Ο δρόμος προς την υπανάπτυξη του 21ου αιώνα

Ο Αθανάσιος Παπανδρόπουλος σημειώνει ότι μετά την τελευταία συμφωνία για το χρέος, η χώρα έχει να επιλέξει μεταξύ επιμήκυνσης της λιτότητας και την υπανάπτυξη ή απελευθέρωσης της οικονομίας από συντεχνίες και πιράνχας της δημόσιας διοίκησης. new deal σκίτσο Θοδωρής Μακρής

Μοίρασε το

Ο Αθανάσιος Παπανδρόπουλος σημειώνει ότι μετά την τελευταία συμφωνία για το χρέος, η χώρα έχεινα επιλέξει μεταξύ επιμήκυνσης της λιτότητας και την υπανάπτυξη ή απελευθέρωσης της οικονομίας από συντεχνίες και πιράνχας της δημόσιας διοίκησης.


Οι κ.κ. Μάριο Σεντένο, επικεφαλής του Eurogroup, και Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων, είχαν κάθε λόγο να είναι πολύ ευχαριστημένοι. Μετά το πέρας της τελευταίας σύσκεψης του Eurogroup στο Λουξεμβούργο και με αφορμή τις αποφάσεις για το ελληνικό χρέος, μίλησαν για “ιστορική συμφωνία”. Είπαν ότι μπαίνει τέλος σε οκτώ χρόνια διασώσεων για την Ελλάδα. “Η Ελλάδα, μαζί με την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Κύπρο και την χώρα μου, την Πορτογαλία, εντάσσεται στην ομάδα των χωρών της ευρωζώνης που άλλαξαν την πορεία των οικονομιών τους. Που στέκονται και πάλι στα πόδια τους”, σημείωσε ο κ. Μ. Σεντένο. Τα δε λόγια του, απ’ ό,τι γνωρίζουμε, πήραν την μορφή τίτλων σε πολύ θετικά άρθρα, που είδαν το φως της δημοσιότητας σε μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες.

Όλοι ικανοποιημένοι με την τελευταία συμφωνία

Από την άποψη λοιπόν αυτή, όπως επεσήμαναν και οι Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς, η συμφωνία του Λουξεμβούργου είναι έξυπνα διατυπωμένη. Ως εκ τούτου, και οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν κάθε λόγο να την χαιρετίσουν ως επιτυχία.

Για την Γερμανία και τους συμμάχους της δεν υπάρχει ρητή διαγραφή του ελληνικού χρέους. Έτσι θα χαλαρώσει η εγχώρια πολιτική πίεση προς την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ από επικριτές που θεωρούν ότι το Βερολίνο καλείται πολύ συχνά να πληρώσει τον λογαριασμό για την ευρωζώνη.

Την ίδια στιγμή, η προσφορά ενός μαξιλαριού ρευστότητας 24,1 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ελλάδα, μετά την λήξη του τρίτου προγράμματος διάσωσης τον Αύγουστο, απομακρύνει μεγάλο μέρος της ανησυχίας. Η Αθήνα δεν μπορεί να διολισθήσει σε μία ακόμα κρίση κρατικού χρέους τα επόμενα δυόμιση χρόνια ή και αργότερα. Επιπλέον, οι πιστωτές κέρδισαν την δέσμευση της Ελλάδας ότι θα επιτυγχάνει μεγάλα πλεονάσματα για πολλά χρόνια. Υπόσχεση που θα καθησυχάσει τις ανησυχίες όλων εκείνων που θεωρούν ότι η δημοσιονομική απειθαρχία είναι η βασική αιτία της ελληνικής κρίσης.

Από την πλευρά της, η Ελλάδα των capital controls – για τα οποία ουδείς λόγος έγινε – πήρε μία συμφωνία για το χρέος που εγγυάται για 15 χρόνια την βιωσιμότητά του. Ελπίζει ότι αυτό θα το εκτιμήσουν και οι αγορές. Επίσης, αν κρίνουμε από την εκδήλωση της περασμένης Παρασκευής στο Ζάππειο, η συμφωνία προσφέρει στον πρωθυπουργό περιθώρια πολιτικών ελιγμών. Δεν δίνει όμως λύσεις σε σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας.

Επιτήρηση και υπανάπτυξη

Κυρίως, η συμφωνία δεν μετριάζει τις αρνητικές εντυπώσεις από την βαρειά πολυετή επιτήρηση της ελληνικής οικονομίας. Την σφραγίζει με τους σκληρούς όρους που την συνοδεύουν. Αφορούν την εφαρμογή όλων των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί με το τρίτο Μνημόνιο και δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη. Μεταξύ αυτών, οι περικοπές στις συντάξεις το 2019. Η μείωση του αφορολογήτου το 2020. Η επιτάχυνση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων για τα κόκκινα δάνεια. Η υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων μεγάλων ΔΕΚΟ. Αλλά και οι νέες διαδοχικές αυξήσεις των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων το 2019 και το 2020. Και, πάνω από όλα, η δέσμευση για την επίτευξη υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ που μονιμοποιεί τις πολιτικές λιτότητας.

