Χρειάζεται περισσότερη Ευρώπη αλλά σίγουρα καλύτερη. Οι έννοιες της σύγκλισης, της αλληλεγγύης , της ασφάλειας και της ελπίδας έχουν υποχωρήσει σε επικίνδυνο βαθμό.
Το ευρώ χρειάζεται να πλαισιωθεί με άλλες πολιτικές για την αγορά, το περιβάλλον, την ενέργεια και την κοινωνία.
Τρείς Έλληνες επίτροποι της ΕΕ , έπεσαν θύματα της προεκλογικής πόλωσης, η Άννα Διαμαντοπούλου, ο Σταύρος Δήμας και η Βάσω Παπανδρέου παραμονές των ευρωεκλογών στην αίθουσα του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου για το «Μέλλον της Ευρώπης»
Έδωσαν με τις παρεμβάσεις τους το δικό τους στίγμα για τις εξελίξεις αλλά , όπως αποδείχτηκε ήταν μια συζήτηση περίπου «κεκλεισμένων των θυρών» λόγω περιορισμένης δημοσιότητας επειδή-με ελάχιστες εξαιρέσεις- τη συζήτηση φρόντισε να πνίξει το σύστημα.
Όταν μάλιστα ακούσθηκαν επισημάνσεις όπως ότι « συντελείται ένα ολιγαρχικό πισωγύρισμα που απειλεί τις σημερινές δημοκρατίες»
Και όταν για τη συζήτηση που αφορά επιστροφή σε εθνικό νόμισμα διατυπώθηκε το σχόλιο ότι «..πέρα από τους κλόουν της πολιτικής σκηνής με τις μεγάλες επικοινωνιακές κροτίδες υπάρχουν και σοβαρές αναλύσεις»
Οργανωτές της εκδήλωσης ήταν η Ελληνική Πανεπιστημιακή Ένωση Ευρωπαϊκών Σπουδών και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας του Πανεπιστημίου Αθηνών και δύο καθηγητές πρώην υπουργοί οι κκ Γ. Βαληνάκης ( των κυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή) και Ν. Μαραβέγιας (της κυβέρνησης Λουκά Παπαδήμου).
Ο κ. Στ. Δήμας
Οι τοποθετήσεις των ομιλητών για τις κυβερνητικές επιδόσεις στο μέτωπο της οικονομίας αν και σύντομες έκαναν αίσθηση.
Οι κ. Α. Διαμαντοπούλου και Β. Παπανδρέου έδειξαν να τις εκφράζει η άποψη της λογιστικής κατασκευής για το πρωτογενές πλεόνασμα και ότι η Κυβέρνηση δεν λέει την αλήθεια.
Αντίθετα ο κ. Στ. Δήμας υπερασπίστηκε, ομολογουμένως με ευγένεια, και ως αντιπρόεδρος της «ΝΔ», το πρωτογενές πλεόνασμα χρησιμοποιώντας και την επιβεβαίωση του από τη Eurostat.
Αναφερόμενος όμως στα θέματα του περιβάλλοντος και της ενέργειας, στα οποία επικεντρώθηκε, στην ομιλία του και ειδικότερα στην ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ ανέλυσε τις γεωστρατηγικές εξελίξεις σε σχέση με όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία και τους δρόμους του αερίου, δηλώνοντας πρόθυμος, αν όχι διαθέσιμος, να συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της κρίσης.
Γεγονός όμως που έχει και εσωκομματική ανάγνωση για την «ΝΔ».
Καθόλου τυχαίο δεν πρέπει να είναι, την επόμενη μέρα της εκδήλωσης, το σχόλιο από πολιτική ιστοσελίδα που κάνει αναφορά στο συγκεκριμένο θέμα.
