Ήταν οι προσδοκίες για επίλυση του “ελληνικού προβλήματος” που κέρδισαν την εμπιστοσύνη τους. Η επιβολή όρων διαφάνειας και ευνομίας στο δημόσιο βίο και η οριστική απαλλαγή του κράτους από την πελατειακή αντίληψη που υπονομεύει την εύρυθμη λειτουργία του, ήταν το κυρίαρχο ζητούμενο, σε μια Ελλάδα όπου έτρεχε με ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης κι αποζητούσε το “κάτι παραπάνω” για να απογειωθεί.
Τον Οκτώβρη του 2009, δεν βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο. Ο Κώστας Καραμανλής, ως νέος πολιτικός, με πολιτική παρακαταθήκη το “βαρύ όνομά” του, όχι μόνο δεν κατάφερε να λύσει το “γόρδιο δεσμό”, αλλά οδήγησε τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Μοιραία, αποχωρεί ταπεινωμένος. Ηττημένος οδηγείται πρόωρα σε πολιτική αποστρατεία. Η οικονομική κατάσταση της χώρας καταγράφει ιστορικά χαμηλά, που αποτυπώθηκαν στο νέο “ιστορικό χαμηλό” που κατέγραψε το ποσοστό της ΝΔ. Και το κράτος, ο “μεγάλος ασθενής” (φράση που αποδίδεται και στον κ. Καραμανλή) παρέμεινε αθεράπευτος και σε “κρίσιμη κατάσταση”, εκθέτοντας τον …γιατρό κι εξωθώντας τους πολίτες να αναζητήσουν… διαφορετικό τρόπο ίασης αλλά κυρίως, θεράποντος γιατρού.
Αυτός ήταν ο βασικός λόγος που επήλθε η ραγδαία ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών και η επικράτηση του ΠΑΣΟΚ. Ο Γιώργος Παπανδρέου επικράτησε κατά κράτος όχι μόνο γιατί είχε το πείσμα να παραμείνει αμετακίνητος πριν από δυο χρόνια όταν εσωκομματικοί του αντίπαλοι και εκδοτικά συγκροτήματα τον εξωθούσαν σε παραίτηση. Αλλά και γιατί γνώριζε πως αργά ή γρήγορα θα εμφανιζόταν η ανεπάρκεια και τα αδιέξοδα της πολιτικής του αντιπάλου του.
Σήμερα ανήλθε στην εξουσία, υιοθετώντας κι αυτός με τη σειρά του, τα “αυτονόητα” επιχειρήματα που είχε υιοθετήσει έξι χρόνια νωρίτερα ο αντίπαλός του. Δεν χρειάστηκε παρά να μιλήσει για το πελατειακό κράτος που καταπνίγει κάθε πρωτοβουλία του πολίτη. Για τη γραφειοκρατία και το συγκεντρωτισμό που πνίγει την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Για την αδιαφάνεια και την ανομία που αφήνει ανεξέλεγκτο το κράτος και το παραδίδει στη διαφθορά.
Κατέδειξε έτσι, πως το ουσιαστικό διακύβευμα της “επόμενης μέρας” των εκλογών δεν είναι μόνο η οικονομική πολιτική που θα εφαρμοστεί (άλλωστε οι περιορισμοί της ΕΕ είναι δεδομένοι) αλλά η επάρκεια του “μέσου” που θα την ασκήσει. Με απλά λόγια, χωρίς κράτος ως βασικό “εργαλείο” κάθε πολιτική είναι καταδικασμένη να παραμείνει ανεφάρμοστη. Άρα, πρώτιστο μέλημα της νέας κυβέρνησης είναι ανασύνταξη του κράτους.
Κι εδώ απαιτούνται “ριζικές αλλαγές”, “βαθιές τομές” και “μεταρρυθμίσεις”, την ανάγκη των οποίων αναγνωρίζουν οι πολίτες, αλλά στην περίπτωση της διακυβέρνησης της ΝΔ έμειναν μόνο στο επίπεδο της ρητορείας. Είναι αυτονόητο ότι τέτοιου είδους πρωτοβουλίες προϋποθέτουν ρήξεις με παγιωμένες αντιλήψεις και συγκρούσεις με κατεστημένες λογικές. Είναι όμως μια μάχη που πρέπει να κερδηθεί, ώστε κι η Ελλάδα να αποκτήσει αυτό που όλες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν.
