Επιμένει η Άγκυρα στην αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αυτή τη φορά χρησιμοποιεί το ωκεανογραφικό πλοίο «Τσεσμέ» στο Θρακικό πέλαγος και τις έρευνές του, το περιεχόμενο των οποίων επισήμως μένει ακόμη αδιευκρίνιστο.
Η πρόκληση εκδηλώθηκε λίγες μέρες μετά από την ανακοίνωση της ίδρυσης ενιαίου ενεργειακού φορέα στην Ελλάδα, ο οποίος θα οργανώσει έρευνες στα ελληνικά ύδατα και την υφαλοκρηπίδα. Πλους και οι έρευνες του «Τσεσμέ» σημειώθηκαν ανήμερα της κοινής απόφασης των υπουργείων Εξωτερικών και Περιβάλλοντος της Ελλάδας για κατάτμηση και εμπορική αξιοποίηση εκμεταλλεύσιμων θαλασσίων περιοχών.
Η Αθήνα επέλεξε ιδιαιτέρως χαμηλούς τόνους, αν και η υπόθεση είναι από τις πιο «βαριές» της τελευταίας εικοσιπενταετίας. Μερικοί διπλωμάτες και στρατιωτικοί αποδίδουν τη συγκρατημένη στάση στο ενδεχόμενο η υπόθεση να είναι προβοκάτσια κύκλων που υποβλέπουν την ελληνοτουρκική προσέγγιση. «Να προασπίζουμε τα συμφέροντά μας, να αντιδρούμε στις επιβουλές αλλά να μην εμπλεκόμαστε σε παιχνίδια, τους κανόνες των οποίων δεν ορίζουμε εμείς» λένε.
Η Τουρκία δεν είχε καν ειδοποιήσει για τη μετάβαση του ωκεανογραφικού στο Θρακικό, καθώς και το ότι -παρά τα συνεχή διαβήματα- δεν πιστοποίησε το είδος των ερευνών που πραγματοποιεί. Για κάθε ενδεχόμενο, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Γρηγόρης Δελαβέκουρας τόνισε πως η Ελλάδα θα υπερασπισθεί αποφασιστικά τα κυριαρχικά δικαιώματά της και πως επενδύει στη συνεργασία και στον αμοιβαίο σεβασμό με την Τουρκία.
Πολιτικοί παράγοντες θεωρούν πιο πιθανό – το «Τσεσμέ» να μην κατέπλευσε με στόχο μια «θερμή» ελληνική αντίδραση, η οποία εξ άλλου δεν προκύπτει εύκολα. Υποστηρίζουν πως η Τουρκία απέστειλε το πλοίο για να υπενθυμίσει, τώρα που εντείνονται οι παρασκηνιακές διμερείς διαβουλεύσεις, ότι αμφισβητεί ευθέως το εύρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Το υπουργείο Εξωτερικών της γείτονος σε ανακοίνωση προς απάντηση του ελληνικού διαβήματος τονίζει –λίγο ως πολύ- ότι δεν αναγνωρίζει ελληνική κυριαρχία στον βυθό της επίμαχης περιοχής. Η υφαλοκρηπίδα είναι το πιο σημαντικό θέμα των διαβουλεύσεων, ο 44ος γύρος των οποίων πραγματοποιήθηκε –υπό τους πρέσβεις Αποστολίδη και Σινιρλίογλου- στην Αθήνα, λιγότερο από εικοσιτέσσερεις ώρες πριν την εμφανιση του «Τσεσμέ».
Πολιορκία της Ζουράφας
Το στίγμα στο οποίο «επέμεινε» το τουρκικό πλοίο βρίσκεται δεκατρία μίλια από τη Σαμοθράκη και δέκα από τις ακτές της Θράκης, καθώς και επτά μίλια από τη νησίδα Ζουράφα. Η συγκεκριμένη περιοχή είχε ενταχθεί στον τουρκικό χάρτη των «γκρίζων ζωνών» και στον βυθό της θεωρείται ότι υπάρχουν πετρελαϊκοί πόροι.
Η αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας ως σκοπός της νέας τουρκικής «πρωτοβουλίας» υποστηρίζεται και από το ότι η Άγκυρα δεν ειδοποίησε για την είσοδο του πλοίου έστω για ανώδυνες και αποδεκτές έρευνες, όπως προβλέπουν το Δίκαιο της Θάλασσας και οι διεθνείς κανονισμοί…και όπως θα ήθελε η Ελλάδα.
Παρά την κατάφωρη παράβαση των αρχών της γειτονίας όμως, η Άγκυρα κινήθηκε πονηρά προσδιορίζοντας ως έργο του «Τσεσμέ» την υδατογράφηση-χαρτογράφηση, όχι ενεργειακές ή σεισμογραφικές έρευνες, με πόντιση καλωδίων και μέσων στον βυθό, όπου και η υφαλοκρηπίδα. Η τακτική αυτή υποψίασε την ελληνική κυβέρνηση.
Γι’ αυτό συμφωνήθηκε αντίδραση χαμηλών τόνων, μετά από τηλεφωνική διάσκεψη των αρμοδίων υπουργών και της στρατιωτικής ηγεσίας, με τον πρωθυπουργό να ενημερώνεται διαρκώς.