«…Αίσθηση προκάλεσε η επιθυμία που εξέφρασε ο Σταύρος Δήμας να ήταν στην παρούσα συγκυρία ξανά επίτροπος στην Κομισιόν, με το ίδιο χαρτοφυλάκιο, αυτό του Περιβάλλοντος, που του είχε αναθέσει στο παρελθόν ο κ. Καραμανλής. «Δεν σας κρύβω ότι θα ήθελα σήμερα να είμαι στην Κομισιόν, προκειμένου να βοηθήσω στην εξεύρεση λύσης στην κρίση της Ουκρανίας, που έχει ως αφετηρία τα ζητήματα ενεργειακής πολιτικής», φέρεται να είπε χαρακτηριστικά, αναπτύσσοντας στη συνέχεια τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε η Ε.Ε. να αντιμετωπίσει τη ρωσική «απειλή»….»
Η κ. Άννα Διαμαντοπούλου
Στην ομιλία της η κ. Άννα Διαμαντοπούλου πρ. Επίτροπος και πρ. Υπουργός, επισήμανε ότι τα 60 χρόνια Ευρώπης ως τώρα ήταν 60 χρόνια ευημερίας, ανάπτυξης της ισχυρότερης και μεγαλύτερης μεσαίας τάξης, που γνώρισε ποτέ ο κόσμος.
Και μεταξύ άλλων τόνισε:
«….Η Ευρώπη τα τελευταία 20 χρόνια – χωρίς διαφοροποίηση ανάμεσα στα συντηρητικά και στα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα σε όλες τις χώρες – επέλεξε να αποδεχθεί την ελάχιστη ρύθμιση των αγορών.
…Η ελευθερία των χρηματοπιστωτικών αγορών η οποία έφτασε σε όρια να απειλεί τη δημοκρατία, ήταν μια από τις αιτίες που δημιουργήθηκαν οι φούσκες και που οι φούσκες αυτές χτύπησαν το τραπεζικό σύστημα, χτύπησαν τις ίδιες τις χώρες και οδήγησαν σε φαινόμενα τα οποία αρκετοί είχαν προβλέψει, αλλά κανένας δεν είχε πάρει σοβαρά.
Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι η ατελής οργάνωση της ευρωζώνης, η ατελής αρχιτεκτονική του ευρώ, για την οποία έχουν ειπωθεί πάρα πολλά.
Το τρίτο είναι ότι η Ευρώπη δεν μπόρεσε εγκαίρως να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις στο κοινωνικό κράτος, το οποίο ήταν εμφανές, ακόμη κι αν δεν ενέσκηπτε η κρίση, ότι δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει ούτε το τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα της Ευρώπης, αλλά ούτε και την αλλαγή στο μοντέλο παραγωγής και στο μοντέλο εργασίας.
….Η κρίση και η αντιμετώπιση της κρίσης, είπε η κ. Διαμαντοπούλου, έχει σχέδιο και έχει και πολιτικό πρόσημο. Δεν υπάρχει τίποτα που δεν έχει πολιτικό πρόσημο. Και ήταν το πολιτικό πρόσημο των συντηρητικών κομμάτων το 2010 που είχαν την απόλυτη πλειοψηφία και το οποίο στηρίζονταν σε πολύ συγκεκριμένο οικονομικό σχέδιο του Πανεπιστημίου Bocconi, το οποίο είχε παρουσιάσει τη θεωρία της δημοσιονομικής πειθαρχίας με λιτότητα και μετά από την αποκατάσταση της δημοσιονομικής πειθαρχίας να μπει η διαδικασία της ανάπτυξης και της αντιμετώπιση της ανεργίας.
Όλη η ιστορία με τα ελλείμματα και το πρωτογενές πλεόνασμα, κατά την άποψή μου, είναι πάλι μια λογιστική προσέγγιση και για ακόμη μια φορά, ενώ την έχουμε πάθει με τις λογιστικές προσεγγίσεις, αποδεχόμαστε μια λογιστική προσέγγιση της παρουσίασης του πρωτογενούς πλεονάσματος και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γιατί βολεύει για τις ευρωεκλογές και στην Ελλάδα, ως ένα θετικό στοιχείο ξεπεράσματος της κρίσης. Όταν δεν λέμε την αλήθεια, τη βρίσκουμε μπροστά μας. Το έχουμε δει πάρα πολλές φορές.
