ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΙ…

Στις 17 Νοέμβρη κυκλοφόρησε ένα ενδιαφέρον άρθρο του Γιάννη Βαρουφάκη με τίτλο «ΕΛΛΑΣ – ΔΝΤ – Συμμαχία»[1], στο οποίο υποστηρίζει ότι η Ελληνική Κυβέρνηση πρέπει να συνταχθεί με τις προτάσεις του ΔΝΤ σχετικά με την «επίλυση» του ελληνικού ζητήματος. Η επιχειρηματολογία του άρθρου είναι ενδεικτική του κλασσικού ακαδημαϊκού λάθους ανάλυσης που κάνουν οι οικονομολόγοι: ξεχνούν την διάσταση του διεθνούς ανταγωνισμού για την Ισχύ, της οποίας η Οικονομική Δύναμη είναι μόνο μία παράμετρος.

Έτσι, παρασύρονται από την σχολή διεθνών σχέσεων που τείνει να αντιμετωπίζει τους διεθνείς οργανισμούς ως αυτόνομες και λογικά σκεπτόμενες υπάρξεις στο διεθνές σύστημα, με αυτόνομες ατζέντες και αγαθές, ως επί το πλείστον, προθέσεις, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στις καταστατικές διακηρύξεις των οργανισμών. Η σχολή αυτή εκφράζεται από τους ‘”ινστιτουτιοναλιστές”, οι οποίοι τείνουν να επικεντρώνουν στο δέντρο, την ώρα που χάνουν το δάσος. Μερικώς μόνο φταίνε οι ίδιοι οι οικονομολόγοι για το γεγονός ότι παρασύρονται από τον «ινστιτουτιοναλισμό». Τους δεσμεύει προς αυτή την κατεύθυνση η φύση της επιστήμης που εκπροσωπούν, η οποία περιορίζεται από αριθμούς και οικονομετρικά μοντέλα αντιπαραβολής των θεωριών τους, αντί να απελευθερώνεται μέσω της διαυγούς ανάγνωσης των αριθμών με όρους Ιστορίας.

Ας εξετάσουμε λίγο τα δεδομένα του προβλήματος των οικονομολόγων. Οι διεθνείς οργανισμοί απαρτίζονται από χώρες-μέλη, τα δικαιώματα (και οι υποχρεώσεις) των οποίων είναι αποτέλεσμα της συγκριτικής Ισχύος των κρατών-μελών κατά την περίοδο της δημιουργίας τους, καθώς και της δυνατότητάς τους (ή μη) να ελέγχουν (ή όχι) τις μεταβολές/μεταβιβάσεις της Ισχύος αυτής, από και προς την μεριά, τόσο των διεθνών οργανισμών, όσο και κυρίως των κρατών-μελών τους. Με άλλα λόγια, οι διεθνείς οργανισμοί ΕΙΝΑΙ πεδίο αντιπαράθεσης και διεθνούς ανταγωνισμού, αντιπαράθεσης ή ακόμα και πολέμου, ανάμεσα στα κράτη-μέλη του οργανισμού.

Ο πόλεμος αποτελεί την τελευταία λέξη του δράματος όταν φορά την στρατιωτική του εκδοχή, αυτή της ωμής χρήσης βίας. Ωστόσο, ο διπλωματικός ή οικονομικός πόλεμος δεν αποτελεί “λύση τελευταίας ανάγκης”, αποτελεί την συνήθη πρακτική της διεθνούς οικονομικής και πολιτικής διπλωματίας, ιδιαίτερα ανάμεσα σε εκείνες τις Δυνάμεις που ελέγχουν τις μεγάλες σφαίρες επιρροής του πλανήτη και τις οποίες αποκαλούμε Μεγάλες. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, διεξάγουν ΠΑΝΤΟΤΕ έναν υπόγειο πόλεμο, διαχρονικό και αέναο, εν πολλοίς κρυφό από τα μάτια όλων, πλην των συμμετεχόντων στους διεθνείς οργανισμούς, οι οποίοι θεωρούν την διαχείριση ακριβώς αυτών των “συρράξεων” ως καθημερινή τους εργασία. Αν αυτή η διαχείριση δεν αποδειχθεί ικανή για την εξεύρεση νέων ειρηνικών διευθετήσεων στις εκάστοτε νέες διεθνείς προκλήσεις του συνεχώς μεταβαλλόμενου διεθνούς συστήματος, τα κράτη προσφεύγουν στα όπλα: έτσι λέει η Ιστορία, αν και πολλές φορές μπορεί να το αποκλείουν οι αριθμοί.

Ακόμα και αν ένας πόλεμος μπορεί να είναι οικονομικά καταστροφικός, πολλές φορές επιλέχθηκε από Μεγάλες Δυνάμεις στο παρελθόν, όσο παράλογο και αν αυτό φαντάζει σήμερα. Ο πόλεμος, όπως και η συλλογική διαχείριση των διεθνών σχέσεων σε γενικότερες γραμμές, δεν είναι θέμα αριθμών, είναι θέμα πολύ μεγαλύτερο από τους αριθμούς, είναι θέμα Ισχύος. Πολλές φορές βασίζεται στους αριθμούς ή/και τους χρησιμοποιεί προκειμένου να επιτύχει τους σκοπούς του, αλλά ποτέ δεν είναι οι αριθμοί η ουσία του πολέμου ή ο σκοπός αυτού, είναι μόνο το μέσο διεξαγωγής του, στην σύγχρονη μορφή του που λέγεται οικονομικός πόλεμος. Η Τέχνη του Πολέμου, όπως και η Τέχνη της Πολιτικής, χρησιμοποιούν τους αριθμούς αλλά δεν αναλώνονται σε αυτούς: αντίθετα, τους αναλώνουν και τους χρησιμοποιούν κατά το δοκούν, μέσω της Προπαγάνδας. Εκεί ακριβώς είναι που «την πατάνε» οι οικονομολόγοι, καθώς δεν είναι εκπαιδευμένοι να βλέπουν πως μια οικονομικά αδιέξοδη επιλογή για μια Μεγάλη Δύναμη ενδέχεται να αποτελεί μια πρώτης τάξεως «ευκαιρία», αν όχι την μόνη, στο βαθμό που προσφέρει κέρδη που δεν προσμετρώνται με όρους «στενού» οικονομικού αποτελέσματος.

Η θεωρία που περιλαμβάνει την ανάγνωση του διεθνούς συστήματος με όρους Ισχύος και συστατικά του στοιχεία τα κράτη ονομάζεται “νεορεαλισμός” και είναι εναλλακτική του “ινστιτουτιοναλισμού”. Δίνει βάση στο κράτος και όχι στον υπερεθνικό/υπερκρατικό παράγοντα, αφού το κράτος είναι αυτό που έχει (ακόμα) το μονοπώλιο των όπλων. Ακόμα και αν – για λόγους σκοπιμότητας από περίοδο σε περίοδο – το κράτος δύναται να εκχωρεί το αποκλειστικό του δικαίωμα «να φέρει όπλα» σε διεθνείς (αλλά όχι υπερεθνικούς) οργανισμούς-ομπρέλες ευρύτερων γεωπολιτικών συμμαχιών, ηθελημένα ή επιβεβλημένα, αυτό δεν διαγράφει το γεγονός ότι μόνο κράτη κάνουν πόλεμο, όπως και συμμαχίες κρατών, οι οποίες ενδέχεται να συγκροτούνται adhoc ή πιο μόνιμα, ανάλογα με τον βαθμό ομογενοποίησης του εκάστοτε διακρατικού, υπερεθνικού ή αυτοκρατορικού συστήματος εξουσίας.

