της ΜΑΡΙΛΕΝΑΣ ΚΟΠΠΑ
Ο Nuriel Roubini προβλέπει ότι οι «αδύναμοι κρίκοι» θα αποχωρήσουν τελικά από την ΟΝΕ. Την ίδια εκτίμηση κάνει η PIMCO, δηλαδή ο αμερικάνικος κολοσσός διαχείρισης κεφαλαίων με βασικό μέτοχο τη γερμανική ασφαλιστική Allianz, αλλά και η φημισμένη στήλη Lex των Financial Times. Με άλλα λόγια, η εκτίμηση «της αγοράς» είναι ότι το ευρώ είτε θα συρρικνωθεί είτε θα διαλυθεί.
Αυτές οι εκτιμήσεις δεν αποτελούν απλά μέρος μιας «κερδοσκοπικής συνομωσίας». Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι τα 750 εκ. ευρώ που η Ε.Ε. διαθέτει για την αντιμετώπιση της κρίσης δανεισμού της περιφέρειας δεν επαρκούν, ιδιαίτερα εάν χρειαστεί να διασωθεί μια χώρα με το μέγεθος της Ισπανίας. Επίσης, η ιταλική οικονομία είναι απλά πολύ μεγάλη για να διασωθεί, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να συνεχίζει να χρηματοδοτεί τα εθνικά τραπεζικά δίκτυα της περιφέρειας στο διηνεκές. Με άλλα λόγια, στην πυρκαγιά της κρίσης δανεισμού, η απάντηση δεν μπορεί να είναι απλά η δημιουργία μιας αντιπυρικής ζώνης: αργά ή γρήγορα πρέπει να ασχοληθούμε με την πυρόσβεση.
Που βρίσκεται όμως η φωτιά και γιατί κανένα πρόγραμμα «διάσωσης» δεν καθησυχάζει τις αγορές; Γιατί οι αγορές αγνοούν τα καλά νέα, όπως την επιβεβαίωση της Κίνας ότι είναι διατεθειμένη να «εκτεθεί» στο χρέος του ευρωπαϊκού νότου; Η απάντηση δεν είναι απλή. Φυσικά η Κίνα φαντάζει ως από μηχανής Θεός, όχι μόνο επειδή είναι διατεθειμένη να αγοράσει χρέος του ευρωπαϊκού νότου, αλλά επειδή η ευρω-σινική σχέση έχει ένα κρίσιμο ποιοτικό χαρακτηριστικό: για κάθε ευρώ που η κινεζική οικονομία κέρδισε στις αγορές μας το 2009, η Ε.Ε. άντλησε από την κινεζική 1,40 ευρώ. Συνεπώς, η Κίνα και όχι η Γερμανία είναι η ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας αυτή τη στιγμή.
Αλλά αυτή η εικόνα δεν είναι απόλυτα ακριβής, μια που τελικά τα κέρδη της κινεζικής οικονομίας παρουσιάζουν διασπορά σε όλη την αγορά της Ε.Ε., ενώ τα οφέλη της Ε.Ε. από την Κίνα αφορούν κυρίως τις χώρες του οικονομικού πυρήνα: Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία, Φιλανδία, κ.ο.κ. Και αυτό είναι τελικά το δομικό πρόβλημα της ευρωπαϊκής οικονομίας ή «η εστία της φωτιάς». Οι αγορές μάλλον εκτιμούν ότι δεν μπορεί η κρίση δανεισμού να περιορισθεί στην περιφέρεια, ούτε να σβησθεί με την παρέμβαση του Πεκίνου. Αυτό που ονομάζουμε «προβλήματα ανταγωνιστικότητας» των οικονομιών της ευρωπαϊκής περιφέρειας, συνιστά στην πραγματικότητα το θεμελιακό πρόβλημα μιας ενιαίας οικονομίας που δεν μπορεί να γίνει κάτι παραπάνω από το άθροισμα 27 εθνικών αγορών σε επίπεδο διακυβέρνησης. Άρα η αγορά προεξοφλεί ένα «πολιτικό έλλειμμα». Το γεγονός είναι ότι είμαστε όλοι «εκτεθειμένοι» έναντι όλων, αλλά την ίδια στιγμή δεν έχουμε μια στρατηγική ισόρροπης ανάπτυξης. Το ίδιο το χρέος δεν είναι πρόβλημα: για παράδειγμα, ενώ η Ιαπωνία έχει δανειστεί το 250% του ΑΕΠ της, δεν έχει κανένα πρόβλημα να εξυπηρετήσει το χρέος της, επειδή είναι μια οικονομία που παράγει και εξάγει.
Με άλλα λόγια, τα ευρωομόλογα ουσιαστικά είναι ένα βήμα προς την οικονομική ενοποίηση και όχι ο τελικός προορισμός. Αλλά πρόκειται για ένα ουσιαστικό βήμα που επισημοποιεί την αλληλεξάρτηση των αγορών και των πολιτικών μας. Εάν δεν κάνουμε αυτό το βήμα, κανένα κοινοτικό πλαίσιο στήριξης δε θα μπορεί να χρηματοδοτηθεί, αφού κανένα κράτος της περιφέρειας δε θα μπορεί να εξασφαλίσει την απαραίτητη «εθνική συμμετοχή»: το πρώτο θύμα των μνημονίων είναι το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Και εάν δεν κάνουμε το πρώτο βήμα, δε θα υπάρξει δεύτερο. Οι αγορές που δεν πιστεύουν στο ευρώ θα λάβουν και την απόφαση της κατάργησής του.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
