Ένα νέο στοίχημα «εκατό ημερών», με σαφώς περισσότερο ρίσκο από την ισόχρονη πρώτη περίοδο της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, έβαλε ο Γιώργος Παπανδρέου, την προηγούμενη Τρίτη. Το στοίχημα έχει αρκετές πτυχές και μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικό για μια ευρεία γκάμα θεμάτων, από την αλλαγή σελίδας στην Ελλάδα μέχρι το πολιτικό μέλλον της κυβέρνησης ή μέχρι την αναδιαμόρφωση του πολιτικού τοπίου στη χώρα.
Εν πρώτοις, ο Γιώργος Παπανδρέου έβαλε το στοίχημα και με τη «φιλική» και με την εχθρική –για την Ελλάδα- πλευρές της διεθνούς κοινότητας. Και οι δύο πλευρές «έδειχναν μονόδρομο» για τη χώρα μας. Το στοίχημα μπήκε και στο εσωτερικό της χώρας …
Ως συνέπεια της κατάστασης στην ελληνική οικονομία και στη λειτουργία του κράτους, ο πρωθυπουργός έκρινε ότι πρέπει να αποδεχθεί τον «μονόδρομο», παρά τον αρχικό προσανατολισμό του σε μεσοβέζικες εκδοχές συγχρονισμού του βήματος της Ελλάδας με της υπόλοιπης ΕΕ.
Αντιστοίχως, αποφάσισε να «συμφιλιωθεί» με την ένταση της επιτήρησης που επέβαλαν οι Βρυξέλλες, με τις «συστάσεις προς την Ελλάδα, που θέτει την Οικονομική-Νομισματική Ένωση σε κίνδυνο» και με το σοβαρό ενδεχόμενο για εγκατάσταση «ειδικού κοινοτικού απεσταλμένου» στη χώρα, προς έλεγχο της τήρησης των συμφωνημένων.
Υπ’ αυτό το βάρος, ο κ.Παπανδρέου ανακοίνωσε μέτρα και πολιτικούς στόχους, που «η Ελλάδα δεν είναι πλέον δυνατό να αποφύγει». Αυτό του είχαν διευκρινίσει ευρωπαίοι και περαιτέρω κατ’ εξοχήν αρμόδιοι ή ειδικοί συνομιλητές του, κατά την τελευταία μεγάλη περίοδο.
Ο «μονόδρομος» ήταν πλέον υποχρεωτικός για τον πρωθυπουργό, εάν η Αθήνα δεν επιθυμούσε να έλθει αντιμέτωπη «με ακόμη μεγαλύτερες συνέπειες από την εχθρότητα των πανίσχυρων διεθνών αγορών και από την υποχώρηση της αλληλεγγύης» των φιλικών δυνάμεων.
Οι κίνδυνοι θα μεγάλωναν ακόμη περισσότερο, όπως εξηγήθηκε στον κ.Παπανδρέου στις Βρυξέλλες και στο Νταβός, καθώς «οι ευρωπαίοι, δυστυχώς, δεν ήταν βέβαιοι ότι θα μπορούσαν να στηρίξουν την Ελλάδα σ’ αυτή την περιπέτεια». Γιατί; «Επειδή η χώρα (σας) επιτρέπει να ισχύουν σ’ αυτήν πράγματα που δεν υπάρχουν στην υπόλοιπη ΕΕ και δεν εκπληρώνει βασικές υποχρεώσεις της ασκώντας και αποτιμώντας οικονομική πολιτική, γενόμενη απειλή για την ίδια τη ζώνη του ευρώ».
Κατά τις πληροφορίες της «Α», οι προειδοποιήσεις και οι υποδείξεις προς την ελληνική πλευρά συνεχίσθηκαν ολόκληρο το τελευταίο δίμηνο. Σε διάφορους τόνους και όχι πάντοτε με τη δέουσα αβρότητα του πρωτοκόλλου.
