Η απαισιοδοξία των πολιτών για το μέλλον καταγράφηκε στις δημοσκοπήσεις με τρόπο πρωτοφανές. Ουδέποτε στο παρελθόν τα στοιχεία ήταν τόσο απογοητευτικά.
Οι δημοσκόποι μέτρησαν ορισμένα συναισθήματα μέσα απ’ ένα σύνθετο υπολογιστικό μοντέλο, το οποίο έδειξε να μετρά την απογοήτευση περίπου στο 70%, την οργή περίπου στο 58%, το φόβο περίπου στο 49%, τη ντροπή περίπου στο 37%. Αισιοδοξία κι ελπίδα ήταν συναισθήματα που μετρήθηκαν κι αυτά αλλά τα ποσοστά τους ήταν εξαιρετικά χαμηλά.
Την ίδια στιγμή ο Γιώργος Παπανδρέου απ’ τις Βρυξέλλες προσπαθούσε να δώσει τον τόνο της αισιοδοξίας. Να πει πως η κυβέρνησή του κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση και δεν θα χρειαστούν πρόσθετα σκληρά. Να αφήσει να εννοηθεί ότι επίκειται νέο πακέτο ενισχύσεων μέσα απ’ τα 200 δισ. € το χρόνο που υπολογίστηκαν πως θα εξοικονομήσει η ΕΕ για να διαθέσει σε αναπτυξιακές πολιτικές, αν φορολογηθούν με 0,05% οι χρηματοπιστωτικές συναλλαγές. Μένει να φανεί αν θα γίνει έστω κι αυτό.
Αλλά για να ανακοινώνεται ότι συζητείται στο πλαίσιο της ΕΕ, το πιθανότερο είναι πως τελικά το ποσοστό θα είναι μεγαλύτερο. Πιστεύουν, μάλλον, οι ηγήτορες της Ευρώπης πως η ρύθμιση αυτή θα ανακουφίσει κάπως τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Το κυριότερο πως θα ανακτηθεί η ελπίδα που καθημερινά στερούνται εκατομμύρια εργαζόμενων που βλέπουν αργά αλλά σταθερά να διαλύεται το κοινωνικό κράτος και οι βεβαιότητες των εργασιακών τους κεκτημένων.
Είναι η επαναφορά της ελπίδας, της προοπτικής και της αισιοδοξίας το ζητούμενο για να μην προκληθεί ευρείας κλίμακας κοινωνική αναταραχή και η προϋπόθεση για την εφαρμογή του προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Είναι όμως παραπάνω από σαφές ότι η ανατροπή του κλίματος δεν θα επέλθει με λόγια και υποσχέσεις – συνήθως χωρίς ουσιώδες αντίκρισμα. Απαιτείται μια τονωτική ένεση που θα επιτρέψει σε πολίτες κι επιχειρήσεις να αντέξουν την δύσκολη συγκυρία, έως ότου κι αν τελικά αρχίσουν να διαφαίνονται τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης.
Για την ώρα όμως τέτοιου είδους ενέσεις δεν διαφαίνονται στον ορίζοντα. Ακόμα και το φημολογούμενο ΕΣΠΑ μέσω του οποίου θα έπεφτε έστω και λίγο ρευστό στην αγορά, υλοποιείται αργά κι ολοένα με λιγότερους πόρους για λιγότερες επιχειρήσεις. Την ίδια στιγμή οι τράπεζες διατηρούν κλειστές τις στρόφιγγες του χρήματος, ενώ το κράτος δεν έχει χρήματα να καταβάλει ούτε το οφειλόμενο ΦΠΑ προς τις επιχειρήσεις.
Είναι σχεδόν βέβαιο πως μέχρι την ανάκαμψη πολλές επιχειρήσεις θα κλείσουν κι ακόμα περισσότεροι εργαζόμενοι θα είναι άνεργοι. Αβέβαιη όμως είναι τι άλλο θα έχει συμβεί μέχρι τότε.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
