Το άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα διαφημίστηκε ως η σανίδα σωτηρίας κάθε επιχείρησης που κινδύνευε με αφανισμό. Με τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, ο νομοθέτης επιχείρησε να φτιάξει κανόνες που θα διασφάλιζαν τη βιωσιμότητα του ελληνικού «επιχειρείν». Μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της αγοράς θα συμπαρύσερνε όλο το ανθρώπινο δυναμικό που συνδέεται με αυτή: επιχειρηματίες, εργαζόμενους, προμηθευτές, ασφαλιστικά ταμεία, τραπεζικά ιδρύματα. Δεν κατάφερε όμως να εκπληρώσει τον πολυαναμενόμενο ρόλο του.
Το πρόβλημα ήταν πολύ πιο σύνθετο, από αυτό που αρχικά αντιλαμβάνονταν οι Υπουργοί που εμπνεύστηκαν την ρύθμιση.
Η πραγματικότητα αμείλικτη, τους έφερε σε αδιέξοδο μήνες μόλις μετά. Η ύφεση βούλιαξε την αγορά και μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις, η μία μετά την άλλη φλέρταραν με την καταστροφή. Ακόμα και εταιρείες που φαινομενικά δεν επηρεάζονταν άμεσα από την οικονομική κρίση, αντιμετωπίζουν τώρα προβλήματα βιωσιμότητας.
Κατά τη συζήτηση της Επίκαιρης Ερώτησης που κατέθεσε η Δημοκρατική Συμμαχία για την αναθεώρηση των άρθρων 99-106 του Πτωχευτικού Κώδικα, ο Αν. Υπουργός Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας Σ. Ξυνίδης μας κατηγόρησε ότι αντιδρούμε για έναν νόμο τον οποίο ψηφίσαμε. Τα πράγματα δεν είναι όμως ακριβώς έτσι. Το πνεύμα του νόμου, που επιχειρούσε να περιβάλλει με ένα δίχτυ προστασίας τις επιχειρήσεις από την οριστική διάλυση, ήταν σωστό. Η εφαρμογή του όμως έκρυβε πολλές παγίδες που ήδη οι συνέπειές τους πλήττουν το σύνολο της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Άλλωστε αυτή είναι η δύναμη του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Να καταδεικνύει τα προβλήματα της εφαρμογής των νόμων και την ανεπάρκεια της εκάστοτε πολιτικής. Δεν κάνουμε αντιπολίτευση απλά για να έχουμε λόγο στη Βουλή. Κάνουμε αντιπολίτευση για να φέρουμε στην επιφάνεια τα κακώς κείμενα και να προτείνουμε λύσεις, για την εύρυθμη λειτουργία όλων των εκφάνσεων της ελληνικής κοινωνίας.
Μέχρι σήμερα, υπολογίζεται ότι περισσότερες από 2.000 επιχειρήσεις κατευθύνθηκαν προς το άρθρο 99. Οι προβλέψεις των δικηγόρων, μιλούν για δραματική αύξηση του αριθμού αυτού μέσα στο 2012. Τόσος είναι ο αναμενόμενος όγκος των προσφυγών στην προπτωχευτική διαδικασία, που δεκάδες δικηγορικά γραφεία έσπευσαν να αναπτύξουν ειδικά τμήματα για να αντεπεξέρθουν.
Η «δεύτερη ευκαιρία» όμως που υποσχόταν το άρθρο 99 δεν ήρθε ποτέ για την συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων που αναζήτησαν τη συνδρομή του. Μόλις 5% από αυτές κατάφεραν να ανακάμψουν. Και πώς θα το κατάφερναν άλλωστε… Όμηροι μιας πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης, στο έλεος των αδηφάγων αγορών, με κυβερνήσεις που δεν μπορούν να διαπραγματευθούν τα αυτονόητα: ευκαιρίες για ανάπτυξη. Η πτώση διαφαινόταν σε όλους, εκτός από αυτούς που κινούσαν τα νήματα. Το 99,6% των ελληνικών επιχειρήσεων που απασχολούν έως 49 άτομα – οι μικρομεσαίες δηλαδή επιχειρήσεις που είναι και οι περισσότερες στην Ελλάδα – αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα επιβίωσης, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που έδωσε στη δημοσιότητα το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ. 180.000 επιχειρήσεις εκφράζουν φόβους ότι μέσα στο 2012 δεν θα αποφύγουν το λουκέτο. Αυτό σημαίνει ταυτόχρονα 240.000 νέους άνεργους, που θα προστεθούν στο ένα εκατομμύριο που μετρούσαμε στο τέλος του 2011.
