ΤΟΥ ΑΛΦΟΝΣΟΥ ΒΙΤΑΛΗ
Τα όσα συμβαίνουν – και μάλιστα με ιδιαίτερη ένταση το τελευταίο διάστημα – στο Αιγαίο και συνολικότερα στο πλέγμα των Ελληνοτουρκικών σχέσεων , θέτουν επί τάπητος την ανάγκη μια νέας προσέγγισης και διαχείρισης της «καυτής ατζέντας» των σχέσεων με την Τουρκία . Αυτό γίνεται ιδιαίτερα πιο επιτακτικό μετά τα όσα ισχυρίστηκε από την Κέρκυρα , ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου στις συνομιλίες που είχε με την Ελληνίδα ομόλογο του.
Ουσιαστικά ο κ. Νταβούτογλου :
-έθεσε με τον πλέον ωμό τρόπο την συνολική αμφισβήτηση της Τουρκίας για το καθεστώς του Αιγαίου –μέσω των γκρίζων ζωνών- και με αιχμή το Φαρμακονήσι και το Αγαθονήσι
-ζήτησε εφ΄όλης της ύλης απ’ ευθείας πολιτικό διάλογο Ελλάδας – Τουρκίας , πάντα για το καθεστώς του Αιγαίου , κατά την πάγια τουρκική αξίωση και επιδίωξη
– ξεκαθάρισε ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσει η χώρα του το Πρωτόκολλο Επανεισδοχής λαθρομεταναστών που έχουν συνυπογράψει Ελλάδα και Τουρκία .
Δίπλα σε αυτά προστίθεται η συστηματική έγερση – ακόμα και από τον ίδιο τον Τούρκο Πρωθυπουργό- μειονοτικού θέματος στη Θράκη, οι προκλητικές στρατιωτικού χαρακτήρα ενέργειες στον εναέριο και θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου κ.α
ΣΥΝΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ
Ουσιαστικά με τον τρόπο που έθεσε ο κ. Νταβούτογλου το «τουρκικό πακέτο» στις συνομιλίες του με την Ελληνίδα ΥΠΕΞ στην Κέρκυρα , όταν η τελευταία του έθεσε το θέμα των τουρκικών παραβιάσεων στο Αιγαίο και συγκεκριμένα στο Φαρμακονήσι και το Αγαθονήσι , καταγράφει το ότι η Άγκυρα δεν εγκαταλείπει καμία από τις «σκληρές» μονομερείς της διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας .
Παρά την ευρωπαϊκή της πορεία και τις υπό εξέλιξη ενταξιακές συνομιλίες , η Τουρκική πλευρά , φαίνεται εδώ και πολύ καιρό αποφασισμένη να μην μεταβάλλει στο παραμικρό την στάση της έναντι της Ελλάδας . Και όχι μόνο αυτό . Φροντίζει σε κάθε ευκαιρία να στέλνει σαφή μηνύματα στη Διεθνή Κοινότητα και στη διεθνή κοινή γνώμη και να επικαιροποιεί όλο το φάσμα των διεκδικήσεων της
Απώτερος και πάγιος στόχος της Τουρκικής πλευράς είναι «να κόψει» επιχειρησιακά «στα δύο» το Αιγαίο προκειμένου να επιβάλλει «συνδιαχείρηση και συνδιοίκηση» σε ζωτικές περιοχές του Αρχιπελάγους , μέσω της γνωστής άποψης που προβάλλει πως από «τον 25ο Ισημερινό και πέρα δεν μπορεί να υπάρχει πλήρης Ελληνική κυριαρχία».
Η στοχοποίηση και οι συνεχείς προκλήσεις και αμφισβητήσεις τους τελευταίους μήνες στα δύο μικρά νησιά , το Φαρμακονήσι και το Αγαθονήσι, είναι απόλυτα διαφωτιστικά για το «χοντρό παιχνίδι» που κάνει η Άγκυρα στο Αιγαίο , με δεδομένο ότι το Φαρμακονήσι , κατέχει μια στρατηγική θέση στο Αιγαίο στα Δωδεκάνησα , πιο πάνω λίγο από τα Ίμια , όπου οι Τούρκοι έχουν δια της βίας αμφισβητήσει την Ελληνική κυριαρχία . Και αυτό παρά το γεγονός ότι στο Φαρμακονήσι υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι και στοιχειώδεις υποδομές . Πρακτικά δηλαδή η αμφισβήτηση που έχει διατυπωθεί αό την Άγκυρα για νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο , αγκαλιάζει πλέον και κατοικημένα νησάκια .
ΔΙΑΒΗΜΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ
Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό της κλιμάκωσης της αμφισβήτησης , αλλά και της μεθοδικότητας που κινούνται οι Τούρκοι , πως δεν περιορίζονται μόνο σε παραβιάσεις του εναέριου χώρου πάνω από αυτά τα νησιά , αλλά προχώρησαν σε πλήρη νομική αμφισβήτηση του καθεστώτος τους με γραπτό διάβημα , όταν τα Φώτα επισκέφθηκε το Αγαθονήσι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας . Το κείμενο δε του διαβήματος αποτελεί την πλέον επίσημη καταγραφή της μονομερούς διεκδίκησης της Άγκυρας , αφού υποστηρίζει ότι «στις 6 Ιανουαρίου (σ.σ 2009) δύο σκάφη της Ελληνικής ακτοφυλακής παραβίασαν τα τουρκικά χωρικά ύδατα μεταξύ των στιγμών 09.56-12.10 και 12-16.15». Πρόκειται βέβαια για τις «στιγμές» που μετακινήθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας , με σκάφος του Λιμενικού από την Σάμο στο Αγαθονήσι και αντίστροφα , την ημέρα των Φώτων .
