Και όμως το παραμύθι έχει κακό δράκο. Και ο κακός δράκος διέλυσε και τον περιβόητο «κέλτικο τίγρη». Τα όσα συμβαίνουν στην Ιρλανδία, αλλά και στην Πορτογαλία, αν μη τι άλλο καταγράφουν με πολύ δραματικό τρόπο, ότι τελικά δεν είναι μονόδρομος, η «ρετσέτα» της «δημοσιονομικής σφαγής», δεν είναι απάντηση στο πρόβλημα της διεθνούς οικονομικής κρίσης και της ύφεσης η «σκληρή λιτότητα», οι περικοπές μισθών, οι απολύσεις. Το μοντέλο που λατρεύτηκε τα τελευταία χρόνια και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ιδιαιτέρως (το περιβόητο Ιρλανδικό μοντέλο με την λιτότητα και τις συνεχείς περικοπές), όχι μόνο πνέει τα λοίσθια, αλλά πυροδοτεί με την παταγώδη αδυναμία του να αντιμετωπίσει την ύφεση και την κρίση, νέα κρίση στην Ευρωζώνη και πολύ επικίνδυνες αναταράξεις στις λεγόμενες χώρες του Νότου.
ΣΗΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΑ SPREADS
Η Ιρλανδία έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου την Πέμπτη με την κατακόρυφη άνοδο – σε επίπεδα ρεκόρ – του κόστους δανεισμού που καλείται να καταβάλει στις αγορές, χαρακτηρίζοντάς την ως «ιδιαίτερα σοβαρή».
Τα spreads εκτινάχτηκαν κατακόρυφα από τις δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις στην Ιρλανδία, η οποία μαζί με την Ελλάδα και την Πορτογαλία εμφανίζονται ως οι τρεις αδύναμοι κρίκοι της ΕΕ.
Τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας συνέχισαν και την Πέμπτη την ανοδική τάση τους. Το spread του 10ετούς ομολόγου αναφοράς του ελληνικού Δημοσίου αυξήθηκε σήμερα το μεσημέρι πάνω από τις 940 μονάδες βάσης (9,4%).
Το spread του 10ετούς ομολόγου της Ιρλανδίας αυξήθηκε κατά 20 μονάδες βάσης και έφτασε στο επίπεδο-ρεκόρ για τη χώρα των 665 μ.β., ενώ πολλοί επενδυτές εκτιμούν ότι η Ιρλανδία θα αναγκασθεί να προσφύγει στο Μηχανισμό Χρηματοδότησης της ΕΕ και του ΔΝΤ. Το επιτόκιο του 10ετούς πορτογαλικού Δημοσίου αυξήθηκε κατά 26 μονάδες βάσης και έφτασε το 7,2%.
Στο περιθώριο της Συνόδου των G-20 στη Σεούλ της Ν.Κορέας, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μανουέλ Μπαρόζο δήλωσε ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να δράσει σε περίπτωση που η Ιρλανδία χρειαστεί βοήθεια.”Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε είναι ότι έχουμε όλα τα απαραίτητα εργαλεία έτοιμα προς χρήση, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη” σημείωσε ο επικεφαλής της Κομισιόν.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωναν ότι παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Ιρλανδία αλλά αρνήθηκαν για δεύτερη κατά σειρά ημέρα ότι το Δουβλίνο επιζητεί οικονομική στήριξη, ηχώντας κατά τρόπο περίπου αντίστοιχο με τις δηλώσεις που διατυπώνονταν πριν τη διάσωση της Ελλάδας από την τρόικα ΔΝΤ-ΕΕ-ΕΚΤ, προ εξαμήνου.
ΠΑΝΤΩΣ ΠΡΟΝΟΗΣΑΝ …. ΓΙΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ….