Σε αντίθεση λοιπόν με τους διεθνο-οικονομολόγους, οι διεθνολόγοι πολιτικοί επιστήμονες έχουν διαβάσει περισσότερο διπλωματική και στρατιωτική Ιστορία, η οποία έχει περίπου 6000 χρόνια καταγραφών[1] και αφηγήσεων που παράγουν ικανά συμπεράσματα για την συμπεριφορά των ανθρώπων, των κοινοτήτων ανθρώπων και των μεγάλων κοινοτήτων ανθρώπων, τις οποίες αποκαλούμε αυτοκρατορίες. Η οικονομική ιστορία από την άλλη, εκτός του ότι έχει πραγματική υπόσταση μόλις μερικών εκατοντάδων χρόνων, ποτέ δεν υπερτέρησε της πολιτικής και διπλωματικής, παρά το γεγονός ότι στις σύγχρονες εποχές του βιομηχανικού, μεταβιομηχανικού και μοντέρνου και μεταμοντέρνου κόσμου των πάσης φύσεως «ισμών», η οικονομική ανάγνωση της Ιστορίας αντικατοπτρίζει την τεράστια απήχηση που απέκτησαν συγγραφείς σαν τον Μάρξ και τον Κλάουζεβιτς. Αυτοί, εκκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο πόλεμος είναι «η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα» (Κλάουζεβιτς), που γίνεται προκειμένου να διασφαλιστούν τα αντικειμενικά συμφέροντα των κρατών (Μάρξ).

Χωρίς κανείς να μπορεί να παραβλέψει τον ουσιαστικό ρόλο της οικονομικής παραμέτρου στον πόλεμο, αρκετοί επιστήμονες της στρατηγικής και της διπλωματικής ιστορίας αμφισβητούν τη διαχρονικότητα της φράσης του Κλάουζεβιτς, αποδεικνύοντας ότι πολλοί πολιτισμοί στο παρελθόν έκαναν πόλεμο είτε για εθιμοτυπικούς λόγους (τελετουργικοί πόλεμοι), είτε για πολιτισμικούς, είτε για λόγους αυτοεπιβεβαίωσης. Αν κάποιος πιστεύει ότι οι άνθρωποι πολεμούν μόνο για τα πλούτη, ας σκεφτεί την εξής ερώτηση: πόσα λεφτά είχε ο Μέγας Αλέξανδρος; Ο Τζένγκις-Χαν; Ο Οθωμανός πασάς; Η Δυναστεία των Γουάνγκ ή των Τσ’ίνγκ στην Κίνα (με απόσταση περίπου 3000 χρόνια μεταξύ τους); Αν σκεφτεί κανείς αυτές τις ερωτήσεις, αυτό που θα δει αυτόματα να σχηματίζεται στο μυαλό του είναι ένα ερωτηματικό σε σχέση με τα πλούτη των αυτοκρατόρων και ένας χάρτης ανάλογος των κτήσεων τους.

Άλλες αυτοκρατορίες[2] ήταν πλούσιες, άλλες φτωχές άλλα έγιναν πλούσιες αρπάζοντας, άλλες δημιουργώντας πλούτο, άλλες φτωχές και παρέμειναν φτωχές αλλά ποτέ δεν ήταν αυτό το θέμα των αυτοκρατοριών (και των αυτοκρατόρων): το θέμα των αυτοκρατοριών είναι τα εδάφη, οι πληθυσμοί, οι πόροι και η ικανότητα επιβολής του τρόπου ζωής τους[3]. Από αυτά κρίνεται η μακροημέρευσή τους[4], όχι από τα πλούτη τους, αν και αυτά βοηθάνε για να φτιάξουν στρατούς και κρατική γραφειοκρατία, απαραίτητη για τη διοίκηση μεγάλων εκτάσεων και πληθυσμών, όπως εξόχως αναδεικνύει ο Keegan (ό.π.).

2.       Η (σημερινή) θέση του Βαρουφάκη στο μικροσκόπιο

Δεν διαφωνώ επί τοις ουσίας με τον Βαρουφάκη. Η σύμπλευση με το ΔΝΤ και τους λοιπούς Ευρωπαίους σε αυτό το timing είναι η μόνη ενδεχόμενη πιθανότητα δημιουργίας “τείχους προστασίας” (συμμαχία) του Νότου έναντι της Γερμανικής Επιβολής, πράγμα απαραίτητο ενόσω η Γερμανία δεν αντιλαμβάνεται ότι η Αυταρχική Επιβολή και η Λιτότητα από κοινού ποτέ δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτά σε δημοκρατικές χώρες και – άρα – θα δημιουργήσουν συσπειρώσεις αντίπαλης ορμής από την Γερμανική. Ωστόσο, σε σχέση με τους διεθνείς οργανισμούς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κανείς εξ αυτών δεν είναι πολιτικά και ιδεολογικά ουδέτερος, όπως και καμία πολιτική πρόταση ή επιλογή των Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες κατευθύνουν τη συλλογική δράση του οργανισμού, δεν είναι άμοιρη πολιτικών επιπτώσεων και «επιπλοκών» ακόμα και για εκείνους τους οποίους δεν αφορά ούτε εμμέσως. Όλους τους αφορούν οι αποφάσεις ενός διεθνούς οργανισμού, αφού ο κόσμος είναι ένας, ενιαίος και αλληλεξαρτούμενος, ενώ – σήμερα – γίνεται συνεχώς «μικρότερος» όσο εξελίσσεται τεχνολογικά και συνεχώς πιο βάναυσος μέσω της εξασφάλισης μεγάλων ακτινών βολής των όπλων (διηπειρωτική-παγκόσμια ακτίνα, remotewar, κλπ), που εξασφαλίζουν ότι οι θύτες δεν θα βλέπουν τα θύματα.

Ας εξετάσουμε λίγο διαφορετικά από τον Γιάννη Βαρουφάκη τι εστί ΔΝΤ: το Ταμείο εντάσσεται στην «αμερικάνικη αρμάδα διεθνών οργανισμών» μέσω των οποίων οι ΗΠΑ εξαπέλυαν την οικονομική τους πολιτική στον Τρίτο Κόσμο (κυρίως) κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αποφεύγοντας την κριτική από τις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας, αφού αυτή «απορροφάτο» από το Ταμείο. Την ίδια στιγμή, το Ταμείο εξασφάλιζε πρόσβαση των αμερικανικών πολυεθνικών (κατάκτηση, πιο σωστά) στις χώρες τις οποίες «έσωζε» και τις αγορές τους. Το δόγμα αμοιβαίας σύμπραξης Μεγάλου Κράτους και Μεγάλων Επιχειρήσεων του Κίσσινγκερ[5], σε λειτουργία από τη δεκαετία του 1960, χρησιμοποίησε και αλλοίωσε τον σκοπό ύπαρξης του Ταμείου, αποδεικνύοντας ότι τα Καταστατικά και οι Σχέσεις Ισχύος πολλές φορές δεν συμβαδίζουν: όταν αυτό συμβαίνει, πάντοτε υπερισχύουν οι δεύτερες, ενώ τα πρώτα προσαρμόζονται στις περιστάσεις.