Τις επόμενες ημέρες θα φανεί, μάλιστα, αν το deal για το χρέος αποτέλεσε μέρος μίας μεγαλύτερης συμφωνίας της κυβέρνησης (κυρίως) με την Γερμανία με επίκεντρο το Προσφυγικό. Είναι γνωστές οι επιδιώξεις του Βερολίνου για επαναπροώθηση προσφύγων στις χώρες πρώτης εισαγωγής τους. Την ίδια ώρα, έχει ήδη επιτευχθεί η συμφωνία των Πρεσπών.

Πολιτικός χρόνος στην κυβέρνηση Τσίπρα

Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ξεκάθαρο ότι ναι μεν η συμφωνία δίνει στην ελληνική οικονομία χρόνο και χώρο. Αλλά δεν δημιουργεί από μόνη της κάποια δυναμική. Όμως, οι αγορές την δυναμική μιας οικονομίας εξετάζουν. Αυτήν περιμένουν. Είναι χαρακτηριστικά τα όσα μάς είπε ο κ. Ντανιέλ Γκρος, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μελετών Πολιτικής (CEPS) στις Βρυξέλλες. “Ναι μεν οι αποφάσεις του Eurogroup αποτελούν σημαντικό βήμα προόδου για την Ελλάδα. Ωστόσο απέχει πολύ από τού να προσφέρει σοβαρές λύσεις στα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας και στον εξαιρετικά χαμηλό βαθμό εξωστρέφειάς της. Θα μπορέσει ο κ. Τσίπρας να σπάσει το συντεχνιακό και αντιπαραγωγικό απόστημα της χώρας; Ή, σε κάποια φάση, η Ελλάδα θα έλθει και πάλι σε προστριβές με τους δανειστές της;”.

Ο Γερμανός οικονομολόγος, που γνωρίζει πολύ καλά την ελληνική οικονομία, δεν έχει άδικο. Τεράστιο πρόβλημα της χώρας είναι η αδυναμία της να παράγει διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα. Αυτή είναι και η μοναδική πηγή ανταγωνιστικότητας. Άρα, μόνον αυτά μπορούν να προσφέρουν μακροχρόνια ανάπτυξη και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Απαιτούνται συνεπώς διαρθρωτικές επενδύσεις. Αυτές θα εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στις αγορές. Προϋπόθεση έτσι για δάνειο από τις αγορές αποτελούν οι νέες επενδύσεις και η προσέλκυσή τους.

Οι αγορές βάζουν τους κανόνες

Αν δεν ενισχυθεί, εδώ και τώρα, ο τομέας των διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων (ΤΔΕΠ), η ανάπτυξη θα παραμένει ευχολόγιο. Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι η βελτίωση της παραγωγικότητας προέρχεται από τα διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα. Αυτά είναι που οδηγούν στην άνοδο του κατά κεφαλήν εισοδήματος μίας χώρας. Αυτά και συμβάλλουν στην αύξηση του ΑΕΠ της. Και τούτο διότι ο ΤΔΕΠ, όντας υποχρεωμένος να είναι ανταγωνιστικός σε διεθνές επίπεδο αφού η τιμή των προϊόντων του καθορίζεται από την διεθνή αγορά, πρέπει να εκμεταλλεύεται άριστα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της εθνικής οικονομίας. Λειτουργώντας ταυτοχρόνως στο λεγόμενο «τεχνολογικό σύνορο», παράγοντας με τις πιο προηγμένες μεθόδους ώστε να ανταγωνίζεται αποτελεσματικά κάθε ομοειδή παραγωγό ανά την υφήλιο, ο ΤΔΕΠ έχει πολλαπλασιαστικές επιδράσεις και στην απασχόληση.

Αυτή η κατ’ ανάγκην συνοπτική διαπίστωση μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μία ουσιαστική πρόκληση για τον κύριο πρωθυπουργό είναι η άμεση εφαρμογή μίας αναπτυξιακής πολιτικής, φιλικότατης προς την προσέλκυση επενδύσεων. Έχει την δυνατότητα να το πράξει; Μπορεί να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στο ξένο ιδιωτικό ή κρατικό κεφάλαιο; Θα μπορέσει να έλθει σε σύγκρουση με το δυσώδες αντιεπενδυτικό γραφειοκρατικό κατεστημένο;

Πολύ φοβούμεθα ότι οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά ίσως να είναι δυσκολότερες από τις διαπραγματεύσεις με τρόϊκες και λοιπούς θεσμούς. Οι τελευταίοι ήλθαν και σε κάποια φάση θα απέλθουν. Όμως ο εγχώριος στρατός κατοχής παραμένει. Και αυτός είναι το πραγματικό πρόβλημα. Πολυ φοβούμεθα έτσι, ότι για τη χώρα, η “καθαρ’η έξοδος” από το μνημόνιο του δίδυμου Τσίπρα – Καμμένου, ουσιαστικά ανοίγει την πόρτα προς την υπανάπτυξη του 21ου αιώνα. Και ήδη έχουμε αρκετά δείγματα γραφής, τα οποία και θα παραθέτουμε σε προσεχή άρθρα μας.

Το σκίτσο είναι του Θοδωρή Μακρή
Διαβάστε το προηγούμενο άρθρο του Αθανάσιου Παπανδρόπουλου στο new deal

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP

Download on the App Store

Μοίρασε το

του αρθρογράφου

ideas change society

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

Αφήστε μια απάντηση

Σχόλια

Μπες στη συζήτηση

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου

Κάνε εγγραφή για να αφήσεις τα σχόλιά σου