Σχέδιο α’ έγινε το σχέδιο β’
Το κλίμα αυτό υποχρέωσε την Ελλάδα σε άμεση «καθημερινή» συνεργασία με τις υπηρεσίες της Κομισιόν, για την ολοκλήρωση του προγράμματος σταθερότητας και για την προετοιμασία εναλλακτικών και συμπληρωματικών μέτρων.
Αυτά αφορούσαν την περίπτωση που το αρχικό σχέδιο δεν έπιανε ενδιάμεσους στόχους (κατ’ αρχήν μέχρι τον Μάϊο) και δεν εκπλήρωνε τα υπεσχημένα στην Επιτροπή. Ήταν το χαρακτηρισμένο ως «σχέδιο β’» που διαψευδόταν από την κυβέρνηση.
Ταυτοχρόνως, η Κομισιόν υπεδείκνυε στην κυβέρνηση –μέσω διοχετευμένων εγγράφων σε ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης- «αναγκαία μέτρα, που είναι πιο ασφαλής εγγύηση για το -‘‘εφικτό αλλά πολύ αισιόδοξο’’- σχέδιο» που είχε παρουσιάσει η Αθήνα. Τελικά, ο Γ.Παπανδρέου επέλεξε «ανάλογα και πιο σκληρά» μέτρα.
Ξαφνικά, δηλαδή, το θεωρούμενο ως «σχέδιο β’» έγινε «σχέδιο α’» και, μ’ αυτό το σκεπτικό, είχαν δίκιο πηγές του οικονομικού επιτελείου που υποστήριζαν πως ό,τι «ακραίο» ανήγγελλε ο Τύπος δεν θα ήταν πρόσθετο μέτρο αλλά ήδη μέσα στο πρόγραμμα σταθεροποίησης.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο πρωθυπουργός είχε επικοινωνήσει με τον πρόεδρο της Κομισιόν Μπαρόσο και με τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Τρισέ μετά το παγκόσμιο Φόρουμ στο Νταβός. Έθεσε σε γνώση τους όσα θα ανακοίνωνε «με διάγγελμα».
Ο Μπαρόσο (ξανα)είπε το απόγευμα της προηγούμενης Τρίτης ότι η επιτήρηση της Ελλάδας θα είναι πολύ αυστηρή. Προεξόφλησε όμως ότι η Κομισιόν θα ενέκρινε το τριετές Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Το βράδυ της ίδιας μέρας ο πρωθυπουργός προχώρησε σε ανακοινώσεις.
Την επομένη ημέρα (Τετάρτη) το Κολλέγιο των Επιτρόπων ενέκρινε το πρόγραμμα δίδοντας «πράσινο φως» και στο Συμβούλιο Υπουργών Οικονομίας για τις 16 Φεβρουαρίου. Αναλόγως υποδεικνύει η Επιτροπή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να στηρίξει «το σχέδιο Παπανδρέου για την Ελλάδα», κατά την έκτακτη συνεδρίασή του της 11ης του μηνός στις Βρυξέλλες.
Κατά των κερδοσκόπων
Η διατύπωση «σχέδιο για την Ελλάδα» έχει να κάνει με το…υπόλοιπο των σκέψεων Παπανδρέου, που αφορούν την οργάνωση ευρωπαϊκού μετώπου προστασίας του ευρώ από την κερδοσκοπική στρατηγική μεγάλων κεφαλαίων αλλά και μια κοινοτική πολιτική για την ανάπτυξη.
Όντως, κομβική προτεραιότητα στη στρατηγική του πρωθυπουργού είναι η πορεία της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ και η εξέλιξη της ζώνης αυτής. Η χώρα μας υποδεικνύεται, από τώρα, ως βασική υπαίτια για ένα ενδεχόμενο ντόμινο χρεωκοπίας με αρχή από την Ισπανία και την Πορτογαλία. Για την αντιμετώπιση του κλίματος αυτού, ο κ.Παπανδρέου επιχειρεί να αξιοποιήσει τη διεθνή εμπειρία του και ως…πρωθυπουργός Εξωτερικών.