Έτσι, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, δημιουργήματα του Κέϊνς στο κατόπιν του Β ΠΠ, έγιναν αντικείμενο εκτεταμένης πολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στην Ανατολή και την Δύση, όπως και ο ΟΗΕ, επί πεντηκονταετία. Από την ίδρυση του Διεθνούς Οικονομικού Συστήματος, εντός της Δύσης που έλεγχε τις χρηματοδοτήσεις των διεθνών οργανισμών και τις αρχικές πλειοψηφίες, υπήρξε ο εξής διακανονισμός ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη: οι πρώτες θα (κατ)είχαν πάντοτε τη θέση του Προέδρου της Παγκόσμιας Τράπεζας, ενώ η δεύτερη (ας έβρισκε μόνη της πώς) τον Πρόεδρο του Ταμείου.

Ασχέτως αυτής της «εσωτερικής διευθέτησης» της Δύσης για το Παγκόσμιο Οικονομικό Σύστημα του Κέινς, το οποίο συνολικά στόχευε στην ανακύκλωση των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αποθεμάτων προκειμένου να επιτευχθεί μακροχρόνια διεθνής οικονομική ισορροπία, οι πραγματικοί όροι Ισχύος στο Ταμείο αποδεικνύονται από την στάθμιση των ψήφων των μελών, η οποία διασυνδέεται με την οικονομική τους συνδρομή στο Ταμείο: “themoreonepays, themoreonevotes”, είναι η αρχή που ισχύει στα περί ψήφων. Έτσι, ΗΠΑ-Αγγλία-Ιαπωνία ελέγχουν το 26,5% (16,470 + 4,022 + 6,135) των ψήφων, η Γερμανία μόλις 5,583%, Γαλλία-Ιταλία-Ισπανία ελέγχουν ένα επιπλέον 9%, από κοινού[6].

3.       Η Αμερικανο-Γερμανική αντιπαράθεση στο μικροσκόπιο

Η αντιπαράθεση Αμερικής-Γερμανίας λοιπόν, παίρνει άλλα χαρακτηριστικά υπό αυτό το πρίσμα: 26,5+9=35,5% των ψήφων του ΔΝΤ συντάσσονται με την «λύση Λαγκάρντ» – ή αλλιώς «συγκεκαλυμμένη λύση Ομπάμα» – από την εποχή που Μόντι-Ραχόι-Ολλάντ «έπιασαν δουλειά». ΓΑΠ και Ντράγκι είναι επίσης στην ίδια ατζέντα, παρεμπιπτόντως. Κάποιοι «έχασαν και έφυγαν» με όρους αγοραίας πολιτικής, κάποιοι άλλαξαν με άλλους, κάποιοι κερδίζουν και μένουν. Τα προσχήματα και οι εύκολες αναγνώσεις δεν αποτελούν προσόν της πολιτικής ανάλυσης, αν και αποτελούν αρετή της εύκολης και συγκοιριακής οικονομικής ανάλυσης του κόσμου των χρηματιστηρίων και του πατερναλιστικού καπιταλισμού[7], τον οποίο ο Ανδρέας Παπανδρέου διέβλεπε ως επερχόμενο κίνδυνο από τη δεκαετία του 1960, όταν μεσουρανούσε στις ΗΠΑ και από την έδρα του στο Μπέρκλεϊ κονταροχτυπιόταν με τους Κίσσινγκερ-Φρίντμαν και τη σύμπραξή τους, η οποία απέδωσε τη Σχολή του Σικάγο. Παραβλέποντας την εύκολη ανάλυση με αυτό το σκεπτικό και ακολουθώντας μια πιο βαθιά ανάγνωση της διεθνούς εικόνας των σχέσεων των Μεγάλων Δυνάμεων, το πολιτικό συμπέρασμα που άμεσα προκύπτει είναι ότι η πολιτική διάλυσης της Ευρώπης ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ συνεχίζεται, ακολουθώντας την πτώση του Νότου, τη διάλυση του Γαλλογερμανικού Άξονα που εκδηλώθηκε και με το ναυάγιο της συγχώνευσης των BAE-EADS[8], όπως και – πλέον – την απειλή του Ντέιβιντ Κάμερον για οριστική παράλυση της ΕΕ μέσω του veto στον προϋπολογισμό, σε περίπτωση που σταματήσουν οι «αγγλικές αναχρηματοδοτήσεις» (rebates)[9].

Η πολιτική των ΗΠΑ για την Ευρώπη, μέσω του ΔΝΤ και του πανούργου Γιώργου Παπανδρέου που δεν δίστασε ακόμα και να μεταναστεύσει ατιμασμένος προκειμένου να εξασφαλίσει την είσοδο των ΗΠΑ στην Ευρώπη με θεσμικούς όρους Ισχύος, “πιέζει” τη Γερμανία να αρχίσει να αποδέχεται την Αμερικάνικη ατζέντα: BaselIII, Dodd-Frank, QE Ι, ΙΙ και ΙΙΙ και, τώρα, “κουρέματα των κυριάρχων της Ευρώπης”. Όλες αυτές οι «παγκόσμιες ρυθμίσεις»[10] είναι σχεδιασμένες να απομειώνουν συνεχώς το Γερμανικό θησαυροφυλάκιο μαζί με κάθε άλλο στενά συνδεδεμένο με το καταρρέων χρηματοπιστωτικό σύστημα, υποσκάπτοντας την οικονομική δύναμη της Ευρώπης και ανοίγοντας το δρόμο στον στασιμοπληθωρισμό, που με τη σειρά του, με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί σε ένα νέο γύρο αιματοκυλίσματος αν συνεχίσουμε την ίδια ρότα ΧΩΡΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΧΡΕΟΥΣ: η Βαϊμάρη προειδοποιεί για τις επιπτώσεις του στασιμοπληθωρισμού.

