Η ΑΝΑΛΑΦΡΗ ΠΤΥΧΗ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Ο Γ. Παπανδρέου, εν όψει της διεθνούς υποχώρησης της σοσιαλδημοκρατίας, προχώρησε στην υιοθέτηση των πιο «ανάλαφρων» πτυχών του πολιτικού χώρου της οικολογίας. Εξ ου και η πασίγνωστη πλέον «πράσινη ανάπτυξη». Ωστόσο, ο όρος «ανάπτυξη» δεν έχει υποστεί τη βάσανο της κριτικής, στην οποία την έχει υποβάλει ο οικολογικός χώρος. Χωρίς αυτή την κριτική, η «πράσινη ανάπτυξη» του ΠΑΣΟΚ κινδυνεύει να παραμείνει η ίδια βρώμικη και άδικη ανάπτυξη των προηγούμενων δεκαετιών, βασισμένη στους ίδιους δείκτες του ΑΕΠ, με την απλή προσθήκη ορισμένων πράσινων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, εντελώς συμβατών με το υπάρχον μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης. Αιχμή του δόρατος αυτής της «πράσινης ανάπτυξης» αποτελούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Η «ανάπτυξη» αυτή, ωστόσο, όπως περιγράφεται και στο νέο νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ που κατατέθηκε προς διαβούλευση, περιλαμβάνει ορισμένες πτυχές με τα γνωστά απεριόριστα, βιομηχανικά, μονοπωλιακά χαρακτηριστικά της παλιάς «συνταγής». Έτσι, οι εγκαταστάσεις σε μικροκλίμακα, από μεμονωμένους παραγωγούς ή συνεταιρισμούς και σε συνδυασμό με άλλα οικολογικά συστήματα παραγωγής μάλλον αποθαρρύνονται. Η υπουργός ΠΕΚΑ κ. Τίνα Μπιρμπίλη, βέβαια, ακόμη και με την προώθηση τέτοιων αντιφατικών περιβαλλοντικών πολιτικών, έχει μπει στο στόχαστρο γνωστών και παγιωμένων συμφερόντων που γιγαντώθηκαν εδώ και δεκαετίες «γκρίζας ανάπτυξης», τα οποία τη χτυπούν αλύπητα, θέλοντας να την εξωθήσουν στην παραίτηση.

Αντίθετα από τα παραπάνω, η οικολογική πολιτική, ιδιαίτερα σε ορισμένες ριζοσπαστικές εκδοχές της, υποστηρίζει μια διαφορετική, πράσινη οικονομία, πιο αποκεντρωμένη και εστιασμένη σε τοπικό επίπεδο, πιο εξισωτική, συλλογική και αλληλέγγυα, και που να λαμβάνει υπόψη όσο περισσότερους περιβαλλοντικούς παράγοντες είναι δυνατόν, αντί για λίγους επιλεγμένους. Επίσης, υποστηρίζει τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, και προβληματίζεται ιδιαίτερα για το γεγονός ότι ένας μονομερώς εννοούμενος «οικονομικός φιλελευθερισμός» μπορεί να αποβεί εις βάρος του (πραγματικού!) «κοινωνικού φιλελευθερισμού». Έτσι, υποστηρίζει μια οικολογική και κοινωνική οικονομία, στο πλαίσιο της οποίας θα μπορούσαν να απο-αναπτυχθούν ορισμένοι τομείς και να αναβαθμιστούν ποιοτικά άλλοι, συνδεόμενοι με παραγκωνισμένες σήμερα αξίες μη χρηματικού τύπου. Μια τέτοια οικονομία θα μπορούσε να συνδεθεί με συμμετοχικούς δημοκρατικούς θεσμούς, δημοκρατική παιδεία και καλλιέργεια σχέσεων αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας.

Μια τέτοια προοπτική φαίνεται πλέον εφικτή μπροστά στις αποτυχίες και τα αδιέξοδα τόσο του «υπαρκτού» σοσιαλισμού όσο και του «υπαρκτού» καπιταλισμού. Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει η πρόταση για μια «νέα πράσινη συμφωνία», που επεξεργάζεται σε βάθος η ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο. Γι΄ αυτό, θα τα ξαναπούμε.