Ωστόσο σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Ιρλανδία έχει καλύψει πλήρως τις ανάγκες της σε ρευστότητα έως τα μέσα του επομένου έτους, απομακρύνοντας έτσι το ενδεχόμενο άμεσης κρίσης. Παρά ταύτα, βάσει δημοσκόπησης που διενήργησε το Πρακτορείο Ροϊτερ μεταξύ οικονομολόγων και στελεχών της αγοράς ομολόγων, 20 εκ των 30 ερωτηθέντων εκτιμούν ότι η Ιρλανδία δεν θα κατορθώσει να διανύσει το 2011 δίχως εξωτερική βοήθεια.
«ΔΕΙΧΝΟΥΝ»ΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΜΕΡΚΕΛ
«Η επιτοκιακή ψαλίδα των ομολόγων (σ.σ. με τα αντίστοιχα γερμανικά) είναι πολύ σοβαρή και υπάρχει διεθνής ανησυχία σε ολόκληρη την ευρωζώνη για αυτό», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας, Μπράιαν Λένιχαν, στο Δουβλίνο. Απέδωσε δε μέρος της ευθύνης για την εξέλιξη αυτή στα «δίχως πρόθεση» σχόλια Γερμανών αξιωματούχων σχετικά με ένα νέο μόνιμο μηχανισμό στην ευρωζώνη, που θα ανάγκαζε ιδιώτες που έχουν τοποθετήσεις επί κρατικών ομολόγων να βοηθήσουν στην ανάληψη του κόστους τυχόν μελλοντικών διασώσεων.
Μολονότι η Γερμανία έχει καταστήσει σαφές ότι ο νέος μηχανισμός δεν θα αφορά υφιστάμενο χρέος, το σχέδιο έσπειρε ανησυχία στις αγορές αυξάνοντας τους φόβους σχετικά με αλυσιδωτές επιπτώσεις επί των περιφερειακών μελών της ευρωζώνης. Ο Λένιχαν κατέστησε σαφές ότι η Ιρλανδία ζητά διευκρινήσεις επί του γερμανικού σχεδίου αλλά και ότι θα προχωρήσει βάσει των δικών της δυνάμεων. «Έχουμε τη δυνατότητα να θέσουμε το κράτος σε μια βιώσιμη και αξιόπιστη βάση», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η Ιρλανδική κυβέρνηση, όπως επισημαίνουν αναλυτές, βρίσκεται αντιμέτωπη με τιτάνιο έργο, καθώς διαθέτει οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία και αναμένεται να αντιμετωπίσει σθεναρή αντίσταση κατά την κατάθεση του προϋπολογισμού 2011 τον επόμενο μήνα, ο οποίος εκτιμάται ότι θα προβλέπει περικοπές δαπανών ύψους 6 δισ. ευρώ, με στόχο τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος το οποίο αντιστοιχεί σε 32% του ΑΕΠ κατά το τρέχον έτος.
ΟΡΙΑΚΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ
Η πλειοψηφία της κυβέρνησης συνασπισμού της Ιρλανδίας έχει περιοριστεί μόλις στους τρεις βουλευτές και το Κόμμα των Πρασίνων που μετέχει στην κυβέρνηση και διαθέτει έξι έδρες φημολογείται ότι θα καταψηφίσει οποιονδήποτε προϋπολογισμό περιλαμβάνει περικοπές των δαπανών. Σε μια χώρα στην οποία ο πρωθυπουργός θεωρείται ως ο πιο ακριβοπληρωμένος πολιτικός της Ευρώπης, μεταξύ των ψηφοφόρων επικρατεί εύλογη οργή ότι οι πλέον υπεύθυνοι για την κρίση, είναι και εκείνοι που “την πληρώνουν” λιγότερο. Οι φόβοι για την εξέλιξη της κρίσης χρεών στην Ιρλανδία επιβαρύνουν την εικόνα των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων και οι βασικοί δείκτες της περιφέρειας εμφανίζουν αισθητές απώλειες. Η αγορά της Πορτογαλίας εμφάνισε απώλειες έως σχεδόν 2% ενώ στην Ισπανία οι απώλειες διαμορφώνονται στο 1,5%.