Ότι κάναμε ως Ανθρωπότητα μετά τον Β ΠΠ, όταν τα παγκόσμια χρέη βρήκαν νέες διευθετήσεις και ο Κέινς έχτισε το διεθνές οικονομικό σύστημα, έχουμε την δυνατότητα να το πράξουμε και πριν τον Τελευταίο Πόλεμο, ο οποίος “κάνει ντου από παντού” (Μέση Ανατολή, Ευρώπη, Κεντρική Ασία, Θάλασσα της Νότιας Κίνας), ενόσω γράφονται αυτές οι γραμμές. Εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ και του Dodd-Frank σημαίνει πως με μαθηματική ακρίβεια όλα τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα αναγκαστούν είτε να υποκύψουν στην πολιτική “pay-to-play”[11] και να εθνικοποιηθούν, μερικώς και ειδικώς ή ολικώς και γενικώς, από την Αμερικάνικη Διοίκηση, είτε να σταματήσουν τις δοσοληψίες με το αμερικανικό δημόσιο και τη FED. Τη στιγμή που το μόνο «σίγουρο χαρτί» ανάμεσα στα ομόλογα των κυριάρχων γίνεται αυτό που εκδίδουν οι αμερικανικές αρχές λόγω διαβλεπόμενων κινδύνων για όλους τους άλλους στο μέσο και μάκρο-χρονικό επίπεδο, μία τέτοια επιλογή από την πλευρά των «χρηματοπιστωτικών σούπερ-μάρκετ» ισοδυναμεί με απόσυρση από την αγορά, με ηθελημένη παραίτηση από τον ανταγωνισμό, σταδιακή συρρίκνωση και στο τέλος, κλείσιμο.

Οι «ρυθμίσεις Ομπάμα» αποτελούν ένα σκληρό τελεσίγραφο από τον πλέον ισχυρό θεσμό του κόσμου, τον Λευκό Οίκο, προς αυτούς που ο Κρούγκμαν αποκαλεί VerySeriousPeople και οι οποίοι κατά την προηγούμενη οκταετία είχαν πραγματοποιήσει «απόβαση και κατάληψη» του. Ο Ομπάμα διεκδικεί την Ισχύ του Λευκού Οίκου πίσω, από όλους ανεξαιρέτως. Διατείνεται μάλιστα ότι το κάνει στο όνομα της μεσαίας τάξης και του κόσμου του 99%. Δεν λέει ψέμματα ο Ομπάμα, κάνει και αυτό. Αλλά δεν κάνει μόνο αυτό: με την πολιτική του ενάντια στους “banksters” ανακτά το ηθικό ανάστημα των ΗΠΑ, απαραίτητο συστατικό για μία δύναμη που θέλει να ελέγχει τη διεθνή τάξη πραγμάτων σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα, ή τουλάχιστον με προνομιακή πρόσβαση.

Επίσης, οι ίδιες ρυθμίσεις σημαίνουν πως οι ΗΠΑ επεκτείνουν την «επικράτεια» του ελέγχου τους στο «παγκόσμιο χωριό», ακολουθώντας τις υποδείξεις των “globalregulators”, τους οποίους ελέγχουν μέσω της BIS και της Επιτροπής BaselCommittee. Με άλλα λόγια, αυτό που σταδιακά συμβαίνει πολιτικά και διοικητικά είναι η «απορρόφηση» της παγκοσμιοποίησης από το Αμερικανικό δημόσιο, το οποίο για πρώτη φορά προσπαθεί μία τόσο ευρεία διεύρυνση της «διοικητικής και δικαστικής του επικράτειας», την οποία στοχεύει να ταυτίσει με «όλο τον κόσμο», αφού τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που επιθυμεί να «ελέγξει» δραστηριοποιούνται σε όλον τον κόσμο. Εκεί βρισκόμαστε: στο στάδιο επέκτασης της Αυτοκρατορίας των ΗΠΑ, η οποία απειλεί να συντρίψει τα πάντα, προκειμένου να εδραιωθεί. Όπως οι περισσότερες Αυτοκρατορίες ανά τους αιώνες, έτσι και τώρα, η διαδικασία της γέννας της αυτοκρατορίας έχει τις ωδίνες της και διαρκεί δεκαετίες: τίποτα καινούριο για την Ιστορία.

4.       Πρόταση Βαρουφάκη και Ελληνική Εξωτερική Πολιτική: τακτικός ελιγμός ή στρατηγική επιλογή;

Αν εξετάζουμε την ενδεχόμενη σύμπλευση της Ελλάδας με το ΔΝΤ ως τακτικό ελιγμό της εξωτερικής μας πολιτικής, βολεύει σε αυτό το timing που βρισκόμαστε για πλήθος λόγων. Πριν όμως μπορέσουμε να επιλέξουμε την όποια λύση, πρέπει να έχουμε το δικαίωμα να ομιλούμε και η γνώμη μας να είναι βαρύνουσα, αν όχι δεσμευτική, πράγμα που σήμερα δεν συμβαίνει λόγω παραιτησης από την εθνική κυριαρχία. Έτσι, η αποδέσμευση της χώρας από την Κυβέρνηση είναι αναγκαία προϋπόθεση για την αποδέσμευση της χώρας από την απαγόρευση συμμετοχής της σε συζητήσεις που την αφορούν, από τις οποίες για πρώτη φορά στην ιστορία απουσιάζει παντελώς ο άμεσος ενδιαφερόμενος: εξ όσων είμαι σε θέση να γνωρίζω, για λόγους προσχημάτων σίγουρα αλλά αυτό δεν μειώνει τη σημασία της πράξης, ακόμα και σε περιπτώσεις πτωχεύσεων βρετανικών κτήσεων της Κοινοπολιτείας, εκπρόσωποι των κυβερνήσεων των προτεκτοράτων συμμετείχαν στις όποιες συζητήσεις αφορούσαν τις χώρες τους. Στην Ελληνική περίπτωση πλέον έχει καταρρεύσει ακόμα και η αναγκαιότητα τήρησης των προσχημάτων.

Ας ξεπεράσουμε όμως αυτό το μικρό σκόπελο, για να εξετάσουμε την ουσία της πρότασης. Ως θετικό πρέπει να προσμετρηθεί η συγκριτική της διάσταση σε σχέση με την πλήρη απραξία της Κυβέρνησης Σαμαρά. Αυτή την απραξία άλλοι την ονομάζουν υποταγή και τη σχετίζουν με την παραίτηση της χώρας από την εθνική της κυριαρχία που προανέφερα, όπως και με τις προσωπικές υπογραφές Παπανδρέου, Παπαδήμου, Σαμαρά, Βενιζέλου, οι οποίες δόθηκαν προεκλογικά κατόπιν απαίτησης Μέρκελ. Επίσης, η «λύση Βαρουφάκη» θα μεταφέρει ένα ισχυρό σοκ προς τη μεριά της Γερμανίας, το οποίο ίσως αποδειχθεί  ικανό να συνετίσει την Καγκελάριο, βάζοντας φρένο στην πολιτική «πάρ’τα όλα» που ακολουθεί στο όνομα της χώρας της.

Ωστόσο, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως ούτε οι προτάσεις Λαγκάρντ αποτελούν μακροχρόνια λύση για το πρόβλημα της Ελλάδας, της Ευρώπης και του κόσμου, τα οποία δεν αφορούν στην αξιοπιστία του ΔΝΤ, της Ευρώπης ή της Ελλάδας αντίστοιχα. Με άλλα λόγια, η επιλογή μας αυτή δεν πρέπει να θεωρείται ως Στρατηγικής Φύσης Επιλογή της χώρας, λόγω του ότι οι καταστάσεις είναι ρευστές και η ατζέντα του πιθανού μας εταίρου κρύβει πολλές δυσάρεστες εκπλήξεις.