[quote text_size=”small”]
Η ανεργία δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης και μάλιστα θέλει πάρα πολλά χρόνια για να φανεί κάποιο σημάδι υποχώρησης και αυτό κινδυνεύει να δημιουργήσει όχι μια, αλλά δυο γενιές εκτός αγοράς εργασίας.
[/quote]
Στο σημείο αυτό πρέπει να δούμε πώς πάμε μπροστά.
Θα έλεγα ότι υπάρχουν δυο μεγάλες ενότητες για να πάμε στην επόμενη μέρα. Δυο σχολές σκέψης. Ακαδημαϊκές, πολιτικές, ακόμη και διοικητικές.
Η μία λέει «το ευρώ έφτασε ως εδώ». Αρκετά. Δεν μπορεί να πάει παραπέρα. Μας έφερε εδώ που μας έφερε, τώρα πρέπει να διαλυθεί το ευρώ, να αποχωρήσουμε από το ευρώ. Οι χώρες να ξαναγυρίσουν στο εθνικό τους νόμισμα και να υπάρξει μια χαλαρή Ένωση. Υπάρχουν σοβαρές συζητήσεις γι’ αυτό. Στις περισσότερες χώρες υπάρχουν πέρα από τους κλόουν της πολιτικής σκηνής με τις μεγάλες επικοινωνιακές κροτίδες και σοβαρές αναλύσεις, γιατί θα πρέπει να πάμε σε αυτή την κατεύθυνση. Επειδή, εγώ θεωρώ, τόνισε η κ. Διαμαντοπούλου, ότι αυτό θα ήταν καταστροφική επιλογή, δεν σταματώ καθόλου και προχωράω στην επόμενη σχολή σκέψης.
Η επόμενη σχολή σκέψης λέει «ναι στο ευρώ». Το ευρώ έφερε πολλά θετικά στην Ευρώπη. Σε παγκόσμιο επίπεδο είναι το ισχυρότερο νόμισμα αυτή τη στιγμή. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω. Έχουμε κάνει μια επιλογή και είμαστε εδώ.
Το ευρώ όμως, και η Νομισματική Ένωση δεν μπορεί να συνεχίσει με τον τρόπο που ξέραμε μέχρι σήμερα. Δηλαδή, είναι σαφές ότι θα πρέπει να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τελευταία Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχω την αίσθηση ότι υπήρξε η πιο αδύναμη Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι Επίτροποι λειτούργησαν περισσότερο ως Διευθυντές των Διευθύνσεών τους και λιγότερο ως πολιτικά πρόσωπα……
Το «δικαίωμα πρωτοβουλίας» το έχει μόνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι, όμως, τώρα πέντε χρόνια που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ασκήσει το δικαίωμα της πρωτοβουλίας. Αποφασίζουν, στην αρχή η Μέρκελ και ο Σαρκοζί, μετά η Γερμανία μόνη και ερχόταν στο Συμβούλιο η απόφαση τους, το Συμβούλιο κατόπιν αποφάσιζε και η Επιτροπή εκτελούσε. Δηλαδή, έγινε μια αναστροφή της λειτουργίας των ευρωπαϊκών θεσμών.
Η τελευταία παρέμβασή μου στο τι Ευρώπη θα θέλαμε, είναι η δημιουργία της ευρωπαϊκής ταυτότητας ως μια δεύτερη ταυτότητα. Να συνειδητοποιήσουμε μέσα και από γνώση και από βίωμα, ότι είμαστε Έλληνες και Ευρωπαίοι, Γερμανοί και Ευρωπαίοι, Ιταλοί και Ευρωπαίοι.