Ο ίδιος ιεραρχεί πολύ ψηλά την ευρωπαϊκή στήριξη στην πολιτική του και, κυρίως, την ενίσχυση της ρευστότητας και της συγκράτησης των όρων δανεισμού της Ελλάδας. Επίσης, θεωρεί υψίστης σημασίας την πώληση ελληνικών ομολόγων στις διεθνείς αγορές, με καλύτερους –από τους σημερινούς- όρους.
Η κοινοτική απόκριση στα «σήματα» που δίδει τον τελευταίο καιρό ο κ.Παπανδρέου καθιστά διακριτό το ενδεχόμενο μιας ευρωπαϊκής εφεδρείας στη στήριξη της ελληνικής οικονομίας υπό προϋποθέσεις…Βεβαίως, ουδέποτε μέχρι και σήμερα ανακοινώθηκε επισήμως «ευρωπαϊκό σχέδιο για την Ελλάδα».
Η επίσημη γραμμή των Βρυξελλών και των ισχυρών της ΕΕ είναι «η κάθε χώρα να κάνει ό,τι πρέπει για να ανταποκρίνεται στις προβλέψεις του Συμφώνου». Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις κινητικότητας για την προστασία της ΟΝΕ και του ευρώ.
«Μπορεί η Ελλάδα να αποδεικνύεται ‘‘μαλακό υπογάστριο’’ της ΕΕ αλλά, έτσι ή αλλιώς, πρέπει να αποτρέψουμε την απειλή από τη διεθνή κερδοσκοπία και από ένα ενδεχόμενο ντόμινο καταρρεύσεων» λέει στην «Α» υψηλόβαθμος γραφειοκράτης των Βρυξελλών.
Αποκλείεται ο δανεισμός
Στην οργάνωση μιας «ασπίδας» για την ΟΝΕ μετέχουν και οι χρηματοπιστωτικοί θεσμοί της ΕΕ αλλά έχει αποκλεισθεί κάθε περίπτωση δανεισμού ανά χώρα, σε κράτη-μέλη. Αυτό προβληματίζει την Ελλάδα που έχει ειδοποιηθεί να μη ζητήσει κατ’ ευθείαν δανεισμό ή χρηματοδοτήσεις.
«Μια τέτοια επιλογή θα επιδείνωνε τη θέση σας έναντι των διεθνών αγορών» – είναι η σύνοψη της «ειδοποίησης». Κυβερνητικοί παράγοντες τονίζουν ότι «η Ελλάδα δεν ζητιανεύει» αλλά, «θετικά σκεπτόμενοι», δηλώνουν βέβαιοι πως «η ΕΕ θα επιδείξει την αναγκαία αλληλεγγύη, η οποία προβλέπεται από τη νέα συνθήκη για τη λειτουργία της».
Η -ζητούμενη προς το παρόν- αλληλεγγύη και η αναδιάταξη της πολιτικής στην ΕΕ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της διεθνούς κρίσης είναι τα βασικά αντικείμενα των «ευρωπαϊκών συνεννοήσεων» του Γ.Παπανδρέου, όπως έδειξε και η συνεργασία του με τον γερμανό υπουργό Εξωτερικών και αντικαγκελλάριο Βεστερβέλλε, την προηγούμενη Τρίτη στην Αθήνα.
Ο αξιωματούχος απέκλεισε χρηματοδότηση της Ελλάδας και ζήτησε σκληρά μέτρα για τις διαρθρωτικές, όπως είπε, αδυναμίες του ελληνικού συστήματος. Πήρε όμως αποστάσεις από την καταστροφολογία του διεθνούς Τύπου, λέγοντας «άλλο τα μήντια, άλλο οι κυβερνήσεις».