Εφόσον έχει εγκλωβιστεί η Ελλάδα στο να μην έχει καλύτερη επιλογή από αυτή που προσφέρει το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ σε σχέση με αυτή που προσφέρει η Γερμανία χωρίς την Ένωση όλο και περισσότερο, τότε ασφαλώς και θα επιλέξει την πρώτη. Αλλά στόχος της πρέπει να είναι να ανατρέψει τους εμφανείς και τους αφανείς στόχους της Αυτοκράτειρας Δύναμης[12], οι οποίοι περιλαμβάνουν την διάλυση της Ενωμένης Ευρώπης και η οποία δεν μπορεί να γίνει χωρίς φρίκη, όπως επίσης διδάσκει η Ιστορία: το να συνενώσει κανείς μικρότερες οντότητες σε μία μεγαλύτερη πολιτική οντότητα χωρίς πόλεμο έχει κάποια λίγα παραδείγματα, ένα εκ των οποίων είναι και η ΕΕ. Αλλά στο να διαλύσει κανείς μία οντότητα στα εξ ων συνετέθη μέρη (ή περισσότερα) χωρίς πόλεμο, δεν πρέπει να έχει ιστορικό προηγούμενο.

Η προσπάθεια αναδιάταξης της διεθνούς Ισχύος, με όρους Αυτοκρατορικούς από τις ΗΠΑ[13], είναι το βασικό μας πρόβλημα, καθώς και η παταγωδώς ηλίθια αντίδραση από τη Γερμανία και τη λοιπή Ευρώπη, που βρέθηκε να υποκύπτει εκ των έσω. Ο συνδυασμός αυτός, αφενός αποδεικνύει ότι το κράτος των ΗΠΑ έχει δομηθεί και λειτουργεί με όρους μιλιταρισμού, όπου οι μακροχρόνιοι στρατιωτικοί στόχοι (στρατηγική) και οι πρόσκαιρες τακτικές κινήσεις έχουν βρει τον τρόπο να συνδυάζονται με εξαιρετικά για τις ΗΠΑ αποτελέσματα στο μάκρο-επίπεδο. Η μακροχρόνια «εκπαίδευση» του Βαθέως Κράτους των ΗΠΑ στον μακροχρόνιο πόλεμο, εμφανή και αφανή, έρχεται να εισπράξει την υψηλή του κεφαλαιοποίηση.

Εξίσου σημαντικό είναι πως η σημερινή κατάσταση αποδεικνύει πόσο λάθος έχουν κάνει τρεις (τουλάχιστον) γενιές Ευρωπαίων πολιτικών, ως προς την αδυναμία τους να οριοθετήσουν την πολιτική τους με όρους στρατηγικής ανεξαρτησίας της Ευρώπης από την υψηλή κηδεμονία των ΗΠΑ: τώρα ήρθε η ώρα που οι ΗΠΑ ζητούν να πληρωθούν το τίμημα της προστασίας τους επί πέντε δεκαετίες, αν το σκεφτεί κανείς με όρους ιστορικής συνέχειας. Για να το επιτύχουν μάλιστα, δεν θα διστάσουν να καταστρέψουν τα πάντα, αφού εκτιμούν ότι αυτό είναι το συμφέρον τους.

Μην μπορώντας να ανταγωνιστούν όλους τους υπόλοιπους “προς τα πάνω” με όρους οικονομικούς, οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει να εξωθούν άπαντες στην καταστροφή, είτε άμεσα, είτε συγκεκαλυμμένα, κάτι το οποίο βολεύει πολύ για την μάχη των προσχημάτων στην Εποχή Μετά τον Τελευταίο Πόλεμο, τον ερχομό του οποίου όλο και περισσότερο επιβεβαιώνουν οι εξελίξεις.  Ελπίζοντας – λόγω γεωγραφικής απομόνωσης και οπλικής υπερεπάρκειας – πως θα είναι o“lastmanstanding“, οι ΗΠΑ λειτουργούν υπογείως, μέσω διεθνών οργανισμών που ελέγχουν και νέων δογμάτων οικονομικής πολιτικής, σχεδιασμένα να τους μεταφέρουν την “παγκόσμια δικαιοδοσία ρυθμίσεων”, μέσω αμερικανικών δικαστηρίων ή μέσω αποφάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, της BankofInternationalSettlements, κλπ, κλπ.

Ακριβώς όπως συνέβη μετά τον Β ΠΠ και εξαιτίας – ίσως – των μαθημάτων που εξήχθησαν από αυτόν[14], όταν η Ευρώπη συνετρίβη και έδωσε χώρο στην άνοδο τις παγκόσμιας αυτοκρατορίας των ΗΠΑ, έτσι συμβαίνει και σήμερα: τίποτα καινούριο για την Ιστορία, αν και όλα πολύ επικίνδυνα, παλαιά και καινούρια. Η πορεία επέκτασης της Αυτοκρατορίας των ΗΠΑ πήρε νέα δυναμική μετά την πτώση της ΕΣΣΔ και – σήμερα – μην έχοντας τόσο ανάγκη την έννοια της «Δύσης» και έχοντας περισσότερο ανάγκη την επικράτεια και τους πόρους της Δύσης για να ελέγξει (μακροχρόνια) τους Κινέζους, τους Άραβες, τους Τούρκους (ναι, τους Τούρκους!) και τους Ρώσους, οι ΗΠΑ βάζουν την Ευρώπη να ξανακαεί, ελπίζοντας να απορροφήσουν την συνολική Ισχύ της ηπείρου, ή τουλάχιστον ένα μεγάλο μέρος αυτής.

Την ίδια στιγμή, αποτρέπουν τη δημιουργία ενός ακόμα μελλοντικού κινδύνου για την πρωτοκαθεδρία Ισχύος των ΗΠΑ: της Ενωμένης Ευρώπης της Αλληλεγγύης των Λαών της, πολιτικά και στρατιωτικά ενοποιημένης, στη βάση της συνταγματικής ισότητας των Ευρωπαίων πολιτών και των κρατών-μελών της Ένωσης. Αυτή θα ήταν πραγματική απειλή για τις ΗΠΑ, η σημερινή ΕΕ όχι απλά δεν είναι (πραγματική) απειλή, αλλά είναι τόσο «εύθραυστη» που δύναται να καταστραφεί με ένα απλό φύσηγμα. Οπότε, «γιατί να μην φυσήξω;», σκέφτεται ο Λευκός Οίκος. Με όρους Ιστορικούς, πραγματικά δεν έχουν λόγο να μην φυσήξουν, αφού θέλουν και μπορούν: οπότε, φύσηξαν. Άφησαν την Lehman να καταρρεύσει και εξαπέλυσαν μία παγκόσμια χρηματοπιστωτική βόμβα, ικανή να συντρίπτει τα πάντα και να κάνει την ανάγκη υψηλής προστασίας πιο εμφανή από ποτέ: έχει παρατηρηθεί πως όταν πέφτουν οι ισοτιμίες, σηκώνονται τα όπλα, κάτι το οποίο γνωρίζουν όσοι ασχολούνται με την Πολιτική, εξ αρχαιοτάτων χρόνων.

