώνεται δραστικά από το 55-58% προηγουμένως στο 41-45%!
Η αντιαριστερά ψήφος
Ας δούμε τώρα τι συμβαίνει από την άλλη πλευρά. Στην αντί-αριστερή ψήφο, δηλαδή στο άθροισμα της ΝΔ, του ΛΑΟΣ (όσο υπάρχει) των μισών ψηφοφόρων της ΧΑ (γιατί τόσοι έχουν προέλευση από το «δεξιό χώρο») και της Ένωσης Κεντρώων όταν εμφανίζεται. Αυτή η τελευταία, παρά το όνομά της, υιοθέτει θέσεις πιο συντηρητικές ιδεολογικά από το χώρο της Κεντροδεξιάς.
Έτσι λοιπόν, το 2009, η αντί-αριστερή ψήφος (ΝΔ, ΛΑΟΣ και τα μισά κόμματα εκτός Βουλής που έχουν δεξιότερες αποκλίσεις) φτάνει στο 41,32%.
Το Μάϊο του 2012, η αντί-αριστερή ψήφος (ΝΔ, ΑΝΕΛ, το 60% της ΧΑ και οι μισοί από τα μικρά κόμματα) φτάνει στο 42,5%.
Τον Ιούνιο του 2012, η αντί-αριστερή ψήφος φτάνει το 47%!
Τον Ιανουάριο του 2015, η αντί-αριστερή ψήφος πέφτει στο 40%.
Και το Σεπτέμβριο του 2015 η αντί-αριστερή ψήφος πάει πάλι στο 42%
Δεύτερη κρίσιμη παρατήρηση: Το Σεπτέμβριο του 2015 η «αντι-δεξιά» και η «αντί- αριστερή» ψήφος είναι πλέον σχεδόν ισοδύναμες (44-42%).
Και η “κεντρώα ψήφος” που δεν είναι όμως αντιδεξιά
Κι ανάμεσα σε αυτές τις δύο μεγάλες ισοδύναμες «δεξαμενές», εμφανίζεται από το 2012 και μετά μια τρίτη – μικρότερη δεξαμενή – η «κεντρώα» ας πούμε, που δεν είναι πια «αντί- δεξιά» με τον παραδοσιακή έννοια (αφού αποδέχεται συνεργασίες με τη ΝΔ), ούτε «αντί- αριστερή» ασφαλώς (αφού εξακολουθεί να μιλάει για «προοδευτικά πρόσημα» κλπ.), αλλά ο κόσμος της απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το ΣΥΡΙΖΑ! Αυτή η νέα «κεντρώα» δεξαμενή περιλαμβάνει το ΠΑΣΟΚ που απέμεινε μετά το 2012, ενώ αργότερα περιλαμβάνει και το ΠΟΤΑΜΙ.
Και η δύναμή της «κεντρώας δεξαμενής εξελίσσεται ως εξής:
Το Μάϊο του 2012 φτάνει το 13,18%.
Τον Ιούνιο του 2012 φτάνει το 12,28%.
Τον Ιανουάριο του 2015 (ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι πλέον) φτάνει το 10,70%.
Ενώ τον Σεπτέμβριο του 2015 φτάνει το 10,4%.
Τρίτη παρατήρηση, λοιπόν: μετά το 2012 έχει δημιουργηθεί μια ξεχωριστή δεξαμενή «κεντρώου χώρου» γύρω στο 10%-12% αθροιστικά.
Βαθιά αλλαγή στην ιδεολογική τοποθέτηση της κοινωνίας
Συμπέρασμα: η κρίση μετάλλαξε όλα τα κόμματα – κι αυτό είναι γνωστό και ορατό. Εκείνο που δεν είναι και τόσο γνωστό – και πάντως σταθερά αποσιωπάται – είναι πως αν ξεπεράσουμε την «κορυφή» της πολιτικής πυραμίδας (κόμματα ηγεσίες κλπ.) βλέπουμε μια βαθύτερη αλλαγή στις ιδεολογικές τοποθετήσεις της κοινωνίας. Που δείχνει όλο και πιο μειωμένη επιρροή των αριστερών ιδεοληψιών πάνω στο εκλογικό σώμα.