….. Τρέμουν όλοι στην ιδέα ότι είναι εφικτό να συμφωνήσουμε στην ιδέα της Ευρώπης. Γιατί δεν είμαστε μόνο εμείς με την Τουρκία που έχουμε προβλήματα. Σκεφτείτε Ουγγαρία, Πολωνία, Αυστρία, Γερμανία, Ιρλανδία, Βρετανία. Εκεί, λοιπόν, αρχίζει ο φόβος. Όμως, είναι πάρα πολύ ουσιαστικό να δούμε και τα επιτεύγματα αυτής της ηπείρου, ως κοινή παρακαταθήκη και να ξεκινήσουμε από την αίσθηση του συν-ανήκειν, γιατί βεβαίως τα πολιτισμικά στοιχεία είναι πολλά, διαφορετικά και ουσιαστικά.
Τελειώνω, λέγοντας ότι συνήθως μιλάμε για περισσότερη ή για λιγότερη Ευρώπη. Δεν ξέρω εάν είναι ποσοτικό το ζήτημα. Κατά την άποψή μου είναι και ποσοτικό. Χρειαζόμαστε περισσότερη Ευρώπη, αλλά σίγουρα καλύτερη και πιο σωστά οργανωμένη και με συγκεκριμένη στόχευση. Όμως, θα πω τρία βασικά πράγματα. Χωρίς Ευρώπη, χωρίς τη μεγάλη Ευρώπη, ακόμη και η Γερμανία δεν θα μπορούσε να είναι μεγάλη δύναμη…».
Η κ. Βάσω Παπανδρέου
Η κ. Βάσω Παπανδρέου, ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, πρ. Επίτροπος και πρ. Υπουργός, συγκρουσιακή όπως συνηθίζει, δήλωσε από την αρχή αιρετική σε σχέση με τους άλλους συνομιλητές της και υπογράμμισε με έμφαση:
«…Συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έναρξη του Α΄ παγκόσμιου πολέμου,75 χρόνια από την έναρξη του Β΄ παγκόσμιου πολέμου ,25 χρόνια από την πτώση του τείχους ,10 χρόνια από την μεγαλύτερη διεύρυνση (10 χώρες) και μάλιστα προς Ανατολή, και γιορτάζονται από τις ηγεσίες της Ε.Ε. ως «επέτειος υπέρβασης των διχασμών και επανένωσης της Ευρώπης».
Η Ε.Ε. όμως είναι βυθισμένη σε μια βαθύτατη οικονομική, κοινωνική και θεσμική κρίση που αντιμέτωπη με τον μεγαλύτερο «διχασμό» μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου.
Επικρατεί σύγκρουση γεωστρατηγικών συμφερόντων Δύσης και Ανατολής στη σύρραξη της Ουκρανίας και η Ε.Ε. είναι διχασμένη ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο.
Η εξέλιξη της Ευρώπης ήταν ένα βήμα πίσω, δύο μπροστά μέχρι τις μέρες μας στη γερμανική Ευρώπη με άτυπο Πρόεδρο της Ευρώπης να είναι η Μέρκελ.
Και όμως παλιότερα η Επιτροπή έπαιρνε πρωτοβουλίες πέρα από αρμοδιότητες της.
Υπήρξε έτσι διαβούλευση, χάρτα δικαιωμάτων των εργαζομένων, κοινωνικός διάλογος.
Η κρίση του 2008 μας βρήκε χωρίς σχέδιο και αντίδραση. Η συμφωνία στα ελάχιστα που ήταν απαραίτητα ήλθε με καθυστέρηση.
Ήδη οι περισσότερες χώρες στην ευρωζώνη έχουν παγιδευτεί σ’ ένα φαύλο κύκλο όπου οι κυβερνήσεις δεν ξοδεύουν, οι Τράπεζες δεν δανείζουν και οι πολίτες δεν καταναλώνουν .
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λειτουργεί κάτω από ένα εντελώς διαφορετικό mandateαπό την FED.