Το μεγαλύτερο λάθος όμως στην εφαρμογή του άρθρου 99 είναι ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίζονται οι πιστωτές της εκάστοτε επιχείρησης. Εργαζόμενοι και προμηθευτές, αντιμετωπίζονται από το νόμο όπως ακριβώς και τα μεγάλα τραπεζικά ιδρύματα. Οι απαιτήσεις τους στοιβάζονται στη λίστα των υποχρεώσεων της εταιρείας και εγκλωβισμένοι στην χρονοβόρα δικαστική διαδικασία δεν μπορούν να διεκδικήσουν καν τα νόμιμα. Πολλές φορές οι ίδιοι οι εργοδότες ανάγκαζαν τους εργαζόμενους να απαντήσουν σε εκβιαστικά διλήμματα: στηρίξτε την εταιρεία να μπει στη διαδικασία του άρθρου 99 ή θα κλείσουμε.
Το πρόβλημα όμως δεν εντοπίζεται μόνο στην εταιρεία που φτάνει στο άρθρο 99. Η έκρηξή του πυροδοτεί αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ολόκληρη την αγορά. Προμηθευτές μένουν απλήρωτοι και στη συνέχεια θα είναι και αυτοί ασυνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Σε χρόνο 0 προκαλείται ένα μεγάλο και ξαφνικό έλλειμμα ρευστότητας με ένα ντόμινο εξελίξεων.
Τα ασφαλιστικά ταμεία δεν μπορούν να εισπράξουν νόμιμες οφειλές που τις περισσότερες φορές φτάνουν τα εκατομμύρια. Σε συνδυασμό με την έκρηξη της ανεργίας και του επερχόμενου «κουρέματος» το σύνολο των ασφαλιστικών ταμείων απειλείται με κατάρρευση.
Αν προσθέσουμε σε αυτά τα στοιχεία και τις πολυάριθμες καταγγελίες που μιλούν για εταιρίες «βιτρίνες» που μετέφεραν όλες τις υποχρεώσεις τους από άλλες δραστηριότητές για να απολαύσουν τα ευεργετήματα του άρθρου 99, τότε δεν χρειαζόμαστε άλλες αποδείξεις για να πειστούμε ότι ο πτωχευτικός κώδικας πρέπει άμεσα να αναθεωρηθεί.
Το διακύβευμα είναι ότι ο νομοθέτης προσέγγισε το πρόβλημα μονοδιάστατα. Όταν όμως μία επιχείρηση αντιμετωπίζει προβλήματα, επηρεάζονται εκατοντάδες άνθρωποι γύρω από αυτή. Οι εργαζόμενοι που δουλεύουν σε αυτήν, επιχειρήσεις – προμηθευτές που συνδέονται με αυτή και απασχολούν και αυτές ανθρώπους, ασφαλιστικά ταμεία που διαχειρίζονται χρήματα ανθρώπων, τράπεζες, μία ολόκληρη αλυσίδα που αν ένα κομμάτι της σπάσει θα επηρεάσει τη στατικότητα του συνόλου.
Απαιτείται μία παρέμβαση συνολική. Με καίριες και όχι αποσπασματικές ρυθμίσεις για όλους τους εμπλεκόμενους. Πρέπει να υπάρχει ρητή και σαφής προστασία όλων των πιστωτών. Των εργαζομένων, των προμηθευτών, των ασφαλιστικών ταμείων, των τραπεζών, όλων αυτών που διεκδικούν νόμιμες οφειλές. Και φυσικά, ας σπάσει, έστω για πρώτη φορά, το απόστημα του βραδυκίνητου δημόσιου και ας απεγκλωβιστούμε από τις πολύμηνες δικαστικές διαδικασίες.
Όσο για την πρόθεση των συναρμόδιων Υπουργείων να συστήσουν μία… επιτροπή που θα εξετάσει τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από την εφαρμογή του άρθρου 99, θα πω μόνο ότι η αμείλικτη πραγματικότητα τους πρόλαβε. Η αγορά δεν λειτουργεί με θεωρίες και πορίσματα. Αν χάσουμε τώρα το τρένο, δεν θα μπορέσουμε να επανακάμψουμε εύκολα. Να παρέμβουμε τώρα καίρια και ουσιαστικά για να μην θρηνήσουμε μία πραγματική χρεοκοπία.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