Μετά από τη συνάντησή του με τον κ.Παπανδρέου και λίγες μόλις ώρες πριν από το πρωθυπουργικό «διάγγελμα» της προηγούμενης Τρίτης, ο Βεστερβέλλε εξέφρασε πλήρη τη στήριξη του Βερολίνου προς την Αθήνα. «Πρόκειται για θετικό μήνυμα Μέρκελ» λέει στην «Α» γνώστης της γερμανικής πολιτικής σκηνής και τονίζει πως «ο φιλελεύθερος αντικαγκελλάριος είναι πιο σκεπτικιστής για την Ελλάδα».
Οι σοσιαλιστές του Νότου
Η Μέρκελ και ο γάλλος πρόεδρος Σαρκοζύ, τον οποίο θα επισκεφθεί ο πρωθυπουργός στο Παρίσι την ερχόμενη Τετάρτη, θεωρούνται μαζί με τους Γιούνκερ, Τρισέ και Μπαρόσο η «μηχανή» του κοινοτικού σχεδίου για την προστασία του ευρώ.
Μετά από το παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, ο κ.Παπανδρέου έχει συχνή επικοινωνία μαζί τους, όπως και με όσους «σηκώνουν την ασπίδα» για την προστασία του ευρώ….και επενδύει πολλά στη σχέση του με τον ισπανό ομόλογό του (και προεδρεύοντα στην ΕΕ) Θαπατέρο και με τον ομοϊδεάτη τους πορτογάλο Σόκρατες.
Την επίδοξη συμμαχία των σοσιαλιστών του νότου της ΕΕ συνδέει, εκτός από την επικινδυνότητα της οικονομικής κατάστασης στις χώρες τους, η βούληση των Βρυξελλών – να προστατευθούν οι χώρες αυτές για να αποτραπεί ένα καταστροφικό ντόμινο που απειλείται να ξεκινήσει από την Ελλάδα.
Συναφώς, η γραφειοκρατία της ΕΕ αντιμετωπίζει στα σοβαρά πλέον την έκδοση ευρωπαϊκού ομολόγου για τη στήριξη της οικονομίας κρατών-μελών που θεωρούνται οικονομικά «επικίνδυνα». Πολύ δε περισσότερο που δεν είναι βέβαιον ότι η ευρωοικονομία θα εισέλθει μέσα στο 2010 στην τροχιά της ανάκαμψης, παρά τις επίσημες προβλέψεις γι’ αυτό.
Η Αθήνα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή όσων ζητούν την έκδοση ευρωπαϊκού ομολόγου και η πολιτική πρότασή της βρίσκει ανταπόκριση σε ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες, καθώς συνδέθηκε με τις προ ημερών ανακοινώσεις του κ.Παπανδρέου.
Το θέμα θα αντιμετωπίσει και η σύνοδος κορυφής της ΕΕ, την ερχόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, που θα ασχοληθεί με την «επικαιροποίηση» της Συμφωνίας της Λισαβόνας και διορθώσεις στις οικονομικές πολιτικές της ΕΕ μέχρι το 2020.
Στίγκλιτζ: «Δεν πτωχεύετε»
Την πολιτική του ομολόγου υποστηρίζει και ο νομπελίστ οικονομολόγος Τζότζεφ Στίγκλιτς, που ήταν προ ημερών ομιλητής σε διεθνές συνέδριο του οργανισμού «Εκόνομιστ» στην Αθήνα και συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό.
Ο Στίγκλιτζ, επικεφαλής της επιτροπής σοφών που έχει συγκροτηθεί «κοντά» στη Σοσιαλιστική Διεθνή από τον κ.Παπανδρέου, απέκλεισε την πτώχευση της Ελλάδας και επανέφερε δύο επιπλέον προτάσεις, τις οποίες ο κ.Παπανδρέου έχει ψηλά στην αντζέντα της πολιτικής του προς την Ευρώπη.