Η ευρωζώνη ήταν κάτω από μεγάλη πίεση να μειώσει τα ελλείμματα μέσω μειώσεων των δαπανών και αύξηση φόρων το οποίο οδήγησε σε μεγαλύτερη ύφεση, υψηλότερη ανεργία και κίνδυνο για αποπληθωρισμό. Το αμερικάνικο δημοσιονομικό έλλειμμα έφθασε σχεδόν 10% του GDPτο 2009 όταν οι Βρυξέλλες πίεζαν τα μέλη της Ε.Ε. να το μειώσουν στο 3%.
Τελικά, τόνισε η κ. Παπανδρέου, είναι μια ιδεολογική διαφορά μεταξύ αυτών που νομίζουν ότι η ανάπτυξη απαιτεί διαρθρωτικές αλλαγές που μειώνουν τον ρόλο του κράτους και αυτών που θεωρούν ότι πρώτα πρέπει να επανέλθει η ανάπτυξη μέσω κυβερνητικών μέτρων ενώ το χρέος, τα ελλείμματα και ο πληθωρισμός θα πρέπει να αντιμετωπιστούν μετά.
Και επισήμανε:
Η Παγκοσμιοποίηση έχει ήδη οδηγήσει σε όξυνση των ανισοτήτων μεταξύ των χωρών και μέσα στις χώρες.
Aπο τα στοιχεία μελέτης του ΟΗΕ προκύπτει ότι οι 85 πλουσιότεροι ιδιώτες του κόσμου κατέχουν περισσότερο πλούτο από τους μισούς φτωχότερους κατοίκους του πλανήτη που είναι 3,5 δις άνθρωποι.
Από άλλη μελέτη ,του ΟΟΣΑ βγαίνει το συμπέρασμα ο τι τα τελευταία 30 χρόνια στις πλούσιες χώρες έχουμε συρρίκνωση της μεσαίας τάξης. Αντίθετα στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες η ανάπτυξη είχε ως αποτέλεσμα την διεύρυνση της μεσαίας τάξης.
Από πλευράς ανισοτήτων συντελείται σιγά – σιγά ένα «ολιγαρχικό» πισωγύρισμα που απειλεί τις σύγχρονες δημοκρατίες, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο Τομά Πικετί.
Επικρατεί λοιπόν κυριαρχία χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Οι εμπορικές συναλλαγές (προϊόντα , υπηρεσίες) αποτελούν λιγότερο από το 1/20 των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και υπάρχει μετατόπιση της παραγωγής στην Άπω Ανατολή.
Ο ρόλος της Ε.Ε. μειώνεται πληθυσμιακά αλλά και ως οικονομική δύναμη.
Το ευρώ στόχευε σε κάποιο βαθμό να δημιουργήσει πολιτική ολοκλήρωση στην Ευρώπη. Αλλά έχει βοηθήσει η κρίση να στρέψει τους πολίτες μακριά από το ευρωπαϊκό σχέδιο και να ενισχύονται τα εθνικιστικά κινήματα και ο ευρωσκεπτικισμός. Δεν υπάρχει η αίσθηση ότι ανήκουμε κάπου. Οι έννοιες της σύγκλισης, της αλληλεγγύης , της ασφάλειας και της ελπίδας έχουν υποχωρήσει σε επικίνδυνο βαθμό.
Η συμμαχία μεταξύ των τεσσάρων ελευθεριών της ενιαίας αγοράς και της σύγκλισης ήτα το κύριο σημείο για τις νεοεισερχόμενες χώρες. Τα οφέλη της ενιαίας αγοράς διευρύνουν τα οφέλη από τις επενδύσεις. Το πρόγραμμα 2014 – 2020 ωστόσο προβάλλει ορισμένες αμφιβολίες μετά από 6 χρόνια κρίσης. Ανεργία, κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες οξύνθηκαν και η σύγκλιση μεταξύ χωρών μειώθηκε. Είναι αυτό η συμμαχία μεταξύ ενιαίας αγοράς και σύγκλισης προσωρινό φαινόμενο; Υπάρχουν αμφιβολίες.
