της ΜΑΡΙΑΣ ΦΛΩΡΟΥ
Η Τουρκία αρχίζει να φοβίζει τους Αμερικανούς και μάλιστα για τα καλά. Εν αρχή ην η σύγκρουση στο Νταβός σε σχέση με τους Παλαιστίνιους, η οποία έφερε τους πρώτους τριγμούς στη σχέση της Τουρκίας με το Ισραήλ.
Αλλά αυτήν ακριβώς τη στιγμή που η Τουρκία φαίνεται να είναι περισσότερο φιλοισλαμική από ποτέ, ένας άλλος αέρας φυσάει πάνω από τη γείτονα χώρα. Οι ενδείξεις έχουν αρχίσει να γίνονται όλο και πιο έντονες σχετικά με μία μεγάλη εσωτερική αλλαγή που θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την πολιτική της χώρας και να κατευθύνει εκ νέου την εξωτερική πολιτική της προς τη Δύση.
Κάπως έτσι θα ερχόταν και το τέλος στην κυριαρχία του AKP(κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) που ανέβηκε στην εξουσία το 2002 και έκτοτε έχει γίνει ακόμα πιο αυταρχικό κι ακόμα πιο αντι-Δυτικό. Για να μην αναφέρουμε το ότι η μη κυβερνητική οργάνωση που χρηματοδότησε την αποστολή στη Γάζα έχει στενούς δεσμούς με το AKP και έχει χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ σαν μία προστατευτική ομπρέλα για τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Και να που ξημέρωσε η μέρα που η ηγεσία του AKP θα πίεζε τις ΗΠΑ να δώσουν μία πιο επιθετική απάντηση!
Αλλά για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, το AKP αντιμετωπίζει μια πραγματική πρόκληση. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας, το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (CHP). Η εδώ και χρόνια σκιά, η ισχνή παρουσία της κοσμικής δύναμης που κάποτε κυριαρχούσε στη χώρα, χωρίς να αναφέρουμε το ρόλο του ως αφοσιωμένου συμμάχου του ΝΑΤΟ. Κοίτα όμως πως τα φέρνει η μοίρα (και η βιντεοκασέτα) στην πολιτική!
Αυτή τη στιγμή η παραίτηση του αρχηγού του CHP, Ντενίζ Μπαϋκαλ, μετά από ένα δήθεν σεξουαλικό σκάνδαλο με βιντεοταινίες, ανέδειξε ένα νέο αρχηγό, τον Κεμάλ Κιλισντάρογλου, ένα χαρισματικό άνθρωπο του λαού, δηλωμένο φιλοδυτικό. Κι αν ο Κιλισντάρογλου ήταν αυτός που θα ξανάχτιζε μία αποτελεσματική αντιπολίτευση και θα κατεύθυνε εκ νέου την τουρκική εξωτερική πολιτική προς τη Δύση;
Και μπορεί η κυβέρνηση του AKP να μη δείχνει και ιδιαίτερα θερμή απέναντι στις ενταξιακές στην ΕΕ διαδικασίες για την Τουρκία, ο Κιλισντάρογλου ήδη έχει εκφράσει τη στήριξή του πάνω στο ζήτημα. Και ενώ, από την άλλη, υποδέχτηκε με θέρμη τις αντιδράσεις της κυβέρνησης στα τελευταία γεγονότα στη Γάζα – γιατί, εδώ που τα λέμε, βρείτε μου έναν Τούρκο πολιτικό που δε θα έκανε το ίδιο – ωστόσο έχει ακόμα πιθανότητες να φέρει την αλλαγή στο μέλλον.