Ο κ.Παπανδρέου τάχθηκε αναφανδόν υπέρ των χαμηλών τόνων παρά τη δυσφορία του, επειδή –κατά πληροφορίες- η «πρακτική Τσεσμέ» δυσκολεύει τις συγκλίσεις με τον τούρκο ομόλογό του για τα θέματα ενέργειας. Ήδη βρίσκεται στα σκαριά πλαίσιο διμερούς και περιφερειακής συνεργασίας για την ενέργεια, το οποίο αλλάζει το πνεύμα της πολιτικής της προηγούμενης επταετίας ή, κατ’ άλλους, το ενισχύει.
Μνημόνια συνεργασίας
Ο πρωθυπουργός και ο Ρετσέπ Ερντογάν είχαν εποπτεύσει της υπογραφής μνημονίων συναντίληψης για την ενεργειακή και την περιβαλλοντική συνεργασία από τους υπουργούς Μπιρμπίλη-Γιλντίζ και Ερόγλου, κατά την επίσκεψη της τουρκικής αντιπροσωπείας στην Αθήνα πριν από δυόμισυ μήνες. Το μνημόνιο για την ενέργεια προβλέπει τη σύσταση Κοινής Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για την Ενέργεια και ανά εξάμηνο συναντήσεις των μελών της από τις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Ως στρατηγικός στόχος της συνεργασίας τέθηκε η ασφάλεια στον εφοδιασμό της ΕΕ, στη βάση της διαφοροποίησης των πηγών προέλευσης και διαδρομών των καυσίμων. Το σχετικό έγγραφο αναζωογονεί το έργο Τουρκίας-Ελλάδας-Ιταλίας για μεταφορά καυσίμων από τη Μέση Ανατολή και την περιοχή της Κασπίας.
Για τον ενεργειακό-περιβαλλοντικό τομέα συμφωνήθηκε η σύσφιξη των διμερών και περιφερειακών δεσμών γύρω από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στην οργάνωση προγραμμάτων ενεργειακής και περιβαλλοντικής ασφάλειας αναμένεται να εμπλακούν επιχειρήσεις, εκπαιδευτικά ιδρύματα, κοινωνικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Ιδιαίτερο κεφάλαιο διακυβερνητικής οικολογικής δράσης συνιστούν η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος στο Αιγαίο και τη νοτιανατολική Μεσόγειο, καθώς και η –μέσω πολλαπλών συνεργασιών- αντιμετώπιση των προβλημάτων από την κλιματική αλλαγή, στην ίδια ευρεία περιοχή. Βάσει κυρίως ελληνικού σχεδίου, Παπανδρέου και Ερντογάν συνέκλιναν στο να αναλάβουν πρωτοβουλία που –καλώς εχόντων των πραγμάτων- θα εκδηλωθεί το φθινόπωρο.
Προστιθέμενη αξία
Εκατέρωθεν ειδήμονες θεωρούν ότι συνδυασμένες συνεργασίες για την ενέργεια και το περιβάλλον μπορεί να εισφέρουν εκτός από τη βελτίωση των σχέσεων και οικονομική προστιθέμενη αξία. Μ’ αυτή τη λογική, πρωθυπουργοί και υπουργοί υποσχέθηκαν να κινηθούν για να προσελκύσουν επενδύσεις αλλά και για να συμβάλλουν στη δημιουργία «Ταμείου για τη Μεσόγειο» με αντίστοιχους στόχους. Δύσκολη δουλειά με όρους συγκυρίας.
Εν τέλει, αυτό τον σχεδιασμό «ταλαιπωρούν» ή ακόμη και απειλούν με ακύρωση προκλήσεις όπως αυτή με το «Τσεσμέ», ενόσω ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη πρωτοβουλία του κ. Παπανδρέου για συνεργασίες ενεργειακού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα στη νοτιανατολική Μεσόγειο. σ’ Σ’ αυτή την πρωτοβουλία εντάσσονται οι πρόσφατες επισκέψεις του στον Λίβανο και τη Λιβύη, η μετ’ εμποδίων ελληνοαιγυπτιακή συνεργασία και οι δεδομένες ελλαδο-κυπριακές επεξεργασίες.
Πανεπιστημιακοί παράγοντες καταθέτουν μια διαφορετική και πιο «απειλητική» ερμηνεία των πραγμάτων. Εκτιμούν πως η υπόθεση «Τσεσμέ» είναι «ήπια ένδειξη» μιας πολιτικής για την αποδυνάμωση της Ελλάδας υπέρ της περιφερειακής ηγεμονίας της Τουρκίας στα Βαλκάνια και την ανατολική Μεσόγειο. Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι «διεθνή κέντρα υποδεικνύουν στην πολιτική ηγεσία – η χώρα να προσδεθεί στο άρμα της Τουρκίας μέσω συμφωνιών, για να αντιμετωπίσει τα περιφερειακά προβλήματά της και άλλα, τα οποία συνεπάγεται η περιδίνησή της στη σημερινή κρίση».
Στην Αθήνα πάντως, (ενδιαφερόμενοι) δυτικοί διπλωμάτες δεν αποκλείουν η συγκρουσιακή εικόνα στο Αιγαίο να γίνει εμβρυουλκός για «πολιτικά παραγωγικές ελληνοτουρκικές συνεργασίες» και υποστηρίζουν ότι τα πράγματα «τώρα είναι διαφορετικά»…χωρίς να προσδιορίζουν «αν είναι καλύτερα»…
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