To εμπόριο μεταξύ 27 κρατών -μελών μειώθηκε και η
φτώχεια αυξήθηκε και καταλαμβάνει το 25 % του πληθυσμού.
Η επιβίωση του ευρώ είναι πρώτο στη λίστα αλλά δεν είναι σίγουρα το μόνο για την ανάκαμψη και την προοπτική της Ευρώπης. Η νομισματική κρίση στην Ευρώπη απέτρεψε την προσοχή από ένα βαθύτερο θέμα.
Η Ε.Ε. προβάλλει ότι έχει νομισματική κρίση, ενώ στην πραγματικότητα έχει μια εμπορική κρίση, όπου μερικές χώρες ωφελούνται από το κοινό νόμισμα περισσότερο από άλλες.
Μετά την εγκαθίδρυση των νέων οργάνων προς το τέλος του χρόνου αυτό το θέμα θα τεθεί προς συζήτηση δηλαδή ποιος θα είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του ευρώ.
Χρειάζεται ένα άλμα μπροστά προς τη δημιουργία μιας ομόσπονδης Ευρώπης. Ομοσπονδιακή Ευρώπη βέβαια είναι ένας αόριστος όρος και θα υπάρξουν πολλές συγκρούσεις και ερμηνείες μέχρι να καθοριστεί το περιεχόμενο.
Η πολιτική ολοκλήρωση που χρειάζεται αν είναι να επιβιώσει το ευρώ δεν -μπορεί να περιοριστεί στην οικονομία. Πρέπει να δούμε το κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης, που αποτελεί πρότυπο σε παγκόσμιο επίπεδο, αν μπορεί να επιβιώσει και πόσο να προσαρμοστεί. Ο ρόλος της κοινωνικής ασφάλισης έχει υποτιμηθεί σε σχέση με την συνεισφορά της στην ευημερία.
Το welfarestate πέρα από τους τομείς της υγείας και εργασίας θα πρέπει να περιλαμβάνει την εκπαίδευση τις δεξιοτεχνίες, την κοινωνική και οικονομική συμμετοχή.
[quote text_size=”small”]
Χρειάζεται επαναβιομηχανοποίηση της Ευρώπης και με στόχο bring the jobs back, όπως γίνεται στην Αμερική. Παράλληλα όμως να υπάρξει και στόχος Bring the money back που σημαίνει δράση εναντίον των φορολογικών παραδείσων και της φοροαποφυγής. Σήμερα λόγο κρίσης και τεχνολογίας είναι πιο εφικτό.
[/quote]
Θα πρέπει επίσης να δούμε ξανά ως Ευρώπη τα θέματα της κλιματικής αλλαγής και της μετανάστευσης. Πρέπει δηλαδή να παρέχουμε ένα όραμα για την κοινωνία.
Πόσο σημαντικές είναι οι ευρωεκλογές; Είναι εκλογές. Στέλνουν μηνύματα. Εξαρτάται από τους δέκτες και την αποκωδικοποίηση.
Είναι σημαντικό ότι συνδέεται η εκλογή Προέδρου της Επιτροπής. Αυξημένος ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά με κάθε νέα Συνθήκη οι τυπικές εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. αυξάνονται και στην πράξη το Συμβούλιο γίνεται πιο ισχυρό.
Και για να καταλήξω, ως προς τις πολιτικές που ακολουθούνται. Η τάση που διαμορφώνεται:
Oδηγεί σε ενίσχυση των άκρων και ενίσχυση της αποχής.
Επιδιώκει συρρίκνωση της μεσαίας τάξης ταυτόχρονα με την αδυναμία της σοσιαλδημοκρατίας να προτείνει εναλλακτική πρόταση..»
Το άρθρο δημοσιεύεται στο www.styx.gr
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