Τα περιστατικά είναι πάρα πολ΄΄α σε αυτή την κρίσιμη περιοχή .
ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΝΕΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ
Το ερώτημα όμως είναι πως αντιδρά η Αθήνα , η Ελληνική Κυβέρνηση και πως μεθοδεύει τις «γραμμές άμυνας» της απέναντι στην κλιμακούμενη τουρκική αμφισβήτηση.
Υπάρχει επίσης ένα ακόμα ερώτημα : Μπορεί πλέον να αντέξει η γραμμή πλεύσης που είχε χαραχθεί περίπου από το 1999- 2000 , ότι δηλαδή «το θηρίο θα ημερώσει μέσα από την Ευρωπαϊκή προοπτική του και την αφομοίωση των ευρωπαϊκών κανόνων και της εμπέδωσης μιας συμπεριφοράς ανάλογης με αυτή που υπάρχει ανάμεσα στα κράτη – μέλη της Ε.Ε».
Βέβαια σε πρώτη φάση η πολιτική αυτή στηρίχθηκε στην Συμφωνία του Ελσίνκι και στα δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα που αυτή επέβαλλε με την Τουρκία , αλλά και στην υιοθέτηση της πολιτικής στις διμερείς σχέσεις των «της χαμηλής πολιτικής και των Συμφωνιών για θέματα χαμηλής πολιτικής». Βέβαια η Συμφωνία του Ελσίνκι είχε και προβλήματα , όμως οι δεσμεύσεις που υπήρχαν ήταν σαφείς και οριοθετημένες . Το γεγονός ότι μετά το 2004 – για λόγους που δύσκολα εξηγούνται- η Ελληνική πλευρά ελαστικοποίησε την στάση της και πρακτικά «αναίρεσε την ουσία» της Συμφωνίας του Ελσίνκι . χωρίς ωστόσο να αντιπροτείνει κάποιο εναλλακτικό και επεξεργασμένο σχέδιο, αποθράσυνε ακόμα περισσότερο την Τουρκία . Σαφώς η Συμφωνία του Ελσίνκι είχε ελλείμματα και προβλήματα , αυτό όμως απέχει από το να εγκαταλειφθεί πλήρως κάθε διαπραγμάτευση με την Τουρκία και κυρίως να εγκαταλειφθεί το βέτο στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων , χωρίς να αναληφθούν συγκεκριμένες δεσμεύσεις σε ότι αφορά αμιγώς τα Ελληνοτουρκικά και δη τα θέματα που άπτονται του Αιγαίου .
Υπό αυτό το πρίσμα ακόμα και οι περίφημες διερευνητικές συνομιλίες ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία – για το ενδεχόμενο παραπομπής του θέματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης- φαίνεται να μην έχουν το νόημα και την σημασία που είχαν παλαιότερα .
Η Ελλάδα οφείλει και καλά κάνει να παράγει πολιτική που να αποτρέπει τις εντάσεις με την Τουρκία . Όμως οφείλει παράλληλα να προωθήσει και πολιτικές για να ανακόψουν την εφ΄όλης της ύλης αμφισβήτηση της Τουρκίας .
Η μέχρι τώρα εμπειρία έδειξε πως έτσι όπως πορεύονται οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε δεν παράγουν αποτελέσματα θετικά για τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό .
Συνεπώς , αν η Ελλάδα επιμείνει (κόντρα ακόμα στην άποψη ορισμένων ισχυρών κρατών της Ε.Ε για ειδική σχέση) στην πλήρη ένταξη , οφείλει «εδώ και τώρα να δημιουργήσει ένα νέο πιο προωθημένο και πιο αποτελεσματικό Ελσίνκι». Οφείλει δηλαδή να βρει και να επιβάλλει σκληρά και δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα στην Τουρκία .
Επίσης οφείλει να κρατήσει ζεστό και ανοικτό το θέμα της οριοθέτησης ζωνών αποκλειστικής οικονομικής εκμετάλλευσης στην Νοτιοανατολική Ευρώπη , που αποτελεί ένα ουσιαστικό διαπραγματευτικό χαρτί.
Οφείλει επίσης να επαναεπικαιροποίηση το πιο ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί της , το δικαίωμα της δηλαδή που πηγάζει από την Συνθήκη του Μοντέκο Μπέϊ (Νέο Δίκαιο για την Θάλασσα) , για επέκταση των χωρικών της υδάτων και για το οποίο οι Η.Π.Α (που δεν το έχουν υπογράψει , όπως και η Τουρκία) επανεξετάζουν πλέον την στάση τους .
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