Κι εδώ έχουμε δύο φάσεις: Μέχρι που ήλθε ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία (δηλαδή μέχρι το 2015, που υπάρχουν εκλογικά αποτελέσματα) και μετά το 2015 (που μόνο δημοσκοπήσεις υπάρχουν).
Αυξάνονται οι αντιαριστεροί – κατέπεσε το ηθικό πλεονέκτημα
Δεύτερο συμπέρασμα: Σήμερα, τα πράγματα έχουν προχωρήσει πολύ περισσότερο: Δεν έχουμε μόνο μείωση της αντί-δεξιάς ψήφου! Έχουμε και αύξηση των «αντί- αριστερών». Κι αυτό είναι το καινούργιο στοιχείο που δεν έχει «αποτυπωθεί» ακόμα σε εκλογικά αποτελέσματα, αλλά ήδη καταγράφεται – εμμέσως τουλάχιστον – σε όλες τις δημοσκοπήσεις.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνησε έδειξε το αληθινό πρόσωπό του, έπεσαν όλα τα «προσωπεία» δήθεν «προοδευτικότητας» και «ηθικού πλεονεκτήματος», βούλιαξε την οικονομία με υπέρ-φορολόγηση, έδειξε απίστευτο κυνισμό, διέλυσε όλους τους συμμάχους του, επέδειξε πρωτοφανή ανικανότητα, αποκάλυψε τον εθνομηδενισμό του, ξεπούλησε ό,τι πρόλαβε από εθνικά θέματα και αποδείχθηκε delivery boy των ξένων – αποξενώνοντας, ωστόσο τους Έλληνες σε βαθμό που επίσης δεν έχει προηγούμενο.
Με βάση τις τελευταίες μετρήσεις η «αντί-δεξιά ψήφος» (συμπεριλαμβανομένου του ΚΚΕ που σιχαίνεται τον ΣΥΡΙΖΑ και των μικρών αριστερίστικων κομματιδίων ΛΑΕ, Πλεύση Ελευθερίας κλπ. που τον βρίζουν ακατάπαυστα!), έχει υποχωρήσει πολύ περισσότερο και δεν ξεπερνά το 36% – ίσως και χαμηλότερα. Ενώ πριν την κρίση έφτανε το 55-58% (ως το 2009 ακόμα) και το 2015 έφανε το 45% περίπου! Μιλάμε για αληθινή καθίζηση, αντίστοιχη με τη μοίρα των αριστερών κομμάτων και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Όλα αυτά τα μετράνε οι δημοσκόποι καθημερινά, αλλά πρέπει βεβαίως, να επιβεβαιωθούν και στην κάλπη.
Πως κυβέρνησε η πρώτη φορά Αριστερά;
Τρίτο Συμπέρασμα:
Το αξιοπερίεργο είναι ότι η «πρώτη φορά Αριστερά» του ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να κυβερνήσει σε μια περίοδο που η επιρροή των αριστερών ιδεών είχε ήδη μειωθεί δραστικά (από το 55-58% παλαιότερα σε 45% το 2015).
Κι αυτό το παράδοξο οφείλεται στο ότι:
Πρώτον, ένα κομμάτι της «ακροδεξιάς» – οι ΑΝΕΛ – συμμάχησαν μαζί του! Μέχρι που τους διέλυσε και… ησύχασαν! Χωρίς τη στήριξη των ΑΝΕΛ ο Τσίπρας δεν θα έστεκε ούτε μια μέρα.
Δεύτερον διότι το φασιστικό μόρφωμα της ΧΑ επίσης συμμάχησε μαζί του να ρίξουν την προηγούμενη κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου. Η «συναλλαγή» μεταξύ τους – να «παγώσει» η δίκη της ΧΑ – είναι προφανής! Σχεδόν «ομολογημένη». Κι αυτό εξηγεί βέβαια, γιατί ενώ 70% του εκλογικού σώματος έχει μεταστραφεί σε «αντι-ΣΥΡΙΖΑ», η ΧΑ «τσιμπάει» ελάχιστα.