ΣΤΗΡΙΓΜΑ ΤΗΣ ΜΕΡΚΕΛ Η ΓΑΛΛΙΑ
Πάντως οι Γερμανοί στη πολιτική τους φαίνεται να έχουν την στήριξη των Γάλλων.
Η Γαλλίδα Υπουργός Οικονομικών Κριστίν Λαγκάρτ, συντασσόμενη με την γερμανική θέση, δήλωσε ότι μερίδιο στις ζημιές σε περίπτωση αναθεώρησης κρατικού χρέους θα πρέπει να αναλαμβάνουν και οι επενδυτές. Η θέση αυτή εκτίναξε τα ιρλανδικά και τα πορτογαλικά ομόλογα σε επίπεδα ρεκόρ.
Όπως είπε χαρακτηριστικά η Γαλλίδα υπουργός, «στις ζημιές και τα κέρδη πρέπει να συμμετάσχουν όλοι οι μέτοχοι».
Οι δηλώσεις της κυρίας Λαγκάρντ αποτελούν την πιο καθαρή, μέχρι σήμερα, στήριξη, των γερμανικών θέσεων από τη Γαλλία.
Οι συγκεκριμένες θέσεις περί «χρέωσης» του κόστους διάσωσης, έχει εκτοξεύσει στα ύψη τα επιτόκια των ομολόγων στις περιφερειακές οικονομίες της Ευρωζώνης, φέρνοντας σε μετωπική σύγκρουση τη Γερμανίδα Καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ, με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν-Κλοντ Τρισέ.
«Έχουμε όντως διαφορετικές απόψεις», είχε δηλώσει η κυρία Μέρκελ μετά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για τον κ. Τρισέ. Οι διαφορετικές απόψεις εκφράστηκαν και κατά τη διάρκεια των δύο εβδομάδων που ακολούθησαν, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά της αγοράς ομολόγων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τη Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής στις 29 Οκτωβρίου, το κόστος ασφάλισης έναντι χρεοκοπίας αυξήθηκε σε όλες τις συγκεκριμένες χώρες.
Πάντως, σύμφωνα με τους αναλυτές, οι δηλώσεις της Γαλλίδας υπουργού αναμένεται να επιδεινώσουν το ήδη εύθραυστο κλίμα, καθώς, σύμφωνα με τον Στίβεν Μέτζορ της HSBC, «τα σχόλια της κυρίας Λαγκάρντ υπονοούν αναδιάρθρωση χρέους, και αυτό είναι άλλο ένα καρφί στο φέρετρο του χρέους των χωρών της περιφέρειας».
ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΡΛΑΝΔΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ
Το περιβόητο Ιρλανδικό μοντέλο με πολλούς θιασώτες στην Ε.Ε αλλά και την Ελλάδα, άρχισε να τρέχει στα μέσα της δεκαετίας του ’80 και μετά μια περίοδο δύο τουλάχιστον δεκαετιών ισχυρής ανάπτυξης στην Ιρλανδία.
Βασίστηκε πρωτίστως στη «ευέλικτη εργασία» και την χαμηλή εταιρική φορολογία.
Το λεγόμενο ιρλανδικό μοντέλο ήταν οδυνηρό στην εκκίνησή του για μισθούς, κοινωνική ασφάλιση και δημόσιες δαπάνες. Oι πραγματικές αυξήσεις των αποδοχών των εργαζομένων μειώθηκαν αρχικά, οι δημόσιες δαπάνες επίσης περιορίστηκαν δραστικά, ενώ το ύψος της σύνταξης αφέθηκε στην ευχέρεια αποταμίευσης του κάθε εργαζομένου.
Με ποσοστό ανεργίας 16,8% το 1985, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων της χώρας αναγκάστηκαν να αποδεχθούν τη μείωση των πραγματικών μισθών, την ώρα που η φορολογία των επιχειρήσεων μειωνόταν στο 12,5%. Από την πλευρά τους, τα κόμματα δεσμεύθηκαν να μειώσουν τις κρατικές δαπάνες ώστε να μειώσουν το δημόσιο χρέος, αποδεχόμενα ακόμη και απολύσεις εργαζομένων.