Ο Κιλισντάρογλου θα πρέπει να προσαρμόσει ξανά το κόμμα του στα ιδανικά του Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος ίδρυσε τη σύγχρονη Τουρκία ως κοσμικό κράτος. Αυτός ο Νέος Κεμαλισμός θα επανέφερε την επιθυμία που είχε ο Ατατούρκ τον 20ό αιώνα να γίνει μέρος της Ευρώπης η Τουρκία, θέτοντας την υποψηφιότητα για την ΕΕ και τη συμμαχία με τη Δύση ως κορυφαίες προτεραιότητες, ενώ παράλληλα θα υποβίβαζε την προσέγγιση του Ιράν και της Ρωσίας από το AKP. Ο Κιλισντάρογλου μάλιστα, ήδη ενθαρρύνει επιφανείς Τούρκους διπλωμάτες οι οποίοι πρόσκεινται στην ΕΕ, να ενταχθούν στο CHP. Ο Νέος Κεμαλισμός είναι ίσως ο πρώτος που βλέπει το αυτονόητο: ένα οπλισμένο με πυρηνικά Ιράν αντίκεινται στα συμφέροντα της ίδιας της Τουρκίας.
Ο Κιλισντάρογλου,επίσης, έχει ορισμένες πολύ ευαίσθητες ισορροπίες να κρατήσει ή ακόμα και να δημιουργήσει πάλι από την αρχή. Αυτός που έχει το παρατσούκλι «ο Γκάντι – Κεμάλ» εξαιτίας της ταπεινότητάς του είναι κι αυτός που καλείται να ισορροπήσει τα φιλελεύθερα στοιχεία του κόμματος με τα θρησκευτικά ζητήματα και τις κοινωνικές παραδόσεις. Και δε φαίνεται να τα πηγαίνει και άσχημα: στη συνέλευση του νέου κόμματος παίρνει μέρος ένας αριθμός – ρεκόρ από γυναίκες καθώς και ένας ιμάμης!
Το CHP καλείται να δημιουργήσει ένα όραμα που ατενίζει το μέλλον, ένα όραμα που σέβεται τις συντηρητικές κοινωνικές αξίες του έθνους και δημιουργεί με προσπάθεια και αγώνες μια θέση κύρους για την Τουρκία στην υπερατλαντική κοινότητα. Αν υπολογίσουμε ότι, συνήθως, μόνο ο θάνατος μπορεί να απομακρύνει έναν Τούρκο πολιτικό από την καρέκλα του (στη χώρα μας καταβάλλονται από τους πολιτικούς φιλότιμες προσπάθειες να τις παίρνουν μαζί τους και στη μετά θάνατον ζωή…) αυτή η παραίτηση αρχηγού από το πουθενά προσφέρει μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία: να παρουσιαστεί για πρώτη φορά ο Νέος Κεμαλισμός.
Αν μπορεί ο Κιλισντάρογλου να νικήσει; Τα γεγονότα στη γάζα μπορεί να ανεβάζουν τη δημοτικότητα του AKP, αλλά το CHP έχει μια σταθερή βάση και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 32% – 38% των Τούρκων δε θα υποστήριζαν ποτέ το AKP. Η πολιτική του Κιλισντάρογλου θα μπορούσε να διευρύνει αυτή τη βάση. Το AKP έχει κερδίσει επανειλημμένα τις εκλογές απευθυνόμενο στη χαμηλή μεσαία τάξη και, πλέον, το φιλικό προς την εργατική τάξη μήνυμα του Κιλισντάρογλου θα μπορούσε να τον βοηθήσει να κερδίσει έδαφος ανάμεσα σε αυτούς τους ψηφοφόρους. Αν ο Κιλισντάρογλου μπορέσει να προωθήσει τον Νέο Κεμαλισμό σαν μία φιλοδυτική, σοσιαλδημοκρατική κίνηση εναρμονισμένη και με την εκκοσμίκευση και με τη θρησκεία, το κόμμα του Ατατούρκ θα μπορούσε και πάλι να επιστρέψει στην εξουσία στην Τουρκία. Κι ίσως να μην προλάβει την κρίση στη Γάζα, αλλά θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον να δούμε τι θα γίνει σε σχέση με όλα τα άλλα…
Πηγή: Newsweek, 14/6/2010
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