Η αλυσιδωτή αντίδραση που βλέπουμε λοιπόν να εξελίσσεται, δεν γίνεται να λάβει τέλος πριν την απόλυτη καταστροφή. Πρόκειται περί ενός “endgame” το οποίο λέει η θεωρία των παιγνίων πως δύναται να εξαπολύσει μόνο ο παίκτης που θεωρεί πως λόγω υπεροπλίας θα παραμείνει όρθιος, όταν όλοι οι υπόλοιποι έχουν εξοντωθεί ή αλληλοεξοντωθεί.  Μοναδικός τρόπος να κερδίσουν όσοι δεν άρχισαν το παίγνιο είναι να το σταματήσουν το δυνατόν συντομότερο. Στην περίπτωσή μας, στο στάδιο που βρισκόμαστε στην Ευρώπη, αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν: α) πάρουμε «βελούδινο ευρωπαϊκό διαζύγιο όλοι με όλους», βρίσκοντας τις απαραίτητες διευθετήσεις για μεταβιβάσεις που έλαβαν χώρα τα τελευταία 30-70 χρόνια, ανάλογα με την περίπτωση: πολύ δύσκολο εγχείρημα, όπως γίνεται αυτομάτως αντιληπτό, β) διώξουμε το ΔΝΤ από την Ευρώπη, πείθοντας ταυτόχρονα την Γερμανία να υποτάξει το “αυτοκρατορικό της όραμα” σε ένα πανευρωπαϊκό του ανάλογο: αυτό το δεύτερο κρίνεται πολιτικά πιο εφικτό, αφού έχει στα υπέρ του ότι αποτελούσε την ευρωπαϊκή πραγματικότητα για 70 χρόνια.

5.       Εύθραυστες γεωπολιτικές ισορροπίες: ένα διεθνές σύστημα με τάσεις διάλυσης

Το «ευρωπαϊκό ερώτημα της Γερμανίας» ξαναμπήκε στο κέντρο της πολεμικής, ενώ δεν ήταν επί δεκαετίες: η Ευρωπαϊκή Γερμανία χάνει, την ώρα που η Γερμανική Ευρώπη κέρδιζε επί τριετία. Αυτό όμως κινητοποίησε την αντίδραση “όλων των άλλων” Ευρωπαίων (πλην δορυφόρων και δηλωσιών), όπως πολύ καλά γνώριζαν (και προγραμμάτιζαν) οι ΗΠΑ. Η κατάσταση μοιάζει αδιέξοδη την τελευταία εβδομάδα: οδήγησε στο μπλοκάρισμα του Eurogroup της 12/11 και τον Γιούνκερ με την Λαγκάρντ στη Συνέντευξη Τύπου να παραδέχονται ότι «συμφώνησαν πως διαφωνούν», ενώ τα χαμόγελα, η γλώσσα του σώματος και οι μορφασμοί αντικατέστησαν άκομψα σχόλια που θα εξέθεταν τις δύο πλευρές: ακόμα δεν είναι ώρα για τόσο μεγάλη ρίξη, φαίνεται, όποτε η διπλωματία των μορφασμών υπερίσχυσε. Στη συνέχεια, η ίδια διαφωνία έσπρωξε την Λαγκάρντ στην άλλη άκρη του κόσμου να μιλά για “χοντρές κυρίες”[15], όπως  έσπρωξε και την “χοντρή κυρία” στον Πούτιν να ψάχνει στηρίγματα.

Ο Πούτιν από την μεριά του δεν κάνει τα λάθη του Στάλιν και δεν διατηρεί ψευδαισθήσεις για την κρισιμότητα της κατάστασης: απέφυγε να κάνει το λάθος της ΕΣΣΔ του 1939, όταν υπέγραψε το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ με τη Ναζιστική Γερμανία. Έτσι, αντί αβροτήτων, στη συνέντευξη τύπου, Πούτιν και Μέρκελ αντάλλαξαν κατηγορίες, σύμφωνα με το Bloomberg[16]. Θέλοντας να είναι πιο αντικειμενικό στην ανταπόκριση σχετικά με την πρώτη Γερμανορωσική συνάντηση μετά την επανεκλογή του Πούτιν στο Κρεμλίνο και να μην εστιάσει μόνο στις αντιπαραθέσεις των δύο πλευρών, το Reuters αναφέρεται περισσότερο στην οικονομική συνεργασία των δύο χωρών (περίπου $ 72 δις ετησίως[17]), αλλά και αυτό δεν αποφεύγει να αναδείξει το αυταπόδεικτο αποτέλεσμα: οι αναφορές στην συνεργασία και την αλληλοκατανόηση ήταν περισσότερο για να κρατηθούν τα προσχήματα, παρά γιατί υπήρξε κάποια νέα συμφωνία.

Εκεί βρισκόμαστε. Στο ιστορικό ανάλογο του έτους 1939, χωρίς το Ρίμπεντροπ-Μολότωφ. Η νέα πολιτική της «λαμπρής αποχής» (και εποχής) της Αμερικής “βγάζει μάτι”, απειλώντας κυριολεκτικά να βάλει την Ευρώπη να βγάλει τα μάτια της μέχρι να φτάσει «στο σημείο που βρισκόταν πριν τον Β ΠΠ», όπως προβλέπει ο GeorgeFriedman της Startfor[18], μέχρι να την καλέσει εκ νέου να την σώσει (την Ευρώπη), μαζί με όλους τους υπόλοιπους «καλούς του πλανήτη» (άλλοι τους λένε «πρόθυμους») που θα κινδυνεύσουν από την Ευρωπαϊκή καταστροφή μετά τη διάχυσή της (spill-overeffect). Ο Πούτιν παραμονεύει, η Μέση Ανατολή φλέγεται[19], το Ισραήλ ετοιμάζεται να ανοίξει μέτωπο με τους Άραβες μέσω επέκτασης των εναέριων χτυπημάτων με χερσαίες επιχειρήσεις εναντίον της Γάζας[20], η οποία δέχθηκε επίθεση ενόσω ο Αρχηγός των Αδελφών Μουσουλμάνων και Πρόεδρος της Αιγύπτου την επισκεπτόταν.

Η ιδιαίτερότητα της Αιγύπτου για την περιοχή είναι εξαιρετικά σημαντική και θα δείξει το τι μέλλον γεννέσθαι[21]. Η Χαμάς απείλησε ότι «άνοιξαν οι πύλες της Κολάσεως»[22] και αν πράγματι οι Άραβες κινητοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση ακολουθώντας τον Ισραηλινό μιλιταριστικό εξτρεμισμό, τότε σίγουρα θα αποδειχθεί σωστή η πρόβλεψη-απειλή της Χαμάς. Αυτό δεν πτόησε το Ισραήλ που διέλυσε διά βομβαρδισμού το γραφείο του Πρωθυπουργού της Παλαιστίνης, που ανήκει στη Χαμάς.