Όσο για τη μείωση της φορολογίας της εργασίας, αυτή δεν ξεκίνησε παρά αργότερα, όταν είχε ήδη επιτευχθεί η αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Επιπλέον η ασφαλιστική κάλυψη αποτελούσε πλέον ευθύνη των εργαζομένων.
ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΑΞΗ
Ακόμη και όταν έρθει η ώρα της συνταξιοδότησής τους οι Ιρλανδοί δεν λαμβάνουν γενναιόδωρες συντάξεις, καθώς, σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων περιορίζεται στο 78% του μισθού, σε σχέση με 115% που ίσχυε στην Ελλάδα. Η ίδια υπολογίζει εξάλλου ότι ως το 2050 η μέση σύνταξη στην Ιρλανδία θα έχει υποχωρήσει στο 19% του ΑΕΠ ανά απασχολούμενο, από 20% το 2000.
Επιπλέον, εκτός από αυτές τις επώδυνες μεταρρυθμίσεις, το ιρλανδικό θαύμα βασίστηκε σε κάποιους παράγοντες που προϋπήρχαν: τη γεωγραφική εγγύτητα της χώρας στη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη χρήση της αγγλικής γλώσσας, αλλά και τη νεότητα και το επίπεδο της εκπαίδευσης του πληθυσμού της.
«Η ΑΓΙΑ ΛΙΤΟΤΗΤΑ»
Παρ ‘ όλα αυτά η Ιρλανδία βίωσε με ένταση την οικονομική κρίση και την ύφεση . Στις αρχές του χρόνου (2010) μπήκε σε ακόμα πιο σκληρή λιτότητα και ήταν η πρώτη Ευρωπαϊκή χώρα που μπήκε σε ύφεση, την οποία προσπάθησε να αντιμετωπίσει με ένα αυστηρό πρόγραμμα περικοπών.
Η κυβέρνηση συνασπισμού της Ιρλανδίας παρουσίασε στις αρχές του έτους τον δεύτερο προϋπολογισμό λιτότητας μέσα σ΄ ένα χρόνο, προκειμένου να περικόψει τις δαπάνες του Δημοσίου κατά 4 δισ. ευρώ. Τα μέτρα που παρουσίασε προέβλεπαν (και εφαρμόστηκαν) μείωση των περισσότερων μισθών του Δημοσίου κατά 5-6%, που φτάνει στο 20% για τους υπουργούς και για τον ίδιο τον πρωθυπουργό Μπράιαν Κάουεν.
Παράλληλα το ιρλανδικό σχέδιο προβλέπει:
– Πάγωμα προσλήψεων
– Πρόωρη συνταξιοδότηση για δημοσίους υπαλλήλους άνω των 50 ετών Μείωση αμοιβών 50% στις ειδικές επιτροπές
– Μείωση του πλαφόν στους μισθούς και τις αμοιβές των κρατικών λειτουργών
– Ψαλιδισμένες αυξήσεις και στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα
– Μείωση 50% στο επίδομα ανεργίας, στους νέους κάτω των 30
– Κατάργηση προνοιακών επιδομάτων και αντικατάσταση με παροχές σε είδος
– Αύξηση φόρου τόκων στις καταθέσεις έως και σε 25%
– Κατάργηση αυτοτελούς φορολόγησης
– Κατάργηση της επιδότησης στα δάνεια κατοικίας
– Περιορισμό εκπτώσεων φόρου για στεγαστικά δάνεια
– Επιπλέον εισφορά 1% σε όλα τα ασφαλιστικά συμβόλαια ζωής
– Αύξηση ειδικών φόρων κατανάλωσης
Παρ’ όλα αυτά και τα πρόσθετα μέτρα λιτότητας που ακολούθησαν, η Ιρλανδία δεν απέφυγε ούτε την αναδιάρθρωση του χρέους, ούτε τον εφιάλτη των spreads και φαίνεται να οδεύει στον ακόμα πιο επώδυνο δρόμο του Δ.Ν.Τ
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
