Ο Νίκος Κοτζιάς γεννήθηκε το 1950 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από τη Σχολή Μωραίτη το 1968. Σπούδασε Οικονοµικά και Πολιτική Φιλοσοφία στην Αθήνα και στο Giessen της Γερµανίας. Η διδακτορική του διατριβή από το Πάντειο Πανεπιστήµιο είχε τίτλο: «Πολιτικές Θεωρίες του Κράτους». Η µετα- διδακτορική του διατριβή είχε τίτλο: «Πολιτικές Θεωρίες της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης». ∆ίδαξε και υπηρέτησε ως ερευνητής στα Πανεπιστήµια του Marburg της Γερµανίας, της Οξφόρδης στη Μεγάλη Βρετανία και του Harvard στις ΗΠΑ. Είναι µέλος του St Antony’s College - Oxford University, Senior Fellow στο Weatherhead Centre for International Relations στο Πανεπιστήµιο του Harvard. Είναι συνιδρυτής του Προγράµµατος Νοτιανατολικής Ευρώπης στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης. O Νίκος Κοτζιάς υπήρξε µέλος της µαθητικής οργάνωσης της νεολαίας Λαµπράκη από το 1965. Ιδρυτικό µέλος της ΚΝΕ και µέλος του Κεντρικού Συµβουλίου της στη διάρκεια της χούντας. Αργότερα µέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Καταδικάστηκε δις από στρατοδικείο. Στη διάρκεια της χούντας υπήρξε γραµµατέας της Οµοσπονδίας φοιτητικών συλλόγων στη ∆υτική Γερµανία και ∆υτικό Βερολίνο καθώς και γραµµατέας του Συντονιστικού των αντιδικτατορικών φοιτητικών οργανώσεων. Συνέβαλε στην οργάνωση και καθοδήγησε µεγάλες απεργίες, όπως εκείνη της Πεσινέ και της Λάρκο το 1977. Συνέβαλε αποφασιστικά στη δηµιουργία των περιοδικών «Επιστηµονική Σκέψη» και «∆ιαλεκτική», ενώ συµµετείχε στην Επιστηµονική Επιτροπή πολλών άλλων. Ιδρυτικό µέλος του ΚΜΕ, του FEG Marbourg και του «Ιδρύµατος Νίκος Πουλαντζάς». Το 1989 παραιτήθηκε την ίδια βραδιά της συγκρότησης της κυβέρνησης Τζαννετάκη από τα καθοδηγητικά όργανα της αριστεράς στα οποία συµµετείχε. Είναι ο πρώτος που την κατάγγειλε δηµόσια ως την απαρχή του «βρώµικου 1989».