Όταν, το 1966, οι Νορβηγοί πείσθηκαν ότι στη θάλασσά τους υπάρχει άφθονο πετρέλαιο, αντιμετώπισαν το ερώτημα: Γίνομαι πλούσιος ή νεόπλουτος; Αποφάσισαν να γίνουν «πλούσιοι με μέτρο». Εχοντας να παρουσιάσουν λίγα πράγματα στη σύγχρονη ευρωπαϊκή δραστηριότητα ( τον ΄Ιμπσεν, τον Κνουτ Χάμσουν και τη Λιβ Ούλμαν) και αρκετά πίσω από τους Σουηδούς που λανσάριζαν ήδη Volvo, Saab και Ericson, οι απόγονοι των Βίκινγκς άρχισαν να χτίζουν μια διαφορετική κοινωνία.
Εχοντας σε υψηλό βαθμό και σε επίπεδα εκρηκτικά αναμεμιγμένο το συντηρητισμό με την ελευθεριότητα, βάλθηκαν αν ξεπεράσουν του Δανούς, οι οποίοι είχαν τη Νορβηγία υπό κατοχή εκατοντάδες χρόνια, και τους Σουηδούς, με τους οποίους επίσης τους χωρίζουν παλαιές διαφορές και πόλεμοι. Λαός με αντιθέσεις στη συμπεριφορά του (αντίσταση κατά των Ναζί, πολύνεκρες μάχες στη χώρα αλλά και Κουίσλινγκ) χρησιμοποίησε τον πλούτο του πετρελαίου για να καλυτερεύσει τη ζωή του.
Το κλίμα, με τον βαθύ σκοτεινό χειμώνα και τις ατέλειωτες μέρες του καλοκαιριού, ευνοεί τις «κακές συνήθειες» και ο αλκοολισμός, που αποτελούσε ανέκαθεν μάστιγα, έγινε επικίνδυνο «χόμπι». Η σεξουαλική απελευθέρωση των sixties, άνοιξε διάπλατα την πόρτα της νορβηγικής κοινωνίας και συνήθειες που γεννά το βαρύ κλίμα και το ποτό και μέχρι τότε δεν «έβγαιναν στην επιφάνεια», έγιναν όχι απλά μόδα, αλλά και παράδειγμα προς μίμηση για τις νεολαίες της υπόλοιπης Ευρώπης! Το πετρέλαιο έφερε χρήμα, το χρήμα παροχές, οι παροχές ελευθερίες. Οι Νορβηγοί, από παρίες της Σκανδιναβίας έγιναν οι πλούσιοι της περιοχής!
Την ώρα, όμως, που οι Σουηδοί ανακάλυπταν ότι το κοινωνικό κράτος και οι ελευθερίες τους κινδύνευαν λόγω των οικονομικών εξελίξεων, οι Νορβηγοί απολάμβαναν τα οφέλη των πετρελαϊκών ανακαλύψεων, που άλλαζαν τη ζωή τους.
Άνθρωποι μαθημένοι στη σκληρή ζωή, άνθρωποι που έφτιαχναν το δικό τους, παράνομο, ποτό σε αποστακτήρες στα υπόγεια, άνθρωποι που το χειμώνα έβλεπαν μόνο χιόνι και το καλοκαίρι έτρεχαν – με τον κοινωνικό τουρισμό αρχικά και με δικά τους λεφτά αργότερα – στη Ρόδο και την Άπω Ανατολή, είδαν τη ζωή τους να αλλάζει με εκπληκτικούς ρυθμούς. Η χειραφέτηση της γυναίκας ολοκληρώθηκε σε χρόνους-ρεκόρ, η γυναίκα πήρε τα ηνία ακόμη και στην πολιτική, οι νέοι γέμιζαν τα πανεπιστήμια και η Χριστιανία (το Όσλο) απέκτησε χρώμα και συνήθειες μεγαλούπολης, παρά το ότι δεν είχε περισσότερους από 500.000 κατοίκους.
-Ποιο είναι το μεγαλύτερό σας πρόβλημα; Ρώτησα τη Χάρλεμ Γκρο Μπρούντλαντ, πρωθυπουργό της Νορβηγίας, σε μια συνέντευξη που της πήρα.
-Το ότι… δεν έχουμε προβλήματα! Μου απάντησε με φόβο…
Αυτή την κοινωνία «χτύπησε» ο 32χρονος ξανθός εκτελεστής. Ένας τυπικός Νορβηγός, που το μάτι σου δεν θα τον έκοβε ούτε για παπά! Κι όμως, η μανία και το μίσος του για τα «φυντάνια» του Εργατικού Κόμματος, τον οδήγησε στις φοβερές πράξεις που εκτυλίχθηκαν στην Ουντέγια, το μικρό νησάκι έξω απ’ το Όσλο.
Για όσους γνωρίζουν την ελαστικότητα, την ανεκτικότητα, τη χαλαρότητα της νορβηγικής κοινωνίας, η συμπεριφορά του Μπρέϊβικ μπορεί να ήταν αναμενόμενη!
Μπορεί οι Νορβηγοί να μην είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία) ρατσιστές, αλλά στις πολύ «χαλαρές» κοινωνίες τα αυγά του φιδιού επωάζονται ευκολότερα.
-Πώς πάνα τα πράγματα; Ρωτούσα τον φίλο μου τον Τρουλς, όποτε μιλούσαμε στο τηλέφωνο.