Στο πλαίσιο αυτό, η υλοποίηση των προεκλογικών δεσμεύσεων του ΠΑΣΟΚ είναι ζωτικής σημασίας. Η αλλαγή του εκλογικού νόμου με τη συναφή κατάργηση του σταυρού προτίμησης, αλλά κι η ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να προχωρήσουν άμεσα και δεν στοιχίζουν ούτε ένα ευρώ.
Από κει και πέρα, ο Γιώργος Παπανδρέου οφείλει να προχωρήσει κι ένα βήμα παραπέρα. Το δεύτερο μέλημα της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι ο προσανατολισμός της οικονομίας. Το “που θα βρείτε τα λεφτά” που κυριάρχησε κατά την προεκλογική περίοδο θίγει μια δευτερεύουσα πτυχή του προβλήματος, όχι το σύνολο. Διότι, μια χώρα, κάθε χώρα, έχει τρόπους να βρίσκει χρήματα. Το ζήτημα είναι που πηγαίνουν τα λεφτά. Έστω και τα ελάχιστα διαθέσιμα πως αξιοποιούνται για να αποδώσουν περισσότερο. Στο πλαίσιο αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία το σχέδιο που η νέα κυβέρνηση θα καταθέσει προς έγκριση στις Βρυξέλλες. Είναι σαφές ότι το κράτος πρέπει να βρει άμεσα ένα σημαντικό ποσό για να καλύψει τις άμεσες ανάγκες του. Σε κάθε περίπτωση όμως ο τόπος θα κυβερνηθεί. Κι ένας συνδυασμός δημοσιονομικής πειθαρχίας και αναπτυξιακής πολιτικής θα πρέπει να εφαρμοστεί.
Το νοικοκύρεμα του κράτους, η μείωση των δαπανών του, η συγκέντρωση των ανείσπρακτων φόρων, καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, είναι προβλήματα που χρίζουν άμεσης αντιμετώπισης, προκειμένου να γίνει “επανεκκίνηση” της οικονομίας. Ήταν προβλήματα που προϋπήρχαν της διεθνούς οικονομικής κρίσης, ήταν διαχρονικά και δεν αντιμετωπίστηκαν από τις κυβερνήσεις της ΝΔ. Με ή χωρίς την κρίση πρέπει να λυθούν, ανεξαρτήτου οικονομικής φιλοσοφίας. Εδώ η διαφορά μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ εντοπίζεται στο που και πως επιτυγχάνεται η ανάπτυξη. Κατά την προεκλογική περίοδο, συζήτηση για την οικονομία δεν έγινε. Γενικά μόνο, το ΠΑΣΟΚ μίλησε για μεταφορά πόρων στην έρευνα, την Παιδεία, την μεταστροφή της γεωργίας σε επιλεγμένα ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, στη παραγωγή και εξαγωγή τεχνογνωσίας καθαρής ενέργειας. Η ΝΔ περιορίστηκε να ρωτά το ΠΑΣΟΚ που θα βρει τα λεφτά.
Το τρίτο και το κρισιμότερο μέλημα της νέας κυβέρνησης θα είναι η (ανα)διανομή του πλούτου. Από τη στιγμή που το κράτος θα περιορίσει τις σπατάλες του και η χώρα θα μπει σε τροχιά ανάπτυξης – αν κι εφόσον υλοποιηθεί το πρόγραμμά του και αρχίσει να αποδίδει – το ζητούμενο θα είναι η ενίσχυση της μεσαίας τάξης και των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων. Το ΠΑΣΟΚ έχει κουλτούρα ενίσχυσης της “μεσαίας τάξης”, που το διαφοροποιεί από τη ΝΔ, η οποία ως αμιγώς (νεο) φιλελεύθερο κόμμα, έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στην ενίσχυση και προστασία του μεγάλου κεφαλαίου και των τραπεζών. Εδώ μιλάμε για ιδεολογική διαφοροποίηση που μπορεί ελάχιστα να επηρέασε το εκλογικό αποτέλεσμα της 4ης Οκτωβρίου, αλλά θα επηρεάσει σίγουρα το εκλογικό αποτέλεσμα της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης. Και έχει μεγάλη σημασία για το ΠΑΣΟΚ να κτίσει την ιδεολογική του ταυτότητα πάνω σε αυτή τη διαφοροποίηση, αν θέλει να διατηρήσει επί μακρόν την πολιτική του κυριαρχία.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