Τρίτον διότι και ή ίδια η ΝΔ, είχε ακόμα πολλές «ρωγμές» στο εσωτερικό της. Άλλοι στήριζαν τον Τσίπρα (ανοικτά ή πλαγίως). Άλλοι υπονόμευαν κάθε αντιπολιτευτική πρωτοβουλία του Κυριάκου (όπως παλαιότερα υπονόμευαν το Σαμαρά). Άλλοι έβγαιναν και δήλωναν το ανόητο εκείνο «τιμούμε τους αγώνες της Αριστεράς» (η οποία, παρεμπιπτόντως δεν τίμησε ποτέ τους αγώνες του Έθνους). Όλα αυτά «ξενέρωναν» για καιρό την κοινωνική βάση της αντί-αριστερής ψήφου.
Η μοναξιά του Τσίπρα
Συμπέρασμα τέταρτο:
Στο μεταξύ όμως, ο Τσίπρας είναι πια απομονωμένος και ασφυκτιά «περιχαρακωμένος». Έχει απώλειες προς όλες τις πλευρές – και προς τα αριστερά του και προς τη ΝΔ και προς την αποχή. Και το χειρότερο: Από τον «κεντρώο» χώρο δεν μπορεί να «μεταγγίσει» δυνάμεις για να «εξισορροπήσει» τις απώλειες. Κυρίως γιατί η «κεντρώα δεξαμενή» είναι πια καθαρά «αντί-ΣΥΡΙΖΑ».
Η ΝΔ έχει ανάγκη τον κεντρώο χώρο
Συμπέρασμα πέμπτο – και σημαντικότερο, ίσως:
Η ΝΔ δεν πρέπει να «συμπιέζει» άλλο τον «κεντρώο χώρο»! Τον χρειάζεται. Είναι ο αυριανός της σύμμαχος: και για τη μελλοντική διακυβέρνηση (ακόμα κι αν η ΝΔ πάρει αυτοδυναμία, πράγμα πολύ πιθανό πλέον) και για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας και για την προώθηση σαρωτικών μεταρρυθμίσεων. Δεν καταστρέφεις ποτέ πριν από μια κρίσιμη μάχη τους συμμάχους που θα χρειαστείς αμέσως μετά.
Αντίθετα, η ΝΔ μπορεί να κινηθεί για να μετασχηματίσει την αντί-αριστερή ψήφο που αυξάνεται συνεχώς σε φιλελεύθερο μεταρρυθμιστικό ρεύμα, αλλά και σε μια επιστροφή της κοινωνίας σε παραδοσιακές αξίες που είναι εντελώς απαραίτητες πια, για να «επουλωθούν» οι πληγές που αφήνει πίσω του ο ΣΥΡΙΖΑ.
Μη κοιτάτε πόσοι ήταν «αντί-δεξιοί» πριν… δεκαπέντε χρόνια.
Μη κοιτάτε πόσοι ήταν «αντί-δεξιοί» πριν πέντε χρόνια.
Κοιτάξτε πόσοι είναι αντί-αριστεροί σήμερα! Αν το 2015 έφταναν το 42% σήμερα ξεπερνούν το 50-55% τουλάχιστον! Αυτό ήταν η μεγάλη «προσφορά» του ΣΥΡΙΖΑ στην ελληνική πολιτική: Έστρεψε μεγάλο μέρος της κοινωνίας εναντίον της Αριστεράς!
Αυτούς – τους αντί-αριστερούς ψήφους- πρέπει κοιτάξουμε. Σε αυτούς οφείλει να απευθυνθεί κατά προτεραιότητα η ΝΔ. Κι αυτοί σιχαίνονται τις «κορεκτίλες»! (κι όλο το τετριμμένο λεξιλόγιο της «πολιτικής ορθότητας). Μη κάνουμε «σχεδιασμούς» με βάση πως ήταν ο πολιτικός χάρτης πριν την κρίση. Αλλά με βάση το πώς αλλάζει ο πολιτικός χάρτης – και στην Ελλάδα και διεθνώς – τα τελευταία χρόνια. Εξ αιτίας της κρίσης – και όχι μόνο.
Οι κοινωνίες πάνε δεξιότερα, η Ελλάδα πάει δεξιότερα κι εμείς κυνηγάμε τον …φθίνοντα «κεντρώο χώρο»!
Τον οποίο, παρεμπιπτόντως, τον χρειαζόμαστε ακέραιο μετά τις εκλογές…
* Το σκίτσο είναι του Θοδωρή Μακρή