Σε αυτές τις συνθήκες, το Ιράν προσπαθεί να βρει συμφωνία με τον Ομπάμα από πριν τις εκλογές προκειμένου να αποφευχθεί και η δική του εμπλοκή στα πολεμικά πλάνα του Ισραήλ. Οι προσπάθειες αυτές του Ιράν συνεχίζονται με κινήσεις καλής θέλησης, μονομερούς χαρακτήρα[23].  Το Ισραήλ, αντιθέτως, κάνει ότι μπορεί για να αποκλείσει την εκδοχή της «ειρηνικής διευθέτησης» με το Ιράν: από παραστάσεις που προκαλούν θυμηδία στον ΟΗΕ, μέχρι οργανωμένες πολιτικές «επιθέσεις» στον Λευκό Οίκο, προεκλογικά κυρίως.

Η Συρία καταρρέει μαζί με τον Λίβανο, μέρα με την μέρα και περισσότερο, μέσα σε έναν κύκλο βίας που πλέον επεκτείνεται και ανάμεσα στις διάφορες φράξιες των αντικαθεστωτικών. Οι αμερικάνικες εκλογές τελείωσαν, ο κύριος “nice-guy” γίνεται ακόμα πιο αγαπητός σε όλον τον κόσμο. Με αφορμή το αμερικάνικο “fiscalcliff”, για το οποίο πολύ σωστά ο Κρούγκμαν ανέφερε ότι δοκιμότερος όρος είναι το “austeritybomb”[24] (βόμβα λιτότητας),  ο Πρόεδρος Ομπάμα υπερασπίζεται το εισόδημα της μεσαίας τάξης, θέλει να αυξήσει τους φόρους γι ατους πλούσιους, βάζει τους τραπεζίτες φυλακή, κάνει τις τράπεζες και τις πολυεθνικές να πληρώσουν τα εγκλήματά τους, κλπ. Προσπαθεί να περιορίσει την Ισραηλινή επιθετικότητα, στο βαθμό που δεν θέλει να παρασυρθεί σε αμερικανική συνδρομή: αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα άφηνε – πλέον – το Ισραήλ να εμπλακεί μονομερώς με τους Άραβες σε ευρύτερες επιχειρήσεις, αφού αυτό θα δώσει στις ΗΠΑ χρόνο και χώρο για να παίζει εκ του μακρώθεν με την Ισορροπία Ισχύος της περιοχής, ενισχύοντας αναλόγως τον «παίκτη» που θέλει να ευνοεί.

Για πρώτη φορά στη σύγχρονη Ιστορία, ΗΠΑ και Ισραήλ φαίνεται να έχουν συγκρούομενα, ή τουλάχιστον όχι απολύτως ευθυγραμμισμένα συμφέροντα στην περιοχή. Βέβαια, δεδομένου ότι σε συνθήκες πολέμου οι περιστάσεις περισσότερο εξαπατούν παρά επιβεβαιώνουν τις αισθήσεις, οφείλω να πω ότι για ανάλογα συμπεράσματα απαιτείται χρόνος που μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει. Οι τακτικές κινήσεις και οι ελιγμοί σε συνθήκες πολέμου – η Τέχνη της Εξαπάτησης των αντιπάλων – είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση. Ακόμα λοιπόν και αν παρατηρείται μια επιφανειακή και πρόσκαιρη ασυνενοησία ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ισραήλ, ίσως απλά να πρόκειται για μια συντονισμένη «διαφωνία» προκειμένου να περιορίσουν την ικανότητα των πολεμικών τους αντιπάλων να «διαβάζουν τις πράξεις και τα λόγια τους», που είναι προαπαιτούμενα για μια επιτυχή ανταπόκριση άμυνας και επιθετικής άμυνας.

Όπως πολύ σωστά γνωρίζουν οι πολιτικοί επιστήμονες, μοναδική εναλλακτική της ισορροπίας ισχύος μιας περιοχής είναι η ανισορροπία ισχύος της περιοχής, κάτι το οποίο οι οικονομολόγοι νομίζουν πως έχει να κάνει με χρήματα και κέρδη: έχει να κάνει και με χρήματα και κέρδη, αφού όλοι οι πόλεμοι παράγουν λάφυρα. Ωστόσο, κανείς πόλεμος δεν έγινε για τα λάφυρα και τα στενά οικονομικά ή υλικά κέρδη, αποκλειστικά τουλάχιστον. Οι επιδρομές γίνονται για τα λάφυρα, όχι οι πόλεμοι. Με την σύγχρονη μορφή του, το Διεθνές Σύστημα μοιάζει με πολεμικό μέτωπο λίγο πριν το σάλπισμα των πρώτων κανονιοβολισμών, όπου οι στρατοί ακόμα στέκονται απέναντι και αλλαλάζουν, βρίζουν και καταριούνται, ενόσω οι Στρατηγοί παραθέτουν τα στρατεύματά τους, μελετούν τους χάρτες και τις τακτικές τους, ξεσκονίζουν τα όπλα τους και στέλνουν πρέσβεις με διπλωματικές αποστολές, μπας και καταφέρουν να συνεννοηθούν πριν σαλπίσουν οι σάλπιγγες και ξεχυθεί η απόλυτη φρίκη.

Σωτήριο έτος 2012, μέσα προς τέλη Νοέμβρη, λίγους μήνες προ της καταστροφής: ο Γιάννης Βαρουφάκης προτείνει «συμμαχία» με το ΔΝΤ, θεωρώντας πως αυτό θα σώσει την παρτίδα. Συμμαχία με το ΔΝΤ στο παρόν timing ΝΑΙ, αλλά έχοντας στο μυαλό μας πως η παρτίδα ΔΕΝ ΣΩΖΕΤΑΙ αν συνεχίσουν να μοιράζονται φύλλα. Το «ναι» έχει να κάνει με το ότι δεν υπάρχει καλύτερη επιλογή στο τραπέζι και ικανός χρόνος για να δημιουργηθεί καλύτερη επιλογή, πολιτική πρόθεση ανάλογη, όπως και Ευρωπαϊκή ηγεσία με όραμα και πυγμή να αναλύσει διορατικά την κατάσταση. Μοναδική περίπτωση να σωθεί η παρτίδα με αυτές τις συνθήκες είναι να σταματήσει να παίζεται, να σταματήσουν όλοι να μοιράζουν φύλλα ή να δέχονται φύλλα!

6.       Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι οικονομολόγοι…

Αυτό που δεν καταλαβαίνουν, λοιπόν, οι οικονομολόγοι είναι πως η παρτίδα είναι στημμένη, τα φύλλα σημαδεμένα και πλέον σκοτώνονται οι χαρτοκλέφτες μεταξύ τους. Έτσι, παρασυρόμενοι από την ευφυϊα τους στους αριθμούς, οι οικονομολόγοι θεωρούν πως πρέπει να συνεχίσουμε να παίζουμε και στο τέλος – δεν μπορεί! – θα δικαιωθούμε: κλασσικό σφάλμα των αδαών περί των νόμων της σημαδεμένης τράπουλας, οι οποίοι όλο και περισσότερο θυμίζουν τους νόμους που διέπουν το σύγχρονο οικονομικό πόλεμο.