-Καλά. Όπου να ναι θα έχουμε στο Όσλο δήμαρχο Πακιστανό! Μου έλεγε γελώντας, χωρίς ίχνος ρατσισμού ή κακής πρόθεσης. Το έλεγε «για πλάκα», αλλά κάπου το πίστευε, χωρίς να τον πολυπειράζει!
Σε συζητήσεις με φίλους Νορβηγούς, άκουγα πολλά για το «ισλαμικό κύμα» για τον «μεγάλο αριθμό προσφύγων» για «την ευκολία με την οποία τους δέχεται το κράτος».
Ήταν προβληματισμοί, που, όμως, δεν ενείχαν ούτε ψήγμα ρατσισμού. Απλώς, επισήμαιναν «κάτι που θα μπορούσε να γίνει πρόβλημα». Να, όμως, που για κάποιον (τουλάχιστον) είχε γίνει εμμονή και χωρίς αμφιβολία, ο Μπρέϊβικ δεν είναι ο μόνος που σκέπτεται έτσι στη Νορβηγία.
Είχα την ευκαιρία να ταξιδέψω και να μείνω πολλές στην πανέμορφη αυτή χώρα. Έτσι, μπορώ να έχω γνώμη και άποψη για πολλά. Τα τελευταία χρόνια, σε συζητήσεις που είχα με Νορβηγούς φίλους, τους άκουγα να μιλούν συχνά με νοσταλγία για το παρελθόν και για «επιστροφή στις ρίζες».
Ομολογώ ότι με είχε σοκάρει ο τρόπος με τον οποίο έπιναν στα πάρτυ, για να πέσουν στη συνέχεια ξεροί, άντρες και γυναίκες- από το πιοτό. Με σοκάρισε η συμπεριφορά των αστυνομικών, που έπιαναν τους μεθυσμένους (πεσμένους στο δρόμο) τα Σαββατόβραδα, ένας απ’ τα πόδια κι ένας απ’ τα χέρια και τους πετούσαν με «ένα-δυο-τρία-πάμε» στην καρότσα ενός μικρού φορτηγού! Οι άνθρωποι αυτοί, την επομένη ήταν στο γραφείο τους «σα να μη συμβαίνει τίποτε». Με είχε σοκάρει ο καβγάς ενός φιλικού ζευγαριού, που γίνονταν και οι δυο «ντίρλα» και πετούσαν ο ένας τα πράγματα του άλλου από το μπαλκόνι στο δρόμο, ανταλλάσσοντας βρισιές. Την επομένη δεν θυμόταν κανείς τους τίποτε! Με σοκάρισε ο τρόπος με τον οποίο «παρκάρουν» τους γονείς στα γηροκομεία (αν δεν «παρκαρισθούν» από μόνοι τους) και οι περισσότεροι τους ξαναβλέπουν –αν τους δουν-στην κηδεία! Με σοκάρισε ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά, αγόρια-κορίτσια, στα 18 τους θα φύγουν από το σπίτι και «ο καθένας το δρόμο του». Αλλά αυτή ήταν, από χρόνια, η νορβηγική κοινωνία, που τώρα αναρωτιέται, σοκαρισμένη, «πού έγινε το λάθος».
Άνθρωποι σκληροί, ναυτικοί και αγρότες, βρέθηκαν με πλούτο στα σωθικά του κράτους τους. Δεν διεφθάρησαν, αλλά τους έλειψαν τα προβλήματα! Ο άνεργος παίρνει γερό επίδομα, ο Νορβηγός δεν κάνει «δουλειές που κάνουν οι ξένοι», οι ξένοι –δικαίως- απέκτησαν δικαιώματα, αθλητές από την Αφρική αγωνίζονται πλέον με τα νορβηγικά χρώματα. Ο «πολύ-πολιτισμός» έγινε για τη Νορβηγία καθημερινότητα. Ουδείς, όμως, σκέφτηκε σοβαρά την κουβέντα της Χάρλεμ-Γκρό. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Νορβηγίας είναι ότι… δεν έχει προβλήματα»! Nα, λοιπόν, που απέκτησε!
ΒΟΟΜ
Για να ξέρουμε για ποια χώρα και κοινωνία μιλάμε: Πριν κάποια χρόνια, ο –φανατικός ιστιοπλόος-βασιλιάς Χάραλντ, επίτιμος πρόεδρος της Διεθνούς Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, είχε έλθει, όπως κάθε καλοκαίρι, για ιστιοπλοΐα στο Αιγαίο (έχει κερδίσει δυο παγκόσμια πρωταθλήματα). Το σκάφος του βρισκόταν στη Ζέα και κάποια στιγμή η βασίλισσα Σόνια, πετάχτηκε στο..Σκλαβενίτη του Πασαλιμανιού για να κάνει κάτι ψώνια. Έδωσε την κάρτα της για να πληρώσει και ο υπάλληλος… τα έχασε ! «Μα, εδώ γράφει όνομα: Βασίλισσα της Νορβηγίας» είπε στον Έλληνα που τη συνόδευε. «Και λοιπόν; Η Βασίλισσα είναι!» είπε ατάραχος ο συνοδός. «Ναι, αλλά η κάρτα έχει λήξει!» απάντησε ο κάτωχρος υπάλληλος. Ατάραχη η Σόνια είπε «α, ξέχασα να την πληρώσω», έβγαλα από το πορτοφόλι της άλλη κάρτα, πλήρωσε και έφυγε απλά, όπως είχε έλθει!
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