Πρόκειται για τη στήριξη προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ μέσω μιας πιο ελαστικής «ανάγνωσης» του κοινοτικού Συμφώνου Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης αλλά και μέσω διαφορετικού, «πιο φιλικού για την Ευρώπη και τους πολίτες της», υπολογισμού του πρωτογενούς ελλείμματος των κρατών-μελών, τουλάχιστον για όσο τα ταλαιπωρεί η κρίση.
Τον σχετικό προβληματισμό συμμερίζονται οι Βρυξέλλες αλλά αποφεύγουν κάθε αναφορά σε τυχόν «ελαστικοποίηση» του Συμφώνου, ενώ δεν βλέπουν κατ’ ανάγκην με κακό μάτι κάποιες διεκδικήσεις που θα προέβαλε η «ΕΕ του Νότου».
«Πρέπει όμως οι χώρες του νότου να εξυγιάνουν την οικονομία τους» λένε αρμόδιοι παράγοντες και τονίζουν: «Μόνον έτσι θα αποφύγουν τη μετατροπή τους σε ‘‘πειραματόζωο’’ για την αντιμετώπιση μια στρατηγικής οικονομικής κρίσης στην ΕΕ».
Αυτό το σκεπτικό επιτρέπει στον Γ.Παπανδρέου και το οικονομικό επιτελείο του να αναμένουν αίτημα της ισπανικής προεδρίας προς τις Βρυξέλλες και τους ισχυρούς του κοινοτικού Βορρά για στήριξη του «Νότου». Η Αθήνα, πάντως, αν γνωρίζει τον ισπανικό σχεδιασμό, δεν τον αποκαλύπτει.
Πόροι αντί δανείων
Κατά πληροφορίες, η συζητούμενη στήριξη των δοκιμαζομένων οικονομιών στην Ευρώπη μπορεί να περιλάβει την αξιοποίηση αναπορρόφητων πόρων από τα ταμεία της ΕΕ στην Ιβηρική και την Ελλάδα, εν είδει δανείου. Μπορεί επίσης να «επιτρέψει» τη σύσταση «Ταμείου Στήριξης» στην ΕΕ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Μαδρίτη, Βερολίνο και Παρίσι, καθώς και η κοινοτική γραφειοκρατία εξετάζουν αν η κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα είναι πιο πρόσφορη από τα ισχυρά κράτη-μέλη της ΕΕ προκειμένου να παράσχει εγγυήσεις για λογαριασμό των «αδυνάτων» που θα στηριχθούν οικονομικά.
Απ’ εκεί και πέρα, το στοίχημα του πρωθυπουργού αφορά τη διαχείριση ενός μάλλον «κρύου» διεθνούς περιβάλλοντος για να κερδίσει περαιτέρω στήριξη στην Ελλάδα. Η Αθήνα μπορεί να «κερδίσει» την Κομισιόν πιο εύκολα απ’ όσο οι διεθνείς αγορές. Ο κ.Παπανδρέου έχει σχέδιο για την προσέλκυση επενδύσεων, προσώρας από την Ινδία όπου βρίσκεται, ενώ μεγάλη είναι -μεταξύ άλλων- και η οικονομική αντζέντα για την επίσκεψή του, τη μεθεπόμενη εβδομάδα, στη Μόσχα.
Οι αναδυόμενες χώρες προσφέρονται για την αγορά μέρους του ελληνικού χρέους. Η Αθήνα όμως δεν θα κινηθεί σπασμωδικά πριν από τις σχετικές συμφωνίες. Δεν θέλει να θίξει άλλες οικονομικές και πολιτικές εγγυήσεις που θα μπορούσε να λάβει η Ελλάδα από τον Πρώτο Κόσμο….
Το κείμενο του φίλου του NEW DEAL Αμβρόσιου Σανταμούρη δημοσιεύεται στην εβδομαδιαία εφημερίδα “Η ΑΠΟΨΗ”
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