Για να ξεφύγουμε λοιπόν από τον εναγκαλισμό αυτό των ισχυρών που πνίγει ανά τους αιώνες τους ανίσχυρους, μοναδικός τρόπος μακροχρόνιας επίλυσης των προβλημάτων (μας) δεν είναι η συμπαράταξη (μας) με το ΔΝΤ και με τις ΗΠΑ, στην αντιπαράθεσή τους με τη Γερμανία, ή το αντίθετο: το θέμα δεν είναι να διαλέξουμε στρατόπεδο,το θέμα είναι να μην δημιουργηθούν στρατόπεδα!

Η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Γερμανία έχει περισσότερο γεωπολιτικά και λιγότερο οικονομικά χαρακτηριστικά, κάτι που κάνει τις πιθανότητες ειρηνικής τελικής έκβασης περιορισμένη, στο σημείο της αλυσιδωτής αντίδρασης που βρισκόμαστε: με τα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί και το οικονομικό κραχ να πλησιάζει, πολύ φοβάμαι πως δεν θα αποφύγουμε τις μάχες «εκ του συστάδειν» στην Ευρώπη.

Ουσιαστική ευθύνη για αυτό, πέραν της ανιστόρητης ηγεσίας της Άγκελας Μέρκελ και των μικρών πολιτικών ανδρών και γυναικών της Ευρώπης που δεν κατάφεραν να τιθασεύσουν την Ανατολικογερμανίδα Καγκελάριο, έχουν και οι πλέον «εκπαιδευμένοι ειδικοί» (οικονομολόγοι και τραπεζίτες κυρίως), αφού δεν ήταν εξ αρχής σε θέση να δουν την μεγάλη εικόνα και συνεχίζουν μέχρι σήμερα να προτείνουν «λύσεις» που μόνο την συγκυρία εξυπηρετούν, αλλά δεν ανταποκρίνονται στο ρόλο τους ούτε εξ αποστάσεως. Κάθε άλλο μάλιστα, αφού διαιωνίζουν την «ελπίδα» ότι το πράγμα μπορεί και να σώνεται τελικά. Αυτό ας το έχουμε υπόψη μας, τώρα που οι εκλογές στις ΗΠΑ τελείωσαν, «τα γάντια βγήκαν» στη διεθνή αρένα, η υψηλή κεφαλαιοποίηση της μακροχρόνιας αμερικανικής πολιτικής απανταχού της γης αρχίζει και ο διαγωνισμός «ποιος θα μας πάει στον Ομπάμα;» (ή ποιος θα τον φέρει εδώ;) παίρνει νέα διάσταση στην Ευρώπη, ως αποτέλεσμα μιας επιτυχημένης μακροχρόνιας αμερικανικής στρατηγικής. Ο διαγωνισμός προεκτείνεται και ανάμεσα στους οικονομολόγους, εκπαιδευμένους μεν για τα οικονομικά, ασχέτους δε από τα διεθνή πολιτικά, όπως αποδεικνύουν όλο και περισσότερο.

Αυτό που δεν καταλαβαίνουν οι οικονομολόγοι είναι ότι αυτοί που μπορούν να σώσουν την παρτίδα, τόσο για την Ελλάδα, όσο και για τον Νότο, την Ευρώπη και τον κόσμο όλο έχουν σημαδεύσει την τράπουλα και – εξαιτίας αυτού του γεγονότος αλλά και της εμπειρίας τους σε ανάλογα ζητήματα – σχεδόν έχουν εξοντώσει όσους κάθονται στο τραπέζι και όσους κάθονταν πριν από αυτούς. Κανείς δεν σταματά να παίζει σε ανάλογες περιπτώσεις, ιδιαίτερα αν είναι χαρτοκλέφτης, έχει εξασφαλίσει να είναι ο μόνος που φέρει νομίμως όπλα εντός του σαλούν και έχει και μερικούς μπράβους να επιτηρούν «όλους τους άλλους». Το γεγονός ότι οι «μπράβοι» είναι συνήθως συγγενείς, φίλοι, γνωστοί και ομόαιμοι των θυμάτων των χαρτοκλεφτών δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει επίσης: ανέκαθεν οι απατεώνες συνεργάζονταν με τους προδότες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τους γούσταραν κιόλας: σε πρώτη ευκαιρία τους ξεπάστρευαν και αυτούς, μιας και κανείς δεν μπορεί να εμπιστευθεί έναν προδότη. Ούτε καν οι χαρτοκλέφτες!

Η Τέχνη της Εξαπάτησης είναι αυθύπαρκτο κομμάτι της Τέχνης της Πολιτικής και ιδιαίτερα της Τέχνης του Πολέμου, από την εποχή που ο Σουν Τζου[25] έγραφε τις απόψεις του περί στρατηγικής τον 5^ο π. Χ. Αιώνα στην Κίνα. Η σκληρή επιβολή των συμφερόντων του ηγέτη επίσης έχουν έρθει στο φως από τον μέγα πολιτικό επιστήμονα, απάνθρωπο με κάθε έννοια, Νικολό Μακιαβέλι, και τα δικά του μαθήματα περί ηγεσίας. Αυτούς και μόνο να διαβάσουν οι οικονομολόγοι, θα καταλάβουν πολλά για τον σύγχρονο κόσμο, τα οποία κρύβονται από τον μαγικό κόσμο των αριθμών που συνήθως τους απασχολεί. Ένα από όλα αυτά τα πολλά, χωρίς αμφιβολία πρόκειται να είναι και το εξής: είναι αδύνατον να βρεθεί λύση, αν αυτός που μπορεί να επιβάλει τη λύση έχει επιλέξει να μην το κάνει, για όποιους λόγους και αν έχει επιλέξει να μην το κάνει.

Σε αυτές τις συνθήκες, οποιαδήποτε συμφωνία μιας χώρας με ελάχιστη συμβολή στον διεθνή καταμερισμό Ισχύος σαν την Ελλάδα, με έναν ανάλογο γίγαντα, πρέπει πρωτίστως να βάζει τη στρατηγική διάσταση στην κουβέντα και να εξασφαλίζει μακροχρόνιους όρους ασφάλειας και ανεξαρτησίας. Αλλιώς, μία τακτική επιλογή χωρίς ανάλογο υπόβαθρο, ακόμα και αν παράξει το ίδιο πολιτικό αποτέλεσμα (σύμπλευση με το ΔΝΤ σε αυτή τη φάση) μπορεί να αποδειχθεί θηλιά αγχόνης ή ωρολογιακή βόμβα, με σίγουρη πυροδότηση. Αυτό ας το έχουν στο μυαλό τους οι οικονομολόγοι και οικονομολογούντες της Ελλάδας και της Ευρώπης, μπας και αρχίσουν να εργάζονται για ένα Ευρωπαϊκό Σχέδιο Απεμπλοκής από την κρίση. Τότε θα γίνουν πραγματικά απαραίτητοι και ίσως αποδειχθούν και ικανοί να «σώσουν την παρτίδα», την οποία αυτή τη στιγμή δεν θέλουν καθόλου να σωθεί, εκείνοι που μπορούν να την σώσουν.

Βέβαια, τίποτα δεν τελείωσε, ενόσω περιμένουμε την «χοντρή κυρία να τραγουδήσει». Οπότε, ας περιμένουμε το τραγούδι της την προσεχή εβδομάδα. Θα δείξει πολλά για το τι μέλλει γεννέσθαι.

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP